نقد، لازمه خلاقيت
نيوتن نوزده ساله كه علاقهاي به برنامه درسي دانشگاه كمبريج نداشت، فهرستي از پرسشها تنظيم كرد و آنها را زير 45 عنوان جاي داد. او عنوان «پرسش»ها را براي اين فهرست برگزيد. اين نامگذاري خود نشاندهنده هدف او بود. پرسشگري مدام درباره ماهيت ماده، مكان، زمان و حركت. سبك وي بر خلاف بيشتر سبكهاي ديگر غير اسرار آميز بود؛ اينكه در مسير شناخت سخت كار كند. براي مثال او كتاب هندسه دكارت را خريد و خودش شروع به خواندن كرد. اما پس از خواندن دو يا سه صفحه، چيزي از آن نفهميد. از نو شروع كرد و اينبار بيشتر پيش رفت و به اين كار ادامه داد تا اينكه به كل كتاب تسلط پيدا كرد. وقتي از او پرسيدند كه چگونه قانون جاذبه عمومي را كشف كرده است، ميگويد: «با انديشيدن مداوم به موضوع!»
«تفكر نقادانه و خلاقانه» كتابي است كه سعي ميكند نشان دهد كه تفكر نقادانه و خلاقانه نيازمند يكديگرند. همچنين نشان ميدهد كه ذهنهاي بزرگ در نتيجه به كارگيري همزمان تفكر نقادانه و خلاقانه پديد آمدهاند.
«تفكر نقادانه و خلاقانه» نوشته ريچارد پل وليندا الدر است كه با ترجمه و بازنويسي مهدي خسرواني توسط انتشارات «نشر نو» منتشر شده است.
مهارت تفكر
«مفهومها و ابزارهاي تفكر نقادانه» كتاب كوچكي است كه شامل مفهومها و ابزارهاي اصلي تفكر نقادانه از ديدگاه ريچارد پل ميشود و اين مفهومها و ابزارها را به صورت فشرده بيان ميكند. اين كتاب حاوي برداشتي از تفكر نقادانه است كه نوعي توافق عمومي بر سر آن وجود دارد.
مهارتهاي مطرح شده در اين كتاب در هر موضوعي به كار ميآيند و افراد نقاد از آنها در خواندن و نوشتن و نيز در صحبت كردن و شنيدن استفاده ميكنند.
اين مهارتها را ميتوان هم در زندگي شخصي روزمره و هم در فعاليتهاي علمي از تاريخ و رياضيات گرفته تا فلسفه و هنر به كار برد.
«مفهومها و ابزارهاي تفكر نقادانه» نوشته ريچارد پل و ليندا الدر با ترجمه و بازنويسي مهدي خسرواني توسط نشر نو منتشر شده كه هماكنون در دسترس علاقهمندان قرار دارد.
فضيلتهاي فكري اصلي، عنصرهاي انديشه، الگو واره حل مساله و... از جمله مهمترين سرفصلهاي اين كتاب هستند.
مساله بيطرفي در رسانه
تقريبا همه رسانههاي جهان مدعياند كه گزارشهاي خبري شان را به صورت مستقل، بيطرفانه و محققانه توليد ميكنند. اما آيا اين مدعا درست است؟ آيا اساسا رسانه مستقل و بيطرف وجود دارد؟ ظاهرا پاسخ به اين پرسشها منفي است. رسانهها حتي اگر بر فرض محال از صاحبانشان و از حكومتها تاثير نپذيرند از فرهنگ و نظرگاه مخاطبان
تاثير ميپذيرند.
فرهنگ جهان جديد وبستر واژه «تبليغات» را اينطور تعريف ميكند: «هر گونه انتشار يا ترويج گسترده و برنامهريزي شده انديشه، نظريه، عمل و... براي تحقق مقصود خود يا مقابله با مقصود مخالف.» اگر اين تعريف را مفروض بگيريم، هيچ تمايز قاطع روشني ميان انجام تبليغات از يك سو و نگارش گزارش خبري با در نظر داشتن مخاطباني در يك فرهنگ خاص از سوي ديگر وجود ندارد.
اين كتاب در پي اين است كه چگونه ميتوان سوگيري و تبليغات را در رسانهها تشخيص داد.
از مهمترين سرفصلهاي اين كتاب ميتوان به دموكراسي و رسانههاي خبري، انواع بيطرفي، حساسيت به حكومت، حساسيت به رقيبان و... اشاره كرد.