رسول آباديان
نمايشگاه كتاب تهران امسال توانست ركورد خود در سال‌هاي گذشته را به لحاظ آمار بازديد‌كننده و فروش و برگزاري نشست‌هاي تخصصي ارتقا دهد. از سوي ديگر تعداد بالاي كتاب‌هاي ايراني و خارجي در حوزه‌هاي مختلف را هم بايد به اين ركوردشكني افزود. آمارهاي ارايه شده پيرامون بخش‌هاي متعدد نمايشگاه، حاوي اين پيام مهم است كه آشتي جامعه ما با كتاب و روي آوردن به كتابخواني را بايد بيشتر در قالب اين جشن بزرگ فرهنگي جست‌وجو كرد.
روند رو به رشد كتاب در جامعه
آنگونه كه از آمار و ارقام پيداست، سي و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران را بايد به عنوان گل سر سبد رويدادهاي فرهنگي سال به رسميت بشناسيم. دسترسي آسان‌تر به محل مصلي به نسبت شهر آفتاب و فضاي مطمئن‌تر اين مكان به لحاظ امنيت بازديد‌كنندگان، سبب شد تا 2100ناشر داخلي و 560 ناشر خارجي، موفق به عرضه بيش از 500 هزار نسخه كتاب به علاقه‌مندان شوند؛ آماري كه مي‌توان گفت در نمونه خود كم نظير است.
فروشي معادل با يكصد و 30 ميليارد تومان كتاب طي 10 روز از برگزاري نمايشگاه، به خودي خود، حاوي اين پيام است كه تپش نبض كتاب در كشور بالاتر از آن حدي‌است كه انتظار مي‌رفت و كالايي چون كتاب، هنوز هم جايگاه واقعي خود را نه تنها از دست نداده بلكه روندي رو به رشد دارد. يكي از نقدهايي كه همواره پيرامون آمار كتابخواني در كشور مطرح مي‌شود اين است كه كالايي چون كتاب در سبد خريد خانواده‌ها قرار ندارد اما آمار فروشي در اين حد، آن هم در طول 10 روز، نيازمند نوعي ديگر از نوع نگاه و تحليل‌هايي از اين دست است.
دومين نمايشگاه بزرگ جهان
نمايشگاه كتاب تهران به لحاظ وسعت و آزادي عمل برگزاركنندگان و ناشران و شركت‌كنندگان، بعد از نمايشگاه فرانكفورت، بزرگ‌ترين نمايشگاه جهان‌است و همين امر باعث مي‌شود كه يك بازديد‌كننده به راحتي بتواند با تقسيم وقت خود، چندين روز و چندين بار به آن مراجعه كند و هربار نيز دست پر به خانه برگردد. كمتر نمايشگاهي در دنيا يافت مي‌شود كه داراي متراژي در حدود 130هزار متر مربع، آن‌هم با80 هزار متر مربع فضاي سرپوشيده باشد. يعني همان امتيازي كه نمايشگاه كتاب تهران از آن برخوردار است. گرچه در سال‌هاي گذشته پيشنهاداتي مبني بر انتخاب مكاني با وسعت پايين‌تر مطرح مي‌شد اما تراكم حجمي روزافزون از جمعيت مشتاق كتاب، از اين پس اجازه كاربردي شدن چنين نظرگاهي را نخواهد داد. جذب بازديد‌كننده در اين حد خيره‌كننده، بيش از هرمورد ديگر به برنامه‌ريزي‌هاي مطمئن براي حضور نياز دارد و بر همين اساس گنجايش جمعيتي در اين حد را بايد در وسعتي حتي بالاتر از اين دنبال كرد.
حضور چشمگير كشورهاي شركت‌كننده
نمايشگاه كتاب تهران، امسال با حضور 53 كشور مطرح جهان برگزار شد و آمار عالي بازديد و فروش در اين دوره به گفته كارشناسان، رشد كيفي آثار ارايه شده در زمينه‌هاي مختلف است. نتيجه بخشي حدود 31 طرح مبني بر ترجمه و عرضه آثار مختلف ايراني به زبان‌هاي ديگر، يكي از دستاوردهاي مهم در روند برگزاري اين نمايشگاه ارزيابي مي‌شود.
استقبال بسيار خوب از برگزاري حدود 200 نشست در اين دوره، نشان‌دهنده نوعي جست‌وجوگري در ميان آحاد مردم، خصوصا دانشجويان در رشته‌هاي مختلف است. از سوي ديگر ايجاد هماهنگي بيش از 70 دستگاه فكري در هرچه بهتر برگزار شدن اين دوره از نمايشگاه را نيز بايد به عنوان يكي از برگ‌هاي برنده به حساب آورد. نوعي هماهنگي كه در عرض 10 روز ميزبان بيش از 550 هزار نفر بازديد‌كننده بود.
حضور مسوولان در نمايشگاه
حضور رهبر معظم انقلاب، حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، نقطه عطفي در روند برگزاري نمايشگاه بود؛ حضوري كه موجبات دلگرمي ناشران و برگزاركنندگان و بازديد‌كنندگان را فراهم آورد اما حضور ديگر مسوولان در اين دوره از نمايشگاه اندكي كمرنگ بود. علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي، عباسعلي كدخدايي، سخنگوي شوراي نگهبان، علي‌اكبر ولايتي، مشاور ارشد رهبري، غلامعلي حدادعادل، رييس فرهنگستان زبان و ادب فارسي، شهيندخت مولاوردي، دستيار ويژه رييس‌جمهور، سيداحمد خاتمي، عضو مجلس خبرگان رهبري و اشرف بروجردي، رييس كتابخانه ملي ديگر چهره‌هاي مطرح سياسي بودند كه به نمايشگاه امسال آمدند. حضور اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور هم در آخرين روز از برگزاري نمايشگاه و شركت در مراسم اختتاميه، يكي از اتفاقات جالب اين دوره بود.
در ميان تعداد اندك وزرايي كه از نمايشگاه بازديد كردند مي‌توان به نام‌هايي چون عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي و سيدمحمد بطحايي، وزير آموزش و پرورش اشاره كرد.
اوج پـــديده گــردشگري فــرهنــگي درنمايشگاه
يكي از پديده‌هايي كه باهدف رشد تعامل فرهنگي در ميان تمدن‌هاي مختلف، در اين سال‌ها رشد و نمو چشمگيري داشته و از سوي كشورهاي مختلف، خصوصا كشور ما مورد استقبال قرار گرفته، بحث زمينه‌سازي شكل‌گيري چرخه توريسم فرهنگي است.
چرخه‌اي موثر از يك حركت فرهنگي كه امسال با مهماني ويژه كشور صربستان رقم خورد. علاوه بر حضور نمايندگاني از عتبات عاليات شامل حرم حضرت علي(ع)، حرم امام حسين(ع) و حضرت ابوالفضل(ع)، گروه‌هايي ديگر از نمايندگان فرهنگي مانند رييس دانشگاه تورين ايتاليا، مسوولاني از كشورهاي عمان، چين، آلمان، مجارستان و اتريش در قالب سفيران فرهنگي در نمايشگاه حضور پيدا كردند.
حضور اين تعداد از نمايندگان بخش‌هاي فرهنگي كشورهاي مختلف و رايزني‌با برگزاركنندگان نمايشگاه سي و يكم كه بسيار پررنگ‌تر از سال‌هاي گذشته بود، فرصتي براي تعاملات فرهنگي هرچه بيشتر در قالب نشست‌هايي گوناگون را پديدآورد كه در صورت ادامه يافتن، مي‌توان از آن به عنوان يك حركت بجا و مسوولانه ياد كرد.
اظهارنظرهاي مثبت اين مهمانان درمورد كيفيت نمايشگاه امسال نشان‌دهنده بالندگي حضور فرهنگي كشورمان در اقصي نقاط دنياست.