صادرات مرگ از لندن به يمن

محمد بن سلمان، وليعهد عربستان فردا در حالي وارد لندن مي‌شود تا با مقام‌هاي بريتانيا ديدار و گفت‌وگو كند كه رسانه‌ها از افزايش بي‌سابقه فروش سلاح‌هاي بريتانيايي به رياض از زمان آغاز جنگ يمن خبر مي‌دهند. پايگاه خبري ميدل‌ايستاي در گزارشي مي‌نويسد كه هر چند بريتانيا طي 3 سال گذشته از زمان آغاز جنگ يمن، به صورت علني 6 ميليارد و 400 ميليون دلار اسلحه و مهمات به عربستان صادر كرده است، اما بخش ديگري از سلاح‌هاي صادراتي بريتانيا به صورت پنهاني و غيرعلني طي 3 سال گذشته به عربستان ارسال شده‌اند. به نوشته پايگاه خبري ميدل‌ايستاي اين سلاح‌ها تحت عنوان «گواهينامه‌هاي باز» بدون نظارت علني و افشاي جزييات به عربستان سعودي ارسال شده‌اند و معادل 75 درصد از سلاح‌ها و مهمات صادراتي بريتانيا به عربستان سعودي را تشكيل مي‌دهند. محمد بن سلمان، در شرايطي اولين سفر بين‌المللي خود را از زمان رسيدن به مقام وليعهدي از مصر آغاز كرده است كه كمتر از يك ماه ديگر جنگي كه او به عنوان وزير دفاع و جانشين وليعهد در سال 2015 بر عليه يمن آغاز كرد، وارد چهارمين سال خود مي‌شود. به نوشته ميدل ايستاي، دولت بريتانيا مقررات مربوط به صادرات سلاح با استفاده از «گواهينامه‌هاي باز» را همزمان با شروع جنگ يمن در سال 2015 تغيير داد. بر اساس تغييرات جديد دولت مي‌تواند چندين محموله همزمان سلاح را با استفاده از يك گواهينامه باز همزمان به يك مقصد ارسال كند بدون اينكه لزومي براي انتشار جزييات محموله، نظارت پارلماني و اطلاع‌رساني عمومي وجود داشته‌باشد. دولت محافظه‌كار بريتانيا بارها در برابر انتقادها از رابطه تسليحاتي با عربستان سعودي دفاع كرده است و اين پادشاهي عربي را به عنوان يك متحد كليدي منطقه‌اي و امنيتي عنوان كرده است. در برابر اميلي تورنبري، وزيرخارجه دولت سايه بريتانيا از حزب كارگر معتقد است كه دولت ترزا مي ‌تلاش مي‌كند «نقش آتش‌افروز خود در يمن را پنهان كند.» اين نماينده پارلمان بريتانيا به ميدل ايستاي گفته است: «دولت بريتانيا به جاي اينكه از فرصت استفاده كند و براي جلوگيري از اين جنگ فاجعه‌بار اقدام كند، همواره تلاش كرده است تا نقش خود را به عنوان آتش‌افروز پنهان كند.»جنگ يمن طي 3 سال گذشته بيش از 10 هزار تلفات غيرنظامي بر جا گذاشته كه اغلب آنها در حملات هوايي عربستان سعودي جان خود را از دست داده‌اند، همزمان بخش عمده‌اي از شهروندان يمني با قحطي، همه‌گيري مرگبار بيماري‌ها و كمبود كالاهاي اساسي مواجه هستند. به گفته فعالان ضد جنگ، فروش سلاح‌هاي بريتانيايي تحت گواهينامه‌هاي باز كه شامل فروش قطعات يدكي جنگنده‌ها، موشك‌ها و ديگر سلاح و مهمات مي‌شود، نقش عمده‌اي در جنگ سعودي بر عليه يمن بازي مي‌كند. يك مقام پيشين نظامي بريتانيا به ميدل ايستاي مي‌گويد: «بدون فروش سلاح، لوازم يدكي و كمك‌هاي بريتانيا و امريكا، تجاوز هوايي عربستان به يمن در كمتر از 48 ساعت متوقف مي‌شد. » بر اساس آماري كه كارزار مبارزه با تجارت اسلحه منتشر كرده است طي يك سال گذشته دست كم 36 گواهينامه باز براي صادرات 707 نوع تجهيزات از جمله اسلحه‌ها و تجهيزات با كاربري دوگانه به عربستان سعودي صادر شده است. تعداد اين گواهينامه‌ها طي سه سال گذشته به سرعت در حال افزايش است، در حالي كه سال 2015 اين گواهينامه‌ها فقط 28 گواهينامه براي 163 نوع تجهيزات بودند، سال 2017 تعداد تجهيزات بيش از چهاربرابر افزايش پيدا كرده است. بر اساس اين آمار، دولت بريتانيا براي صادرات سلاح به بريتانيا دست كم 85 گواهينامه باز صادر كرده است كه اجازه صادرات بدون نظارت 1127 نوع تجهيزات نظامي يا با كاربري دوگانه را به عربستان سعودي مي‌دهد. در ميان اين تجهيزات مي‌توان قطعات هواپيما، هلي‌كوپتر، موشك‌هاي هوا به زمين، مسلسل‌هاي خودكار و اسلحه‌هاي تك‌تيرانداز را مشاهده كرد. اندرو اسميت، سخنگوي كارزار مبارزه با تجارت اسلحه مي‌گويد كه آمار جديد نشان مي‌دهد ميزان صادرات اسلحه بريتانيا به عربستان سعودي، بسيار فراتر از حدي است كه پيش از اين تصور مي‌شد. كارزار مبارزه با تجارت اسلحه و برخي نمايندگان اپوزيسيون در پارلمان بريتانيا از دولت خواسته‌اند تا مساله جنگ يمن را در سفر فرداي محمد بن سلمان به لندن مطرح كند. بر اساس گزارش ديدبان حقوق بشر، ارتش عربستان در جنگ يمن به حملات گسترده و گاه عامدانه به اهداف غيرنظامي متهم است. اما اين اتهام‌ها نه تنها باعث توقف يا كاهش فروش سلاح‌هاي بريتانيايي به عربستان سعودي نشده‌اند، بلكه اين صادرات با افزايش چندبرابري روبه‌رو شده است. اندرو اسميت معتقد است: «دولت بريتانيا به روابط دوستانه خود با ديكتاتوري عربستان سعودي، بسيار بيشتر از جان مردم يمن اهميت مي‌دهد.» لويد راسل مويل، نماينده حزب كارگر در پارلمان بريتانيا كه عضو كميته منتخب كنترل صادرات سلاح پارلمان است، به ميدل ايستاي گفته است كه دولت بريتانيا از افشا نام توليدكنندگان بريتانيايي كه از گواهينامه‌هاي باز براي توليد و صادرات سلاح به عربستان برخوردار شده‌اند، خودداري مي‌كند. به گفته اين نماينده پارلمان بريتانيا: «گواهينامه‌هاي باز به كمپاني‌هاي اسلحه‌سازي بريتانيايي اجازه مي‌دهد كه تحت عنوان يكي از آيتم‌هاي فهرست شده در گواهينامه به هر اندازه كه علاقه‌مند باشند به كشور خاص سلاح صادر كنند. بر اساس اين گواهينامه‌هاي صادراتي تنها كمپاني توليد‌كننده است كه مي‌داند چه تعداد سلاح يا تجهيزات به مقصد فرستاده است. هيچ اطلاعاتي براي عموم منتشر نمي‌شود و حتي كميته پارلمان هم كه قرار است بر دولت نظارت كند، حق دسترسي به اين اطلاعات را ندارد.»به نوشته ميدل ايستاي، كمپاني BAE بريتانيا قصد دارد در سفر پيش روي محمد بن سلمان به لندن قرارداد فروش 48 جنگنده تايفون جديد به عربستان سعودي را نهايي كند. بر اساس قرارداد قبلي اين شركت 72 جنگنده تايفون به عربستان سعودي واگذار كرده ‌بود و قرار است گفت‌وگو براي فروش خودروهاي زرهي جديد نيز با عربستان سعودي انجام شود. كمپاني BAE پيش از اين تاكيد كرده‌بود كه سفارش قبلي جنگنده‌هاي تايفون اين كمپاني را از ركود نجات داده‌بود. در شرايطي كه بخش عمده حملات هوايي ائتلاف عليه يمن، توسط جنگنده‌هاي نيروي هوايي عربستان سعودي انجام مي‌شود، بخش عمده‌اي از جنگنده‌هاي تايفون بريتانيايي عملا در حال استفاده عليه يمني‌ها هستند. اين كمپاني فقط براي خدمات پس از فروش و كمك به تعمير و نگهداري 72 جنگنده تايفون كه در اختيار ارتش سعودي قرار داده است، بيش از 413 ميليون دلار پيش‌پرداخت دريافت كرده است. بهار امسال با توجه به پروازها و بمباران‌هاي بي‌وقفه يمن توسط جنگنده‌هاي بريتانيايي، ساعت پرواز تحت پوشش تعمير و نگهداري توسط BAE پر شد، اما بر اساس يك توافق جديد، اين كمپاني تعهد كرد كه پوشش بيشتري براي جنگنده‌هاي ارتش سعودي در نظربگيرد. سال گذشته اين كمپاني در برابر سوال رسانه‌ها در مورد ادعاي استفاده از كاركنان اين شركت در عمليات نصب بمب‌ها و موشك‌ها بر جنگنده‌هاي تايفون در جنگ يمن، حاضر به تاييد يا تكذيب ادعا نشد.