نگراني از شكاف داخلي در يمن
علي عبدالله صالح: حاضريم با ائتلاف سعودي گفت‌وگو كنيم
ميثم سليماني
شرايط در يمن رنگ و بويي متفاوت نسبت به گذشته گرفته است. بيش از دوسال از حمله نظامي عربستان به يمن مي‌گذرد و مردم در اين سال‌ها با وجود بمباران‌هاي پي در پي جنگنده‌هاي سعودي و اماراتي بازهم مقاومت كردند تا اجازه ندهند هيچ كشور خارجي بر سرنوشت آنها حاكم شود. اما حالا اوضاع داخلي در يمن شرايط متفاوتي پيدا كرده است. ساكنان در داخل و حومه صنعا پايتخت يمن خبرداده‌اند كه طي روزهاي اخير درگيري گسترده‌اي ميان حوثي‌ها و طرفداران علي عبدالله صالح، رييس‌جمهور سابق اين كشور به وجود آمده است. اين در حالي است كه دو گروه طي دوسال گذشته يك اتحاد را در مبارزه با ائتلاف به رهبري عربستان سعودي شكل دادند و از سال 2015 عملا اداره كشور را به همراه نيروهاي مردمي به دست گرفتند. اما عربستان سعودي به بهانه بازگرداندن رييس‌جمهور مستعفي يمن يعني عبدربه منصورهادي به قدرت، حملات هوايي خود را در مارس 2015 آغاز كرد ولي كماكان نيروهاي مردمي در حال مقاومت در برابر عربستان سعودي هستند. اما بايد اشاره كرد كه يمن يكي از فقيرترين كشورهاي خاورميانه به حساب مي‌آيد كه حملات عربستان وضعيت اين كشور را بسيار پيچيده‌تر از گذشته كرد.
نكته قابل توجه طي دوسال اخير مبارزه گروه‌هاي مردمي با دشمن خارجي بوده است. اما خبرهاي اخير نشان از يك جنگ داخلي ميان دو متحد دارد. به گزارش رويترز در مناطق مسكوني جنوب غربي صنعا كه بسياري از بستگان علي عبدالله صالح از جمله طارق محمد صالح برادر‌زاده وي حضور دارد مبارزه سنگيني رخ داده است. گفته مي‌شود صداي انفجار به گوش رسيده و آتش و دود منطقه را فراگرفته است. در ديگر خيابان‌هاي صنعا نيز خبرهاي مشابهي به گوش مي‌رسد كه نيروهاي انصارالله و طرفداران علي عبدالله صالح بايكديگر درگير شدند. اما آمار دقيقي از تلفات در دسترس نيست.
گزارش‌ها حاكي از آن است، نيروهاي انصارالله تلاش كردند براي كنترل اوضاع به خانه‌هاي چند فرمانده گارد طرفدار علي عبدالله صالح حمله ببرند كه درگيري‌ها شدت گرفته است. تعدادي از ساكنان گزارش دادند كه حوثي‌ها از تانك‌ها و خودروهاي زرهي استفاده كردند و به مناطقي هجوم بردند كه طرفداران صالح حضور داشتند. گفته مي‌شود درگيري‌ها در جمعه شب به اوج خود رسيد و انفجارها در پايتخت يمن تا سپيده‌دم شنبه ادامه داشت. روز گذشته نيزخبرها حاكي از آن بود كه نيروهاي طرفدار صالح سعي كردند كنترل جنوب صنعا را به طور كامل در اختيار بگيرند و حتي برخي از سفارتخانه‌هاي كشورهاي عربي را از كنترل نيروهاي حوثي خارج كردند. گفتني است اين درگيري‌ها كه از اواخر هفته گذشته به صورت محدود آغاز شد، طي روز گذشته و پس از چندين ساعت آتش بس ناشي از تلاش‌هاي ميانجيگرانه براي حل اختلاف مجدد آغاز شد.
گفته مي‌شود اين درگيري‌ها زماني آغاز شد كه حزب كنگره خلق وابسته به علي عبدالله صالح حوثي‌ها را متهم به شكست ارتش كرد و همچنين حوثي‌ها را مسوول كشيده شدن كشور به جنگ داخلي دانست. با اين وجود علي عبدالله صالح، رييس‌جمهور سابق يمن روز گذشته در يك پيام تلويزيوني گفت: من از برادران و دولت‌هاي همسايه مي‌خواهم تا حملات خود را متوقف كنند و به محاصره يمن پايان دهند و با باز كردن فرودگاه‌ها اجازه دهند كمك‌هاي غذايي به يمن ارسال شود و زخمي‌ها نجات پيدا كنند و صفحه جديدي در ارتباط با همسايگان شكل گيرد. وي در ادامه افزود كه تاكنون هر اتفاقي براي يمن افتاده كافي و ما بايد به صورت مثبت باهم مذاكره كنيم. او در سخنان خود اعلام كرد كه آماده گفت‌وگو با ائتلاف به رهبري عربستان سعودي است.
گفتني است علي عبدالله صالح پس از 33سال حكومت در يمن در سال 2012و پس از تحولات در كشورهاي عربي و كشيده شدن آن به يمن، بعد از فشارهاي مردمي مجبور شد تا از قدرت كناره‌گيري كند تا اندكي اميد براي رهايي از يك ديكتاتوري در اين كشور به وجود آيد. اما علي عبدالله صالح كماكان رهبر حزب خود يعني بزرگ‌ترين حزب سياسي اين كشور باقي ماند. اما پس از تحولات سال 2015با حوثي‌ها كه روزگاري دشمن سرسخت آنها شناخته مي‌شد، وارد يك اتحاد شد و اكنون دوسال از آن مي‌گذرد ولي حالا به نظر مي‌رسد او قصد دارد با توجه به شرايط، اين اتحاد را ترك كند. گفتني است پس از سخنان علي عبدالله صالح، اين موضوع مورد استقبال ائتلاف به رهبري سعودي قرار گرفته است.
اين ائتلاف در بيانيه‌اي اعلام كرد: اين اراده رهبران و پسران بسيار دلگرم‌كننده است و حزب كنگره خلق صالح مي‌تواند به دسته كشورهاي عرب بازگردند. اين بيانيه مي‌افزايد كه صالح با پيوستن به حوثي‌ها به عرب‌ها خيانت كرد و به گروهي ملحق شد كه با ايران غير‌عرب هماهنگ است.
در حال حاضر حزب علي عبدالله صالح از همه جنگجويان قبيله‌اي خود خواسته است تا براي دفاع از خود كشور و انقلاب و جمهوري وارد ميدان شوند. حتي اين حزب از ارتش و نيروهاي امنيتي درخواست كرد تا درگيري‌ها را خنثي كنند. اما رهبر انصارالله يمن در واكنش به اين اقدامات هشدار داد كه بزرگ‌ترين برنده اين فتنه ائتلاف به رهبري سعودي‌ها است. عبدالملك الحوثي در سخنراني تلويزيوني خود گفت: من از صالح مي‌خواهم تا خرد و بلوغ بيشتري را نشان دهد و به دعوت‌هاي تحريك‌آميز گوش فرا ندهد.
با اين وجود در حال حاضر اين نگراني وجود دارد كه درگيري‌هاي ميان دو طرف گسترده‌تر شود و در پي آن تعداد زيادي از مردم در صنعا درگير اين بحران شوند. از روز چهارشنبه تاكنون نيز آمار ضدو نقيضي از تلفات درگيري‌هاي خياباني منتشر شده است. برخي منابع از تلفات 16 نفر سخن مي‌گويند و برخي منابع محلي اعلام كرده‌اند كه تاكنون 40 نفر جان خود را از دست داده‌اند. جنگ يمن از سال 2015 تاكنون جان بيش از10هزار نفر را گرفته است و بيش از 2 ميليون نفر نيز آواره شده‌اند. گزارش‌ها حاكي از آن است كه وبا در اين كشور شيوع پيدا كرده و نزديك به يك ميليون نفر آلوده اين بيماري شدند و كشور در آستانه قحطي كامل قرار گرفته است و عربستان سعودي اجازه كمك‌رساني و ارسال مايحتاج اوليه به يمن را نمي‌دهد.
اما در حال حاضر نكته اساسي در بحران يمن اينجاست كه اتحاد علي عبدالله صالح با نيروهاي انصارالله در مبارزه با ائتلاف سعودي بسيار تعيين‌كننده بود. در چنين شرايطي حالا شكاف در اين اتحاد مي‌تواند موقعيت مقاومت در يمن را تا حدودي تضعيف كند و عربستان را به خواسته خود برساند. زيرا با اختلاف بين انصارالله و نيروهاي نزديك به علي عبدالله صالح ممكن است يك شكاف عمده نيز در ارتش يمن به وجود آيد كه اين موضوع بسيار نگران‌كننده خواهد بود. از سوي ديگر دليل اصلي نتيجه بخش نبودن حملات هوايي عربستان سعودي در طول 2سال گذشته اين بود كه سعودي‌ها نيروي قدرتمند و تعيين‌كننده در عرصه داخلي براي پيشروي در مواضع مختلف نداشتند و همواره در برابر نيروهاي انصارالله، حاميان علي عبدالله صالح و ارتش توان مقابله جدي نداشتند. اما اكنون در صورت شكسته شدن اين اتحاد و همكاري با عربستان سعودي ممكن است انصارالله براي حفظ مواضع خود با مشكل جدي مواجه شود. از سويي ديگر شرايط نشان مي‌دهد كه علي عبدالله صالح با يك وعده جالب توجه مواجه شده كه حاضر شد اتحاد خود با انصارالله را كنار بگذارد و وارد دشمني با آنها شود.