فقر و بي‌عدالتي؛ علت بزهكاري كودكان

گروه اجتماعي | منصور مقاره عابد، مدير سابق كانون اصلاح و تربيت تهران در نشستي كه با اعضاي جمعيت دانشجويي امام علي(ع) داشت، از تجربياتش در كانون گفت، تجربياتي كه نشان مي‌داد دليل عمده بزه در ميان كودكاني كه راهي كانون اصلاح و تربيت مي‌شوند، انواع شكل فقر است. مقاره عابد در اين نشست گفت: «نسبت مستقيم و معني‌داري ميان فقر و ارتكاب جرم در ميان كودكان معارض قانون وجود دارد. فقر و بي‌عدالتي، بي‌گمان از علل بزهكاري كودكان است. در كانون اصلاح و تربيت، به ندرت كودكي از خانواده‌هاي متمول داريم. غالب كودكان از خانواده‌هايي فقير و ساكن در مناطق محروم و حاشيه كلانشهرها بودند. آمار ميانگين 5 ساله‌اي كه من داشتم، 24 درصد از كودكان معارض قانون تجربه فرار از منزل داشتند. 12 درصد از مدرسه اخراج شده بودند؛ نه اينكه به زور اخراج شده باشند، بلكه به كودك مي‌گفتند «تو به درد درس خواندن نمي‌خوري»، 59 درصد ترك تحصيل و 37 درصد مورد سوءاستفاده قرار گرفته بودند، دختران بيشتر از پسران قرباني اين موضوع بودند. 44 درصد از بچه‌ها علائم آشكار و فيزيكي خشونت را روي بدن خود داشتند كه بعضي از آنها خودزني بود.»
در اين نشست همچنين مرتضي كي‌منش، عضو هيات‌مديره جمعيت امام علي(ع) در خصوص تجربياتي كه در طرح «طفلان مسلم» داشتند، گفت‌: «در طرح طفلان مسلم با اين واقعيت وحشتناك از اتفاقي كه در جامعه‌ ما در حال وقوع است روبه‌رو شديم. كودكاني كه ساختار و كمبودها و مشكلات براي بسياري از آنها انتخاب‌هاي آساني باقي نگذاشته و آنها را به دامن خشونتي دهشتناك انداخته است. خشونتي كه حداقل دو خانواده را تا مرز نابودي پيش‌ مي‌برد؛ خانواده مقتول و خانواده قاتل كه دومي معمولا ديده نمي‌شود و به مشكلاتش اشاره نمي‌شود.» كي‌منش به تلاش براي يكي از اين كودكان كه تا 18 آبان ماه فرصت دارد تا رضايت خانواده مقتول را جلب كند، اشاره كرد و گفت‌: «ما در طول اين دوازده سال برگزاري طرح طفلان مسلم سعي كرديم هم با دلجويي و سازش، داغ خانواده مقتول را ترميم و بستري ايجاد كنيم تا با بخشيدن بتوانند به آرامش برسند. از سوي ديگر با مشاركت دادن جامعه در فراهم ساختن مبلغ ديه به هر ميزان ممكن – هر كس با هر ميزان دارايي و به هر رقمي مي‌تواند در اين طرح مشاركت كند- جامعه را درگير موضوعي كرديم كه خود در ايجاد آن بي‌تقصير نيست. مشاركتي كه ضمن جلب‌توجه جامعه به اين معضل، امكان پالايش جامعه را از قصور و تقصيراتش فراهم مي‌كند.» در نهايت، از شروط پذيرش پرونده در طرح طفلان مسلم و پيگيري اخذ رضايت و تامين وجه‌المصالحه تعيين شده، اثبات ندامت و حُسن‌رفتار شخص زنداني، دلجويي از خانواده مقتول و تعهد مكتوب و رسمي شخص بر اينكه بعد از آزادي، رفتاري سازنده و خدمتي داوطلبانه در بازه حداقل 10 ساله از خود نشان دهد، است.