بولتون؛ هديه واشنگتن به چين، روسيه و ايران

گروه ديپلماسي| نگراني از حضور جان بولتون به عنوان مشاور امنيت ملي دولت تنها معطوف به سياست‌هاي او در قبال ايران يا كره شمالي نيست بلكه اين موضوع مي‌تواند بر سياست‌هاي ساير كشورهاي متحد و نزديك به امريكا نيز تاثيرگذار باشد. به گزارش خبرگزاري CNBC اين انتظار وجود دارد با انتخاب جان بولتون به عنوان مشاور امنيت ملي كاخ سفيد توسط دونالد ترامپ، سياست‌هاي خارق العاده ايالات متحده در زمينه سياست خارجي بتواند كشورهاي امريكا ستيزي مانند ايران و كره شمالي را تكثير كند. در چنين شرايطي پاكستان به عنوان كشوري كه همواره در طرف واشنگتن بوده است مي‌تواند تحت تاثير شرايط قرار گيرد. تحليلگران هشدار دادند كه ستيزه جوي محافظه‌كاري كه قرار است هفته آينده كار خود را در كاخ سفيد آغاز كند، اقدام‌هاي جدي را عليه اسلام‌آباد انجام مي‌دهد كه مي‌تواند كشورهاي جنوب آسيا را به چين، روسيه و ايران نزديك‌تر كند. به گزارش CNBC اسلام‌آباد همواره يك متحد مهم ايالات متحده در طول جنگ واشنگتن با گروه‌هاي تروريستي پس از حملات تروريستي 11 سپتامبر 2001بوده است. اما روابط دوجانبه در سال‌هاي اخير بدتر شده است زيرا ايالات متحده خواستار مبارزه بيشتر اين كشور عليه طالبان شده است كه در اين كشور به عنوان شبكه حقاني شناخته مي‌شود. در اوايل سال جاري، دولت ترامپ كمك‌هاي نظامي و امنيتي را به اين كشور آسياي جنوبي متوقف كرد. بسياري معتقدند كه رييس‌جمهور مي‌تواند با لغو وضعيت پاكستان به عنوان هم‌پيمان ناتو يا اعلام اسلام‌آباد به عنوان حامي تروريسم اين كشور را مورد پيگرد قرار دهد. يوزير يونس، مدير مشاور كمپاني آلبرايت استونبريدج در زمينه جنوب آسيا به CNBC مي‌گويد: ديدگاه‌هاي تند بولتون ممكن است به لفاظي‌هاي تهاجمي‌تر عليه پاكستان تبديل شود. يونس هشدار داد كه رويكرد سياست خصمانه در قالب افزايش حملات هواپيماهاي بدون سرنشين در پاكستان، تحريم‌هاي مالي يا انزواي ديپلماتيك، مي‌تواند موضع پاكستان را براي نزديك شدن به ديگر كشورهاي قدرتمند منطقه‌اي نزديك كند. اين نزديكي مي‌تواند با پكن، مسكو و تهران باشد؛ سه كشوري كه اكنون در حال حاضر روابط سردي با واشنگتن را تجربه مي‌كنند و در ماه‌هاي اخير بطور پيوسته نفوذ خود در پاكستان را افزايش داده‌اند. مسكو و اسلام‌آباد در طول چند وقت اخير همكاري خود در زمينه‌هاي نظامي و انرژي را افزايش داده‌اند، در حالي كه محمد جواد ظريف، وزير امورخارجه ايران، ماه گذشته ميلادي در راس يك هيات بلند پايه اقتصادي و سياسي در راستاي تقويت روابط به اسلام‌آباد سفر كرد. همچنين پاكستان علاقه‌مند به ايجاد روابط استراتژيك با دومين اقتصاد برتر جهان يعني چين است كه اين موضوع نيز از طريق پروژه‌هاي زيربنايي مشترك مانند ايجاد كوريدور اقتصادي چين و پاكستان قابل مشاهده است. همه اينها در حالي است كه كاخ سفيد برنامه‌هاي تحريمي جديدي را عليه مسكو مطرح كرده است، تعرفه‌هاي سختي را در مورد كالاهاي چيني وضع كرده و قصد دارد تا توافق هسته‌اي با ايران را از بين ببرد كه در چنين شرايطي احتمال اقدام نظامي امريكا عليه تهران را نيز افزايش مي‌دهد. نشانه‌هاي ديگري از خصومت ايالات متحده نيز مي‌تواند پاكستان را به آغوش پكن، مسكو و تهران سوق دهد. سحر خان، محقق انستيتوي كاتوي امريكا كه يك اتاق فكر تحقيقاتي در زمينه ليبراليسم شناخته مي‌شود، معتقد است: بولتون تنش بيشتري را در روابط ايالات متحده و پاكستان كه هم‌اكنون روابط دو طرف در كمترين سطح ممكن قرار دارد ايجاد مي‌كند. وي مي‌افزايد كه درك و شناخت بولتون از پاكستان بر اساس يك مفهوم باينري (صفر و يكي) است كه تنها معتقد است كه دو بازيگر در پاكستان فعال است كه عبارتند از، اسلام‌گرايان و غير اسلام‌گرايان اما وي تاكيد كرد كه واقعيت در زمين بسيار پيچيده است. با اين وجود هنگامي كه به تلاش‌هاي ايالات متحده در افغانستان پرداخته مي‌شود پاكستان يك بازيگر حياتي است؛ جايي كه حدود 15 هزار سرباز امريكايي پس از حمله به ايالات متحده در يازده سپتامبر 2001 بيش از 16 سال حضور داشتند. بنابراين، هرگونه اقدام شديد عليه پاكستان ممكن است يك شمشير دو دم براي واشنگتن باشد. يونس گفت: پاكستان بيش از ايالات متحده از قدرت برخوردار است و در نهايت مي‌تواند با قطع برق ايالات متحده به افغانستان و در نتيجه كاهش شناسايي اهداف نظامي ايالات متحده در افغانستان به آنها پاسخ دهد. با اين حال همه موافق نيستند كه حضور بولتون فشار را بر پاكستان افزايش مي‌دهد. جونا بلانك، تحليلگر موسسه غيرانتفاعي RAND Corporation معتقد است كه بولتون در دولت رييس‌جمهور جورج بوش به عنوان معاون وزير امورخارجه براي كنترل تسليحات خدمت و در آن زمان در خصوص تسليحات پاكستان سكوت كرده است. وي مي‌افزايد در حالي كه كار بولتون بررسي گسترش سلاح اتمي بود و پاكستان بزرگ‌ترين توليد‌كننده تسليحات هسته‌اي جهان در همان دوران شناخته مي‌شود، او به سادگي شيوه ديگري را در پيش گرفت و در حالي كه پاكستان در مسير گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي قرار داشت، امريكا به شكلي خصمانه، ايران، عراق، ليبي و حتي كوبا را در اين زمينه مورد اتهام قرار مي‌داد. بلانك در اين خصوص مي‌گويد: درباره پاكستان مگر اينكه بولتون تغييرات بسيار ناگهاني در استراتژي خود نسبت به اين كشور داشته باشد در غيراينصورت هيچ دليلي وجود ندارد انتظار داشته باشيم كه رويكرد او با پاكستان سخت‌تر شود و تغيير عمده‌اي در رويكرد بولتون نسبت به زماني كه او معاون وزير امورخارجه در زمينه كنترل تسليحات بوده، وجود ندارد.