تينا جلالي
جشنواره فيلم فجر به دليل ماهيت و اصالتي كه دارد چگونگي برگزاري آن همواره محل بحث و مناقشه اهالي سينما بوده؛ عده‌اي ذات برگزاري آن را از سال‌هاي ابتدايي تاكنون مفيد براي سينما مي‌دانند و برخي هم نحوه سياستگذاري آن را برنمي‌تابند. سي و ششمين دوره اين رويداد هم از اين قاعده مستثني نيست و از روزهاي ابتدايي انتقادات و اظهارنظرهاي گوناگون به خود ديده؛ اما در اين ميان عده‌اي از فيلمسازان تمايلي به شركت در اين رويداد نداشتند و بعضا عدم حضورشان را رسانه‌اي كردند. فيلم «هزارپا» به كارگرداني ابوالحسن داوودي يكي از اين فيلم‌هاست با كارگردان اين فيلم در خصوص دليل اين عدم حضور گفت‌وگو انجام داديم كه ازنظر مي‌گذرانيد.
آقاي داوودي فيلم «هزارپا» در حال حاضر در چه مرحله‌اي قرار دارد؟
مراحل پاياني صداگذاري و فني.
پس دليل موجهي براي عدم تحويل فيلم به جشنواره فيلم فجر نداشتيد و فيلم هزارپا مي‌توانست در اين رويداد شركت كند؟
بله، فيلم هزارپا مي‌توانست در اين جشنواره باشد دليل حضور نداشتن و اينكه من اصراري نداشتم اين فيلم در جشنواره امسال باشد به تجربه سي‌وچندساله من در سينما و جشنواره فيلم فجر برمي‌گردد.
از چه جهت؟
شكل برگزاري جشنواره براي بعضي فيلم‌ها باانرژي مثبت همراه است و براي بعضي فيلم‌ها هم ممكن است بيشتر فضاي حاشيه‌اي را براي‌شان رقم بزند و مدعياني را براي فيلم به وجود آورند كه بيشتر مانع در مسير فيلم و مخاطب فراهم كند تا كمك آن باشد و اين تجربه‌اي است كه من در اين سال‌ها كسب كرده‌ام و اصلا هم ربطي به اينكه اعتبار جشنواره كم يا زياد شده يا از ارزش آن كاسته شده يا به آن افزوده‌شده، ندارد. درواقع احساس كردم جشنواره فيلم فجر هيچ كمكي به چگونگي عرضه اين فيلم نمي‌كرد.
البته در سال‌هاي گذشته اين رويداد با دافعه و جاذبه‌هايي براي اهالي سينما همراه بوده است.
معتقدم جشنواره يك مجموعه مركب و پرتناقض است و در تمام سال‌هاي برگزاري‌اش نيز هم با جاذبه همراه بوده و هم با دافعه، هم حواشي آزاردهنده داشته و هم حواشي جذاب.
اما همواره حواشي آزاردهنده آن طي ساليان بيشتر بوده.
فكر مي‌كنم نبايد اين رويداد پرمساله و مركب و پرتناقض در اهداف را با يك چوب برانيم يا نسبت به آن قضاوت ناعادلانه‌اي داشته باشيم. ضمن اينكه به اين نكته هم تاكيد دارم كه جشنواره فيلم فجر هنوز برگزار نشده پس بعد از برگزاري بايد آن را قضاوت كنيم و بگوييم كه بدتر يا بهتر شده. بنابراين من قضاوت شخصي‌ام را تنها در مورد فيلم خودم مي‌توانم داشته باشم. چراكه جشنواره به همان ميزان كه براي فيلم قبلي من «رخ ديوانه» فضاي مثبتي به وجود آورد به همان ميزان براي فيلم زادبوم برعكس عمل كرد و درحالي كه اين فيلم چند سيمرغ هم كسب كرد، اما در واقع بيشتر از برخوردها و معارضين به وجود آمده در جشنواره آسيب ديد و قرباني فضاي ساختگي‌اي شد كه از نمايش در جشنواره شكل گرفت و رشد يافت و به توقيف هشت‌ساله فيلم انجاميد. بنابراين تجربه شخصي‌ام به من مي‌گويد كه راه‌رفته را دوباره نروم و اين تنها به قضاوت شخصي من برمي‌گردد.
بعضا تغييراتي كه هرساله در ساختار برگزاري جشنواره فجر به وجود مي‌آيد. آيا به نظر شما باعث افت كيفي اين رويداد و دلزدگي اهالي سينما نمي‌شود؟
اين ايراد از ابتداي شكل‌گيري جشنواره همواره وجود داشته و ايراد اساسي هم هست. در هر دوره برگزاري جشنواره شاهديم كه قوانين اين رويداد مطابق باسليقه برگزاركنندگان و فضاي اجتماعي، سياسي و امنيتي جامعه تغيير مي‌كند؛ اين در حالي است كه جشنواره فيلم فجر به عنوان مهم‌ترين رويداد هنري و حرفه‌اي سينما، فارغ از اين مسائل در اين سال‌ها شناسنامه درستي نداشته و به معناي واقعي از ساختار و نظامنامه درستي هم برخوردار نيست. در هر دوره بسته به مناسبات اجتماعي و بنا به ديدگاه دولتي كه سركار بوده نگاه سياسي، شكل اجرا و بازخورد مختلف داشته است. كساني هم كه اجراي جشنواره را بر عهده دارند اهالي دولت هستند و بعضا دست‌اندركاران سينما هم كه در چگونگي برگزاري اين رويداد دخالت مي‌كنند اجبارا همان قواعد را رعايت مي‌كنند. ضمن اينكه جشنواره فيلم فجر از ديد گروهي از سري جشن‌هاي سياسي حكومتي محسوب مي‌شود و وقتي نگاه يك جشنواره سينمايي به نگاه سياسي محدود شود يا مجبور به اجراي قواعد سياسي مشخص باشد، اين مشكلات هم برايش به وجود مي‌آيد.
شايد اگر اين رويداد زمان ديگري برگزار مي‌شد اين ميزان مشكلات برايش به وجود نمي‌آمد.
قطعا همين‌گونه است. انتظارات سياسي، امنيتي، معنوي و ايدئولوژيكي نظام جمهوري اسلامي وقتي باخواسته‌هاي حرفه‌اي و هنري سينماگران درهم شود تبديل به آش شله‌قلمكاري مي‌شود كه مديريت آن را غيرممكن مي‌كند.
پس شما به برگزاركنندگان جشنواره حق مي‌دهيد؟
البته بايد انصاف به خرج دهيم چراكه براي هر مديري چه دوره شمقدري، چه دوره رضاداد يا داروغه‌زاده نحوه مديريت اين رويداد بسيار كار سخت و پيچيده‌اي بوده و هست. اين سختي در ذات جشنواره است و درست بشو هم نيست تازماني هم كه اين شيوه تفكر و شرايط اجرا از جوانب مختلف به جشنواره تحميل شود و جشنواره فيلم فجر به سمت تخصصي شدن كامل نرود همين مسائل وجود دارد.