معارضان به ابتكار روسيه، نه گفتند
بيم و اميدها
در آغاز كنگره سوچي
گروه ديپلماسي| كنگره گفت‌وگوي ملي سوريه از روز گذشته در شهر ساحلي سوچي در روسيه آغاز به كار كرده است. هيات‌هاي شركت‌كننده اصلي از ايران، روسيه و تركيه به همراه هيات‌هايي از سوريه يك به يك خود را به مسكو رسانده‌اند. برآوردها از مقبوليت اين دور از گفت‌وگوهاي سوري - سوري در سوچي در رسانه‌هاي كشورهاي متفاوت با هم فرق دارد. روسيه كه مبتكر اصلي اين كنگره است تلاش مي‌كند انتظارها از آن را كاهش داده و در رسانه‌هاي اين كشور نيز به نوعي گفته مي‌شود كه قرار است سوچي به پله‌اي براي تسهيل گفت‌وگوهاي بين‌المللي ژنو بدل شود.
در تركيه و ايران فضاي رسانه‌اي با اين پروژه مشترك سه جانبه تهران، مسكو و آنكارا خنثي‌تر برخورد مي‌كند و عملا رسانه‌ها انتظار نتيجه را مي‌كشند و صرفا تعداد و ماهيت شركت‌كنندگان را منعكس مي‌كنند. در حالي كه تمام بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي دخيل در پرونده سوريه از 2011 تاكنون يا به عنوان عضو اصلي يا ناظر به سوچي دعوت شده‌اند. بيشترين ميزان نارضايتي‌ها و انصراف‌ها از شركت در سوچي از داخل سوريه بوده است.
مهم‌ترين اين غايب‌ها گروه موسوم به «كميته عالي مذاكرات»، وابسته به معارضان سوريه است كه روز شنبه اعلام كردند در اين كنگره شركت نمي‌كنند.
با اين وجود سخنگوي كاخ كرملين تلاش كرد غيبت اين جريان معارضه را كم‌اهميت نشان دهد و تاكيد كرد كه عدم حضور معارضان سوري تاثيري بر روند برگزاري كنگره گفت‌وگوي ملي سوريه در سوچي ندارد و از اهميت اين اجلاس نمي‌كاهد. دميتري پسكوف در اين باره گفت: كنگره گفت‌وگوي ملي سوريه گامي مهم در حل بحران سوريه است اما نبايد انتظار هيچ پيشرفت فوري را از اين نشست داشت.
با وجود سخنان سخنگوي كرملين، «الكساندر لاورنتيف» نماينده ويژه رييس‌جمهور روسيه در امور سوريه روز گذشته گفت كه مسكو هنوز اميدوار است كه معارضان سوري تصميم خود را براي عدم حضور در كنگره گفت‌وگوي ملي سوريه در سوچي تغيير دهند. وي تاكيد كرد كه كردها در كنگره گفت‌وگوي ملي سوريه شركت مي‌كنند اما دعوتنامه‌ها به صورت انفرادي براي آنها ارسال شده است.
وي درباره نقش استفان دي ميستورا، نماينده سازمان ملل در اين كنگره نيز گفت: مساله مباحثات درباره قانون اساسي به منظور تحقق اهداف اجرايي قرار است به «استفان دي‌ميستورا» نماينده ويژه سازمان ملل در امور سوريه ارجاع داده شود.
خبرگزاري رويترز در اين باره مي‌نويسد: روسيه مي‌گويد كه ميزبان مهم‌ترين كنفرانس صلح درباره سوريه است اما يك ايراد وجود دارد و آن هم اين است كه معارضه سوريه در اين كنگره ملي براي گفت‌وگو حضور ندارد. سخنگوي اين جريان معارضه به رويترز گفته است كه اين گروه كه به دنبال بركناري بشار اسد از قدرت است در نشست سوچي شركت نمي‌كند چرا كه آن را تلاشي از سوي روسيه براي به حاشيه راندن گفت‌وگوهاي تحت نظارت سازمان ملل، واشنگتن و اتحاديه اروپا و همچنين متحدان عرب آنها مي‌داند.
از جانب ايالات متحده با وجود تحفظي كه اين كشور نسبت به كنگره سوچي دارد اما اظهارنظر خاصي به گوش نرسيده و البته روسيه از امريكا نيز به عنوان ناظر دعوت كرده است. ركس تيلرسون وزير خارجه ايالات متحده در چند روز گذشته چندبار به بهانه‌هاي مختلف تاكيد كرده كه امريكا از پروسه ژنو كه هدايت آن را سازمان ملل برعهده دارد، حمايت مي‌كند.
از ايران نيز حسين جابري‌انصاري، دستيار ارشد وزير امور خارجه در امور ويژه سياسي در رأس هياتي سياسي به سوچي سفر كرد. جابري انصاري از نخستين ساعات پس از ورود به سوچي، رايزني‌هاي دو و سه جانبه با هيات‌هاي روسيه و تركيه را آغاز كرد و گفته مي‌شود كه ديدار با شخصيت‌هاي سوري شركت‌كننده در اين كنگره نيز از برنامه‌هاي وي است.
روزنامه حريت تركيه نيز درباره نشست سوچي مي‌نويسد: مسكو كه از دولت سوريه حمايت مي‌كند بيش از 1600 نفر را براي شركت در اين كنگره دعوت كرده است. روسيه در سايه اين اجلاس هم به دنبال تقويت نفوذ خود در منطقه است و هم مي‌خواهد راهكاري سياسي براي پايان دادن به خونريزي‌ها در سوريه بيابد.
هرچند كه گفته مي‌شود گروه‌هاي بسياري از حضور در سوچي انصراف داده‌اند اما دولت سوريه مي‌گويد كه هياتي 680 نفري از جانب آنها در اين كنگره شركت خواهد كرد و اپوزيسيون سوريه نيز اعلام كرده كه از جانب جريان‌هاي مخالف اسد حدود 400 نفر در سوچي حاضر خواهند شد.