فشارها بر وزير خارجه بريتانيا براي عذرخواهي يا كناره‌گيري افزايش يافت
گرفتاري جانسون در بند گاف
شهاب شهسواري
يك هفته بعد از اظهارات بوريس جانسون، وزير امور خارجه بريتانيا در كميته روابط خارجي مجلس عوام بريتانيا، در مورد يك ايراني- بريتانيايي محكوم در ايران، رسانه‌هاي بريتانيايي همچنان او را تحت فشار شديدي قرار داده‌اند. در عين حال بوريس جانسون روز سه‌شنبه با محمد‌جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان تلفني گفت‌وگو كرد. بر اساس اخبار منتشر شده پس از اين گفت‌وگو قرار است جانسون هفته آينده براي سفري به تهران بيايد. به گزارش خبرگزاري فارس طبق گزارش رسانه‌هاي انگليس وي گفته كه در اين سفر درباره تمامي موضوعات كنسولي با مقام‌هاي ايراني رايزني خواهد كرد. سخنگوي وزارت خارجه انگليس پيش از اين گفته بود جانسون در سفر به تهران تلاش خواهد كرد با «نازنين زاغري» شهروند انگليسي كه به دليل جرايم امنيتي در ايران بازداشت شده، ديدار كند. بوريس جانسون در جمع نمايندگان مجلس گفته بود «وقتي بررسي مي‌كنم ببينم نازنين زاغري در حال انجام چه كاري بوده مي‌بينم كه او،- آن‌طور كه من مي‌دانم- فقط در حال آموزش روزنامه‌نگاري به برخي افراد بوده است.» اما رسانه‌هاي بريتانيايي از جمله موسسه تامسون رويترز و خانواده نازنين زاغري، وزير خارجه بريتانيا را به گاف دادن متهم كردند و در بيانيه‌هايي تاكيد كردند كه اين فرد در مرخصي و براي ديدار با خانواده‌اش به ايران سفر كرده بود. به گزارش فرارو، نمايندگان پارلمان، كارفرماي زاغري و نيز خانواده‌اش، ادعا كردند، اظهارات جانسون درباره فعاليت زاغري در ايران نه‌تنها نادرست است بلكه خطرات جديدي براي اين زنداني ايجاد كرده است. مونيك ويلا، مدير اجرايي بنياد تامسون رويترز و كارفرماي نازنين زاغري، از جانسون خواسته كه اظهاراتش را اصلاح كند. او ادعا كرد كه اين اتهامات فقط حكم زاغري را بدتر مي‌كند.
هر‌چند سياستمداران و گروهي از رسانه‌هاي بريتانيايي فشار زيادي به بوريس جانسون وارد كرده‌اند تا اظهارات خود را تكذيب و عذرخواهي كند، اما وزارت خارجه بريتانيا در بيانيه‌اي عنوان كرد كه اين اظهارات «مي‌توانست روشن‌تر بيان شود.» اما جانسون حاضر به عذرخواهي از گفته‌هاي خود نشده است. روز سه‌شنبه جانسون در تماسي با محمد‌جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان در اين مورد گفت‌وگو كرد. به نوشته رسانه‌هاي بريتانيايي در اين گفت‌وگو تاكيد كرد كه اظهاراتش در مجلس عوام «نبايد باعث توجيه اقدامات ديگر قضايي» عليه نازنين زاغري شود. بر اساس روايت مركز ديپلماسي وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران در اين تماس تلفني طرفين در خصوص روابط دو جانبه، مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي گفت‌وگو و تبادل‌نظر كردند. وزير امور خارجه كشورمان به اقدامات تحريك‌آميز عربستان در منطقه اشاره و ضمن رد ادعاهاي خلاف و خطرناك مقامات رژيم سعودي آن را در تضاد با حقوق بين‌الملل و منشور ملل متحد ارزيابي كرد. ساعاتي بعد از اين گفت‌وگوي تلفني، استر وبر، خبرنگار بي‌بي‌سي از بوريس جانسون نقل كرد كه تلويحا نسبت به گفته‌هايش اظهار تاسف كرده است. به نوشته اين خبرنگار بريتانيايي، بوريس جانسون گفت: «متاسفم اگر برخي از كلمات من خارج از زمينه و دچار سوءبرداشت شده است كه باعث نگراني براي خانواده نازنين شد.»بوريس جانسون طي 15 ماهي كه در مقام وزير خارجه بريتانيا قرار گرفته است، چندين‌بار با انتقادات تند به دليل اظهارات مخدوش و غيردقيق مواجه شده است تا حدي كه يكي از نمايندگان مجلس عوام بريتانيا پس از اظهارات اخير او درباره يك محكوم دوتابعيتي ايراني-بريتانيايي او را «دستگاه تخريب انساني» ناميده است كه بايد «از دولت اخراج شود.» كارولين لوكاس، يكي از رهبران حزب سبز بريتانيا در حساب كاربري توييتر خود بعد از ذكر تعدادي از گاف‌هاي بوريس جانسون در طول دوران وزارتش نوشت: «اينها يكسري خطاي منفرد نيست، اينها گاف نيست، اينها يك دستگاه تخريب انساني هستند.»
گاف‌هاي مستمر وزير امورخارجه
بوريس جانسون پيش از اين به مدت 8 سال شهردار لندن بود، همواره به رفتارهاي عجيب و اظهارات غيرعادي شهرت داشت، اما در دوران وزارتش بارها حرف‌ها زده يا شوخي‌هايي كرده است كه به عنوان گاف يا رفتار غيرديپلماتيك از سوي سياستمداران بريتانيايي با انتقاد مواجه شده‌اند. او بعد از بازگشت از ليبي و در همايش حزب محافظه‌كار بريتانيا، در مورد شهر سرت در ليبي اظهاراتي داشت كه با انتقادات تندي مواجه شد. وقتي كه در مورد وضعيت ليبي از جانسون سوال شد كه نزديك به شش سال بعد از دخالت بريتانيا در عمليات عليه قذافي همچنان دچار هرج و مرج و جنگ داخلي است، اين كشور را كشوري فوق‌العاده توصيف كرد و گفت: «گروهي از تاجران بريتانيايي كه افراد بسيار هستند مي‌خواهند در شهر ساحلي سرت سرمايه‌گذاري كنند، دقيقا همان‌جايي كه قذافي دستگير و اعدام شد. اين افراد دورنماي بسيار روشني براي سرت در نظر گرفته‌اند تا آن را تبديل به يك دوبي جديد بكنند.» اما بدترين بخش از سخنان جانسون اين بود كه گفته‌بود: «زماني مي‌توان سرت را به يك دوبي جديد تبديل كرد كه اجساد مردگان از كف اين شهر جمع شود.»
جانسون سال 2016 در يك همايش حزب محافظه‌كار به قاره آفريقا با عنوان «همان كشور» ياد كرده‌بود و گفته‌بود كه جهان به جايي «كمتر امن، بيشتر خطرناك و بسيار ترسناك» نسبت به 10 سال پيش تبديل شده است. ماه مه سال جاري بوريس جانسون به يك معبد سيك‌ها در شهر برستول رفته‌بود و در آنجا اشاره كرده‌بود صادرات نوشيدني‌هاي الكلي بريتانيايي به هندوستان بسيار افزايش يافته است. نوشيدن الكل در مذهب سيك ممنوع است. بر اساس فيلمي كه بي‌بي‌سي از اين گاف جانسون منتشر كرده است يكي از زنان حاضر در معبد به جانسون معترض مي‌شود كه «چگونه جرات مي‌كني در يك معبد سيك در مورد الكل حرف بزني؟» جانسون به خاطر اين اظهاراتش مجبور به عذرخواهي شد.
اما اظهارات عجيب و غريب جانسون به شوخي‌هايي با رهبران كشورهاي جهان هم رسيد، ماه ژانويه در سفري كه جانسون به هندوستان داشت، فرانسوا اولاند، رييس‌جمهور فرانسه را به يك «شخصيت فيلم‌هاي جنگ جهاني دوم» تشبيه كرد. او در بخشي از سخنانش در مورد برگزيت تاكيد كرد: «اينكه آقاي اولاند مي‌خواهد هر كسي را از اتحاديه اروپا فرار مي‌كند به مانند يك شخصيت فيلم‌هاي جنگ جهاني دوم با كتك زدن تنبيه كند، فكر نكنم روش درستي باشد و منفعت دوستان و شركاي ما را تامين نمي‌كند.» او ادامه داد: «براي من خيلي عجيب است كه در قرن بيست و يكم يك سري از دولت‌هاي عضو اتحاديه اروپا با جديت قصد دارند براي تنبيه بريتانيا تعرفه براي تجارت تعيين كنند.»
در ادامه اين سفر، در ميانمار بود كه بوريس جانسون بار ديگر درميانمار گاف داد. سفير بريتانيا در ميانمار مجبور شد صحبت‌هاي بوريس جانسون را در مقدس‌ترين معبد ميانمار بگيرد. او در محل معبد بعد از ديدن يك مجسمه آن را به يك «خوك بسيار بزرگ گينه‌اي» تشبيه كرد و شروع به خواندن يك شعر دوران استعمار بريتانيا كرد، سفير مجبور شد سخنان توهين‌آميز بوريس جانسون را قطع كند. سفير وسط حرف‌هاي جانسون پريد و به او گفت: «شما پشت ميكروفن هستيد، فكر نكنم كار درستي باشد ادامه بدهيد.» نوامبر سال گذشته بوريس جانسون از سوي همتايان اروپايي‌اش به دليل اظهاراتش در مورد ميزان فروش ماهي و چيپس، غذاي بريتانيايي و پروسچو، نوشيدني ايتاليايي بعد از برگزيب مورد تمسخر قرار گرفت. كارلو كالندا، وزير اقتصاد ايتاليا، اظهارات بوريس جانسون را «بيان آرزوها» ناميد. اين وزير ايتاليايي گفت: «از يك طرف مي‌گويند كه اجازه جابه‌جايي آزاد افراد را نمي‌دهند از سوي ديگر بازار واحد اروپايي را مي‌خواهند، به او گفتم امكان ندارد اين اتفاق بيفتد، او هم گفت پس فروش پروسچوي شما افت مي‌كند، من هم گفتم فروش ماهي و چيپس شما هم افت خواهد كرد، اما مساله اينجاست كه افت فروش پروسچوي من به يك كشور خواهد بود و افت فروش ماهي و چيپس شما به 27 كشور! خيلي توهين‌آميز است كه بحث‌ها به اين سطح سقوط مي‌كند.» اين بگو مگو بين دو وزير زماني رخ داد كه بوريس جانسون در واكنش به اينكه رفت و آمد آزاد از اصول اتحاديه اروپا است، آن را «چرت محض» عنوان كرد.