معاون اول رييس‌جمهور امريكا پس از مصر به اردن سفر كرد
سرپوش پنس بر بحران‌سازي ترامپ
ميثم سليماني
مايك پنس، معاون اول رييس‌جمهور بالاخره پس از دوبار به تعويق انداختن سفر خود به خاورميانه در نهايت با محدود كردن برنامه‌هاي خود روز شنبه به مصرو اردن سفر كرد و در آخرين نقطه از سفر خود به سرزمين‌هاي اشغالي خواهد رفت. صحبت‌هاي فراواني در خصوص اهداف سفر پنس به خاورميانه مطرح شده است، اما اصلي‌ترين دليل حضور او در خاورميانه دفاع او از اقدام دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده در راستاي به رسميت شناختن بيت المقدس به عنوان پايتخت رژيم اسراييل است. اين اولين سفر مايك پنس در سمت معاون اول رييس‌جمهور ايالات متحده به كشورهاي عربي است. او ابتدا قرار بود در ماه دسامبر به خاورميانه سفر كند كه بنا بود سفري يك هفته‌اي باشد. اما پس از اعلام تصميم ترامپ مبني بر به رسميت شناختن بيت‌المقدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي و با توجه به لغو بسياري از برنامه‌هاي برنامه‌ريزي شده پنس او مجبور شد تا سفر خود را به تعويق اندازد. او بنا بود در روزهاي نخست سال نوي ميلادي به خاورميانه سفر كند كه باز هم اين جريان به تعويق افتاد و در نهايت طي يك برنامه‌ريزي فشرده و محدود مايك پنس به كشورهاي مصر و اردن سفر كرد و در نهايت وارد سرزمين‌هاي اشغالي شد. مايك پنس در نخستين مقصد سفر خود به مصر رفت و با عبدالفتاح سيسي، رييس‌جمهوري مصر ديدار كرد و در اين ديدار بر تعهد ايالت متحده بر راه‌حل دو كشوري تاكيد كرد. پينس به سيسي گفت كه ايالات متعهد به حفظ وضعيت موجود در رابطه با اماكن مقدس در بيت المقدس است و بايد بين مرزها و مسائل ديگر ميان دو طرف مذاكره صورت گيرد.
پنس قبل از خروج از مصر گفت: ايالات متحده امريكا عميقا متعهد به راه‌اندازي مجدد پروسه صلح در خاورميانه است. وي افزود كه اين پيام را به اردن و اسراييل نيز تحويل خواهد داد. عبدالفتاح سيسي نيز در بيانيه‌اي پس از ديدار با پنس گفت كه او بر موضع خود مبني بر حمايت از حق فلسطيني‌ها براي ايجاد يك كشور مستقل با پايتختي بيت‌المقدس شرقي تاكيد كرده است. وي افزود كه اين درگيري‌ها تنها مي‌تواند از طريق مذاكرات به سمت راه‌حل دو كشوري سوق پيدا كند.
ايالات متحده به عنوان اصلي‌ترين متحد رژيم صهيونيستي بيت المقدس را به عنوان پايتخت اين رژيم به رسميت شناخته است. اين در حالي است كه جامعه جهاني و فلسطيني‌ها خواهان بازگشت صهيونيست‌ها به مرزهاي قبل از سال 1967 هستند و بايد كشور فلسطيني با پايتخت قدس شرقي ايجاد شود. در حال حاضر اعراب و مسلمانان از ادعاي فلسطيني‌ها بر شرق بيت‌المقدس حمايت مي‌كنند و تصميم ترامپ موجب اعتراضات در سراسر منطقه شده است.
حتي پيش از ورود پنس به اردن نيز، تعدادي از شهروندان اين كشور در اعتراض به سياست‌هاي ايالات‌متحده در خاورميانه جلوي سفارت ايالات متحده در امان پايتخت اردن گرد هم آمدند و عليه ترامپ و حضور پنس در اردن شعار دادند. آنها شعار دادند كه امريكا سر يك افعي است. آنها همچنين فرياد زدند كه اردن از فرستاده صهيونيست‌ها استقبال نمي‌كند.
به نوشته واشنگتن پست، تغيير سياست ناگهاني ترامپ در خصوص بيت المقدس موجب يك معضل جدي براي پادشاه اردن است كه يك متحد معتدل ايالات متحده در منطقه شناخته مي‌شود. فلسطيني‌ها بخش بزرگي از جمعيت اردن را تشكيل مي‌دهند و آنها به شكل تاريخي از جمله محافظان بيت المقدس هستند كه اولين قبله مسلمين شناخته مي‌شود.
از همين رو سياست‌هاي اينچنيني ترامپ در خصوص قدس به طور جدي مي‌تواند نقش حياتي اردن به عنوان يك متحد امريكا در منطقه را تضعيف كند. در حال حاضر نيز اردن به‌شدت نيازمند كمك‌هاي نظامي و اقتصادي ايالات متحده است. اردن در سال 2015 حدود 5/1 ميليارد دلار و در سال 2016 حدود 6/1 ميليارد دلار از واشنگتن دريافت كرده است. اين در حالي است كه اردن با ركود اقتصادي و افزايش بيكاري دست و پنجه نرم مي‌كند و كشور به‌شدت نيازمند اين كمك‌ها است.
با اين حال، با وجود اينكه مايك پنس در ديدارهاي روز شنبه و يكشنبه خود سعي كرده تا يك موضع مشترك را با سران دو كشور مصر و اردن پيش ببرد مبني بر اينكه سياست امريكا در قبال فلسطين به مانند گذشته است، اما واقعيت اين است كه ديگر فلسطيني‌ها دولت امريكا را بخشي از راه‌حل نمي‌بينند بلكه بخشي از مشكل مي‌بينند كه در يك طرف ماجرا قرار دارد. اين در حالي است كه بنا بود در سفر ماه دسامبر، مايك پنس با محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني ديدار كند اما حالا هيچ ديداري برنامه‌ريزي نشده است و حضور مايك پنس در سرزمين‌هاي اشغالي به ديدار با مقام‌هاي رژيم اسراييل خلاصه مي‌شود. اين در حالي است كه سفر مايك پنس با حضور محمود عباس در اردن همپوشاني داشت ولي هيچ ديداري برنامه‌ريزي نشده بود. محمود عباس قصد دارد روز دوشنبه براي ديدار با وزراي خارجه اتحاديه اروپا به پاريس سفر كند. انتظار مي‌رود كه عباس از كشورهاي عضو اتحاديه اروپا بخواهد دولت فلسطين را در كرانه باختري، غزه و شرق بيت المقدس و سرزمين‌هاي پيش از جنگ سال 1967 به رسميت بشناسد و از كشورهاي اروپايي به عنوان يك ميانجيگر در حل ماجرا استفاده كند. چندي پيش نيز مشاورارشد محمود عباس اعلام كرد كه فلسطيني‌ها، ايالات متحده را ديگر به عنوان يك واسطه نمي‌شناسند.
از طرفي ديگر تصميم ترامپ در خصوص بيت‌المقدس به حدي چالش‌برانگيز بوده است كه اكنون اعضاي عرب كنست (پارلمان رژيم صهيونيستي) نيز قصد دارند كه سخنراني مايك پنس كه بناست روز دوشنبه برگزار شود را تحريم و بايكوت كنند. حدود 10 تن از اعضاي كنست را اعراب تشكيل مي‌دهند كه هنوز مشخص نيست آيا تمامي آنها به صورت متحد در اين سخنراني شركت نمي‌كنند يا اينكه تحريم به شكل محدود خواهد بود. اما آنچه مشخص است بنيامين نتانياهو قصد دارد خود يك استقبال گرم از مايك پنس در سرزمين‌هاي اشغالي انجام دهد و سخنراني او هرچه با شكوه‌تر در كنست برگزار شود. گفته مي‌شود موضوع اصلي سخنراني پنس در كنست صلح خاورميانه، فلسطين و ايران است. اما واقعيت اين است كه كل سفر مايك پنس و حضورش در دو كشور مصر و اردن بر اين مبنا برنامه‌ريزي شد كه بتواند به نحوي جلوي تبعات بيشتر تصميم ترامپ در خصوص بيت المقدس را بگيرد تا سرپوشي بر اين تصميم باشد.