انتظار براي بازگشت حريري به بيروت

يك روز پس از آنكه سعد حريري، نخست‌وزير لبنان از سمت خود در خاك عربستان سعودي استعفا داد و بهانه آن را نيز ترس از زندگي خود اعلام كرد، حالا تحليل‌ها و موضوعات متفاوتي در خصوص دلايل استعفاي سعد حريري مطرح مي‌شود؛ تحليل‌هايي كه بر آينده مبهم لبنان تاكيد دارند. مروان حمد، وزير آموزش و پرورش لبنان در مصاحبه با فرانس 24 از جمله دلايل كناره‌گيري سعد حريري را بحران هويتي دانست كه اكنون لبنان با آن دست به گريبان است، زيرا لبنان عملا بين ايران و عربستان گير افتاده و همين موضوع تبديل به يك بحران هويتي در اين كشور شده است. حريري روز چهارشنبه كه از عربستان استعفاي خود را اعلام كرد، ايران و حزب‌الله را متهم كرد كه باعث بي‌ثباتي در منطقه و لبنان هستند و مي‌خواهند كل منطقه را كنترل كنند. حريري در متن استعفاي خود كه مشخص نبود خود يا فرد ديگري آن را آماده كرده بود، تصريح كرد: ايران قصد دارد بر سرنوشت كشورهاي منطقه تاثيرگذار باشد و حزب‌الله به عنوان بازوي ايران نه تنها در لبنان بلكه در ساير كشورهاي عربي نيز حضور دارد. مروان حمد به عنوان عضوي از كابينه لبنان در مصاحبه با فرانس24 گفت با توجه به تنش‌هاي موجود در كابينه استعفاي حريري چندان شگفت‌آور نبود زيرا توافقي كه ميان ميشل عون، رييس‌جمهور و سعد حريري به عنوان نخست‌وزير شكل گرفت چندان كامل و موفقيت‌آميز نبود. طبق توافقي كه پس از پايان جنگ داخلي در لبنان شكل گرفت رييس‌جمهور كه پستي تشريفاتي است از ميان مسيحيان ماروني لبنان انتخاب مي‌شود و نخست‌وزير بايد سني و رييس مجلس شيعه باشد كه همين شيوه نيز در عراق به نحوي ديگر پياده شده است. اما لبنان تا اكتبر سال گذشته در يك بحران داخلي به سر مي‌برد. اين كشور در حدود يك سال رييس‌جمهور نداشت و اين موضوع تبديل به چالشي عمده در لبنان شد و در نهايت پس از يك توافق اوليه ميشل عون توانست به عنوان رييس‌جمهور تعيين شود و سعد حريري نيز پست نخست وزيري را به نمايندگي از جنبش 14 مارس لبنان به دست گيرد. اما به گزارش فرانس 24، اكنون لبنان بين يك اردوگاه وفادار به عربستان سعودي به رهبري حريري به عنوان يك مسلمان سني و يك اردوگاه وفادار به ايران به رهبري حزب‌الله تقسيم شده است. ميشل عون كه در اكتبر سال 2016رييس‌جمهور لبنان شد از جمله افراد نزديك به حزب‌الله لبنان به شمار مي‌آيد. مروان حمد با اين وجود معتقد است كه هرچند حريري از سمت خود كنار رفته است اما اين موضوع نيز يك شكست براي حزب‌الله به شمار مي‌آيد. حريري مسوول انتقال برخي مشروعيت‌ها و نقش دايمي گروه‌هاي مسلح از جمله حزب‌الله در دولت لبنان بود و اجازه داد تا نفوذ خود را در دستگاه‌هاي دولتي ادامه داده و به زندگي سياسي و اجتماعي خود در كشور ادامه دهند. وي ادامه داد با اين استعفا مردم لبنان اكنون مي‌توانند خواهان امتيازات بيشتري از حزب‌الله باشند و از آنها تقاضا كنند كه موضع نسبتا متفاوتي داشته باشند. حمد پيش‌بيني مي‌كند كه در روزهاي آينده ميشل عون، رييس‌جمهور لبنان از كنگره ملي بخواهد تا تمام جناح‌هاي سياسي گرد هم جمع شوند. وي افزود: بحران كنوني در لبنان با قدم‌هاي پيش بيني شده حل نخواهد شد زيرا اين بحران عميق‌تري به نام هويت ملي است و اكنون اين سوال به وجود آمده است كه آيا ما با اردوگاه اعراب هستيم؟ آيا در مدار ايران قرار داريم؟اينها سوالات مهمي است كه لبنان در آينده با آن مواجه است.

واكنش اسراييل

بنيامين نتانياهو، نخست وزير رژيم اسراييل و آويگدور ليبرمن، وزير جنگ اين رژيم باحمله به ايران و حزب‌الله سعي كردند از استعفاي سعد حريري، نخست وزير لبنان كمال بهره‌برداري را انجام دهند. نتانياهو در واكنش به استعفاي حريري مدعي شد: استعفاي نخست وزير لبنان، و بيانيه وي نشان مي‌دهد كه خواستار پيوستن جامعه بين‌المللي به آنها عليه تجاوز ايران است. وي در ادامه عنوان كرد: ايران سعي دارد سوريه را تبديل به يك لبنان دوم كند. بنيامين نتانياهو در ادامه لفاظي‌هاي خود عنوان كرد، اين تجاوز نه‌تنها اسراييل بلكه تمام خاورميانه را به خطر مي‌اندازد. جامعه بين‌المللي بايد متحد شوند و در برابر اين تجاوز ايستادگي كنند. در ادامه نيز ديويد ليبرمن وزير جنگ اسراييل در واكنش به استعفاي حريري مدعي شد كه لبنان مانند ايران مي‌شود. او در توييتر خود نوشت: لبنان= حزب‌الله. حزب‌الله= ايران. لبنان= ايران. او در ادامه ادعاهاي خود عنوان كرد كه ايران، خطري براي جهان است و سعد حريري اين را امروز ثابت كرد.

حريري از لحاظ سياسي ربوده شده است؟

سعد حريري در حالي روز چهارم نوامبر استعفاي خود را از شبكه خبري العربيه اعلام كرد كه به جاي بيروت در رياض حضور داشت. به نوشته حليم شبايا، تحليلگر لبناني در الجزيره، انتخاب محل اعلام اين تصميم نقش عربستان را در اين زمينه نمايان مي‌كند. وي مي‌افزايد، استعفاي شگفت‌انگيز حريري، به همراه گزارش‌هايي از سركوب چند وزير و شاهزاده سعودي باعث شد كه برخي كاربران توييتر به شوخي درباره ربودن سعد حريري توسط عربستان سخن بگويند و حتي عنوان كردند كه اكنون چشمان او را در عربستان بسته‌اند. وئام وهاب يكي از سياستمداران ضد حزب‌الله با جديت تمام از دولت خواست تا تمام امكانات لازم براي بازگشت امن حريري به بيروت را فراهم كند. اين سخنان در حالي به ميان آمد كه حريري در نطق استعفاي خود شرايط را به دوران ترور پدرش در لبنان تشريح كرد. هرچند خبرهايي منتشر شد مبني بر اينكه يك عمليات ترور حريري خنثي شده است اما اين خبر دقايقي پس از انتشار تكذيب شد. حليم شبايا عنوان مي‌كند كه استعفاي حريري ممكن است يك حركت سياسي محسوب شود تا بتواند جايگاه خود را در مقابل طرفداران خود تقويت كند و نشان دهد در برابر حزب‌الله ايستاده است. ولي اين يك واقعيت است كه جنگ سرد بين ايران و عربستان سعودي در لبنان به وقوع پيوسته است. شبايا در ادامه تحليل خود عنوان مي‌كند كه اگر ميشل عون مي‌خواهد در دوره رياست‌جمهوري خود يك دولت جديد تشكيل دهد نيازمند صبر و خلاقيت فراوان است. چرا كه قانون اساسي تاكيد مي‌كند اگر خارج از چارچوب توافقي كه ميان گروه‌هاي مختلف وجود دارد عمل شود هيچ يك از مقامات حاضر در دولت مشروعيت نخواهند داشت. از همين رو اين نيازمند آن است كه همه گروه‌هاي مذهبي در دولت براي ايجاد اقتدار و مشروعيت قانون اساسي حضور داشته باشند. اين اتفاق يك بار نيز در سال 2006 رخ داد و هنگامي كه وزيران شيعه دولت لبنان از سمت‌هاي خود استعفا دادند، مخالفان حريري استدلال كردند كه دولت مشروعيت خود را از دست داده است.

عون استعفاي حريري را نپذيرفت

روز گذشته منابع مطلع از دفتر رياست‌جمهوري لبنان به خبرگزاري رويترز اطلاع دادند كه ميشل عون، رييس‌جمهوري لبنان قصد دارد تا زماني كه سعد حريري به لبنان بازنگردد تا دلايل استعفاي خود را به طور دقيق توضيح ندهد آن را قبول يا رد نكند. همچنين شواهد حاكي از آن است كه با توجه به اينكه ميشل عون سياست صبر را اتخاذ كرده، تاكنون هرگونه مذاكره‌اي براي انتخاب نخست وزير جديد را به تعويق انداخته است.

حريري مجبور به استعفا شد

«مجتهد» افشاگر معروف سعودي در صفحه شخصي خود در توييتر در مورد استعفاي «سعد الحريري» كه روز گذشته از رياض پايتخت عربستان اعلام شد؛ گفت كه حريري هيچ نقشي در استعفاي خود نداشت. به گزارش فارس، او در توييتر خود نوشت: حريري نمي‌توانست چنين بيانيه‌اي بدهد؛ چرا كه وضعيت در لبنان به سمت كاهش مشكلات دولت پيش مي‌رفت و تمامي اين مسائل به رفتن وي به عربستان مرتبط است. اين شخصيت عربستاني درباره ترور سعد الحريري، اين مساله را نادرست خواند و نوشت: ترور حريري در راستاي منافع حزب‌الله نيست و طبق اطلاعات نهادهاي امنيتي سعودي، خطر گروه‌هاي تكفيري براي حريري بيش از حزب‌الله است؛ چرا كه آنها حريري را عامل ضعيف شدن آنها در مقابل حزب‌الله مي‌دانند. مجتهد ادامه داد: اما مساله رابطه با ايران؛ حريري از ديدار خود با ولايتي بسيار خرسند و اميدوار بود و او ايدئولوژي مذهبي كافي براي دشمني با ايران را ندارد.

اين افشاگر معروف عربستاني هدف اصلي از فراخوان حريري به رياض را باز گرداندن دارايي‌هاي وي در خارج به عربستان و باج‌خواهي از وي عنوان كرد و نوشت كه حريري اكنون در كنار شاهزادگان و مقامات بازداشت شده سعودي است. مجتهد همچنين گفت كه بيانيه‌ صادره از سوي حريري، براي او نوشته شده بود و او از محتواي بيانيه و مساله اعلام استعفا از رياض اصلا راضي نبود. او در پايان نوشت كه سعد الحريري تابعيت سعودي دارد و دولت اين كشور مي‌تواند با او به مثابه يك شهروند عادي برخورد كند.