برلوسكوني، احزاب ضد‌مهاجرت و ضد‌اتحاديه اروپا در انتخابات ايتاليا پيروز شدند
موسس يورو، عليه يورو
ميثم سليماني
روز يكشنبه مردم ايتاليا به پاي صندوق‌هاي راي رفتند تا تكليف دولت خود را براي پنج سال ديگر روشن كنند. موضوعي كه از ابتدا هم ساده به نظر نمي‌رسيد و نتايج آن نشان داد كه نمي‌توان به آساني منتظر تشكيل دولت در اين كشور بود. نتايج آرا از صبح روز دوشنبه رفته‌رفته روشن شد و نشان داد كه پس از راي‌گيري جنبش 5ستاره به عنوان يك حزب مستقل و واحد بيشترين آرا را كسب كرده است. اما در اصل ائتلاف ميان گروه‌هاي راست ايتاليا كه برخي از آنها را گروه‌هاي ضد مهاجرت تشكيل مي‌دهند بيشترين آرا را در اين انتخابات كسب كرده‌اند.
گفتني است با شمارش بيش از سه چهارم آراي انتخابات سراسري ايتاليا تا زمان تنظيم اين گزارش، در مجموع نشان مي‌دهد كه هيچ حزبي نمي‌تواند اكثريت آرا را به دست آورد و به تنهايي اداره كشور را در اختيار داشته باشد. اين نتايج نشان مي‌دهد كه فرآيند مذاكره براي تشكيل دولت به طور بالقوه طولاني، پيچيده و احتمالا پر‌سروصدا خواهد بود.
كميته مركزي انتخابات ايتاليا روز دوشنبه صبح اعلام كرد كه حدود 37 درصد آرا به ائتلاف راست اختصاص يافته است. گروه‌هاي چپ ميانه از جمله حزب حاكم دموكرات عملا قدرت خود را از دست داد و با 23 درصد آرا در جايگاه سوم قرار گرفت. خبرگزاري رسمي ايتاليا گزارش داد كه ماتئو رنتزي، نخست‌وزير سابق و رهبر حزب دموكراتيك پس از مشخص شدن نتايج آرا از سمت خود استعفا داد. هرچند كه به طور رسمي اين موضوع اعلام نشده است.
طبق برآوردها حزب اتحاد راست مي‌تواند بين 248 تا 268 كرسي در مجلس به دست آورد كه پايين‌تر از 316 كرسي مورد نياز براي كسب اكثريت است. گفتني است مجموعه‌اي از احزاب راست با گرايش‌هاي مختلف در اين ائتلاف حضور دارند و سيلويو برلوسكوني، نخست‌وزير سابق ايتاليا رهبري حزب فروزا را بر عهده دارد. اما نكته مهم در ائتلاف اين است كه حزب ضد‌مهاجرت و ضد‌اروپاي ليگ شمال توانسته سهم بيشتري از آرا را نسبت به حزب فروزاي برلوسكوني به دست آورد. رهبري اين حزب را ماتئو سالويني بر عهده دارد و با توجه به سهم بيشتر اين حزب در ائتلاف او مي‌تواند عقايد و رويكرد حزب خود را در سطح ملي و در دولت ائتلافي آينده ترويج دهد. سالويني گفت كه نتيجه اين انتخابات براي حزب تاريخي است. هرچند شمارش آرا در روز دوشنبه صبح به پايان نرسيد اما نتايج اوليه از همان ابتدا تاثير زياد و جدي بر اقتصاد ايتاليا گذاشت و شاخص بورس اين كشور را 2/2 درصد كاهش داد. اما قدرت يورو در برابر دلار نسبتا پايدار باقي ماند.
در انتظار مذاكرات سخت
نتايج آرا در ايتاليا حاكي از آن است كه يك مجلس معلق تشكيل خواهد شد و بايد مذاكرات متعددي ميان طرفين براي تشكيل ائتلاف آغاز شود. به گزارش CNBC قانون اساسي ايتاليا هيچ محدوديتي براي احزاب براي رسيدن به توافق يا انتخاب مجدد مجلس تعيين نمي‌كند.
با اين حال جنبش پنج ستاره بدون هيچ ائتلافي توانسته بيش از 30 درصد آرا را كسب كند. رهبر اين حزب در اوايل ماه فوريه در مصاحبه با CNBC گفت: اگر حزب نتواند اكثريت را به تنهايي به دست آورد مايل است كه با ديگر احزاب وارد مذاكره شود هرچند كه ساير احزاب چنين رويكردي نداشتند. اما در حال حاضر جنبش پنج ستاره مي‌تواند تنها حزبي باشد كه گروه برنده بخواهد با آنها وارد مذاكره شود تا يك ائتلاف بزرگ و با اكثريتي قوي در پارلمان را شكل دهد. از همين رو ائتلاف راست‌ها براي مذاكره به احتمال زياد به سمت آنها خواهند آمد. كيت جاكس، استراتژيست ارشد Societe Generale در خصوص انتخابات ايتاليا گفت: اين انتخابات باعث ايجاد عدم اطمينان نسبت به انتظارات موجود از ايتاليا داشت. وي افزود كه هيچ‌يك از رهبران تجاري جهان به دو حزب پنج ستاره و ليگ شمال اعتماد ندارند و معتقدند كه دولت ايتاليا پس از يك دوره مذاكره سخت به سمت راست ميانه گرايش پيدا مي‌كند.
موضع ضد اروپا
ماتئو سالويني، رهبر ليگ شمال را برعهده دارد كه رويكرد ضد‌مهاجرت و ضد‌اتحاديه اروپا دارد. او همواره برگزيت را مورد ستايش قرار داده و مخالفت خود با يورو را نيز ابراز كرده است. سالويني پس از روشن شدن نتايج انتخابات اعلام كرد كه مذاكرات رسمي با احزاب ديگر را براي كسب اكثريت مجلس آغاز خواهيم كرد. وي افزود: اين پيروزي فوق‌العاده‌اي است كه ما به آن افتخار مي‌كنيم. راي‌دهندگان ايتاليايي گامي رو به جلو براي خروج از قفس و گرسنگي و نا‌امني در اروپا را برداشتند. او در سخنراني پس از انتخابات نيز موضع ضد اتحاديه خود را اعلام كرد و گفت اين براي ايتاليا بد است. سالويني تاكيد كرد: اين پول غلط است و يك انتخاب اشتباه است.
از طرفي ديگر انتخابات اخير براي سيلويو برلوسكوني، نخست‌وزير سابق ايتاليا يك ضربه بزرگ بود. او كه اكنون 81 سال سن دارد، او انتظار داشت كه در ائتلافي كه با احزاب راست ايجاد مي‌كند بتواند حزب اول باشد اما سالويني گوي سبقت را از او ربود. سالويني وعده داد كه صدها هزار مهاجر را اخراج كند و از خطر اسلام سخن بگويد و همين موضوع به نحوي او را در انتخابات كمك كرد. اما در مجموع بعيد به نظر مي‌رسد كه سالويني بتواند خود را به عنوان نخست‌وزير معرفي كند بلكه تنها مي‌تواند بخشي از سياست‌هاي خود را وارد دولت كند و يك مقام مهم دريافت كند. از همين رو به نظر مي‌رسد اگر احزاب راست بخواهند فردي را براي نخست‌وزيري تعيين كنند كه برخي از آنتونيو تجاني براي اين موضوع نام مي‌برند كه گزينه سيلويو برلوسكوني است.
آيا برلوسكوني به قدرت باز‌مي‌گردد؟
هرچند در حال حاضر سيلويو برلوسكوني، نخست‌وزير سابق علاقه‌مند است در سن 81سالگي بار ديگر در سمت نخست‌وزيري ايتاليا قرار گيرد اما مجموعه شرايط اين اجازه را به او نمي‌دهد. او متهم به فرار مالياتي و فساد گسترده است و به دليل پرونده‌هاي گسترده قضايي نمي‌تواند شخصا به نخست‌وزيري باز‌گردد. از همين رو احتمالا تلاش مي‌كند تا گزينه مورد حمايت خود را در جايگاه نخست‌وزيري قرار دهد كه اين موضوع مي‌تواند برلوسكوني را به عنوان يك تصميم‌ساز عرصه سياسي ايتاليا به قدرت باز گرداند و تبديل به دست پشت‌پرده‌اي شود كه مي‌تواند اوضاع را كنترل كند. اما بايد اين واقعيت را پذيرفت كه برلوسكوني به مانند گذشته نمي‌تواند، در ايتاليا قدرتمند باشد هرچند كه تلاش كند باز به عرصه قدرت باز‌گردد.