هديه نظامي اسلام‌آباد به رياض

گروه جهان | عربستان بعد از سه سال درگيري در جنگ يمن و در حالي كه نگراني از تلافي موشكي صنعا در برابر رياض نسبت به گذشته به‌شدت افزايش يافته است، عاقبت اسلام‌آباد را راضي كرده است تا حضور نظامي خود را در خاك عربستان نسبت به گذشته تقويت كند. اين تصميم اسلام‌آباد در شرايطي اعلام مي‌شود كه پاكستان به اتهام بي‌ثباتي در افغانستان شديدا از سوي امريكا تحت فشار قرار دارد. بعد از آنكه سه سال پيش نواز شريف، نخست‌وزير پاكستان اعزام نيروهاي ارتش پاكستان براي مشاركت در جنگ يمن را منوط به تصميم‌گيري پارلمان اين كشور كرد و با راي منفي پارلمان از مشاركت در ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي در يمن سر باز زد، حالا ارتش پاكستان در يك چرخش آشكار تصميم گرفته است مستشاران نظامي خود را به خاك عربستان اعزام كند. روز پنجشنبه بعد از ديدار ژنرال قمر جاويد بجوا، فرمانده ستاد مشترك ارتش پاكستان با نواف سعيد المالكي، سفير پادشاهي عربستان سعودي در اسلام‌آباد، ارتش پاكستان در بيانيه‌اي اعلام كرد كه قرار است «تعدادي از مستشاران نظامي پاكستان به عربستان اعزام شوند.» بر اساس اين بيانيه نيروهاي مستشاري جديد با هدف «آموزش و مشاوره» در خاك عربستان مستقر مي‌شوند و «چه اين نيروها و چه نيروهايي كه قبلا در عربستان بودند، در عمليات فرامرزي مشاركت نخواهند كرد.» روابط گرم نظامي ميان اسلام‌آباد و رياض مربوط به سال‌هاي اخير نيست. در سال‌هاي ابتدايي دهه 1960 زماني كه نيروي هوايي ارتش عربستان سعودي براي اولين‌بار به جنگنده مجهز شد، اين خلبان‌هاي نيروي هوايي پاكستان بودند كه براي آموزش نيروهاي تازه‌كار سعودي به اين كشور رفتند. سال 1969 در جنگ الوديعه بين عربستان و يمن جنوبي، اين خلبان‌هاي پاكستاني بودند كه عمليات هوايي ارتش عربستان را انجام مي‌دادند. به نوشته بروس رايدل در وب‌سايت انديشكده بروكينگز تعداد نيروهاي پاكستاني مستقر در خاك عربستان در دهه‌ها 1970 و 1980 تا سقف 15000 نفر هم رسيد. اما رقم نيروهاي پاكستان در حال حاضر در خاك عربستان‌سعودي نسبت به آن دوران كاهش چشمگيري يافته است. به نوشته رويترز بين 750 تا 800 نيروي پاكستاني در خاك عربستان سعودي مستقر هستند. رسانه‌هاي پاكستاني اين رقم را به نقل از ارتش پاكستان نزديك به 1000 نيروي نظامي نقل مي‌كنند. اين تصميم پاكستان دو هفته بعد از سفر بي‌سروصداي ژنرال قمر جاويد بجوا، فرمانده ستاد مشترك ارتش پاكستان به عربستان سعودي و ديدار او با محمد بن سلمان، وليعهد سعودي و فهد بن تركي بن عبدالعزيز، فرمانده نيروي زميني ارتش عربستان اعلام مي‌شود. سفر ژنرال بجوا به رياض ابتداي ماه فوريه انجام شد و يك روز پس از بازگشت او به پاكستان بود كه رسانه‌هاي رسمي اين كشور خبر سفر را منتشر كردند. هنوز مشخص نيست كه دقيقا چه تعداد نيروي پاكستاني قرار است در عربستان‌سعودي مستقر شوند، اما به نوشته روزنامه داون پاكستان به نقل از چند منبع آگاه احتمالا يك تيپ نظامي چندمنظوره به عربستان اعزام شود. با اين حساب نزديك به 4000 نيروي جديد، يعني چهاربرابر نيروهاي موجود پاكستان به عربستان خواهند رفت. ژنرال آصف غفور، سخنگوي ارتش پاكستان حاضر به ارايه جزييات دقيق در مورد تعداد نيروهاي اعزامي نشده اما گفته است كه اين تعداد «بسيار كمتر از يك لشكر خواهد بود.»عربستان سعودي از ابتداي عمليات عليه يمن از پاكستان خواسته ‌بود تا در قالب ائتلاف موسوم به «ائتلاف اسلامي ضدتروريسم» در اين عمليات مشاركت كند. ارتش پاكستان در بيانيه جديد خود اعلام كرده است كه نيروهاي جديدي كه به عربستان اعزام مي‌شوند در هيچ عملياتي خارج از مرزهاي اين كشور مشاركت نخواهند كرد و تنها در قالب توافق‌هاي موجود امنيتي ميان دو كشور ماموريت دارند. پاكستان پيش از اين تاكيد كرده ‌بود كه براي جلوگيري از دامن زدن به اختلافات فرقه‌اي در هيچ يك از درگيري‌هاي منطقه‌اي به نفع طرفين دخالت نخواهد كرد. بهار سال جاري ارتش پاكستان انتصاب ژنرال راحيل شريف، فرمانده پيشين ستاد مشترك ارتش پاكستان به فرماندهي ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي را تاييد كرده ‌بود. هرچند پاكستان طي سه سال گذشته تلاش كرده‌بود كه توازن ميان روابطش با قدرت‌هاي منطقه‌اي از جمله ايران، قطر، تركيه و عربستان سعودي ايجاد كند، اما تصميم اخير اين كشور ممكن است باعث ناخرسندي رقباي منطقه‌اي رياض از جمله دوحه و تهران شود. به گزارش اكونوميك‌تايمز در عين حال در داخل پاكستان نيز بيم از افزايش تنش‌هاي داخلي بر اثر اين تصميم وجود دارد. در ابتداي درگيري‌ها در يمن، پارلمان پاكستان با صدور قطعنامه‌اي دولت را ملزم كرده‌بود در بحران يمن موضع بي‌طرفانه اتخاذ كند، در عين حال چنين تصميمي ممكن است به برخي اختلاف‌هاي مذهبي ميان شيعه و سني در پاكستان نيز دامن بزند. طي هفته‌هاي گذشته و از آغاز سال جديد ميلادي، ايالات متحده امريكا موضع بسيار تند و خصمانه‌اي عليه پاكستان اتخاذ كرده است. بعد از اينكه تابستان امسال، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در اعلام استراتژي جديد ارتش امريكا در افغانستان، اسلام‌آباد را مستقيما به حمايت از تروريسم و ايجاد بي‌ثباتي در افغانستان متهم كرد، روابط واشنگتن و اسلام‌آباد به‌شدت سير نزولي طي كرده است تا حدي كه ابتداي سال جاري ميلادي امريكا اعلام كرد كه كمك‌هاي نظامي و سهم خود از صندوق همكاري‌ها با پاكستان عليه تروريسم را تعليق خواهد كرد. سياست‌هاي خصمانه واشنگتن عليه پاكستان باعث شده است كه اين كشور در جست‌وجوي منابع جديد كمك در منطقه به متحد قديمي خود، عربستان سعودي روي بياورد كه نزديك به نيم قرن همكاري نظامي ميان آنها وجود دارد. در طول دهه 1990 ميلادي زماني كه نوازشريف، نخست‌وزير وقت پاكستان قصد داشت در پاسخ به آزمايش هسته‌اي هند، يك بمب هسته‌اي آزمايش كند، اين رياض بود كه با اختصاص روزانه 50 هزار بشكه نفت خام به پاكستان اين كشور را براي مقابله با تحريم‌هاي احتمالي مورد حمايت قرار داد و بعد از كودتاي پرويز مشرف عليه نوازشريف نيز، رياض پناهگاه اول نخست‌وزير پاكستان بود.