فوتبال عليه دشمن
دهن‌كجي داليچ به دولت كرواسي
علي كربلايي
«دوباره سر و كله‌شان پيدا شد. سياستمداران زماني كه منفعت خودشان در ميان باشد، درون ارابه فوتبال مي‌پرند. همه مي‌دانيم تا زماني كه نخواهيد زير نور يك موفقيت آفتاب بگيريد، هيچ ارزشي براي فوتبال قائل نيستيد.» اين پاسخي محكم از طرف گري لينه‌كر بود براي بوريس جانسون. او بعد از شكست انگلستان مقابل كرواسي، در توييتي نوشت: «بسيار به آنها افتخار مي‌كنم، كشورمان را سربلند كردند. آنها با استقبالي شايسته قهرمانان به خانه باز خواهند گشت.» اين حرف‌ها از نظر لينه‌كر براي جلب‌توجه مردمي كه تحت تاثير شكست تيم ملي هستند، زده شد و همين موضوع ستاره سابق سه‌شيرها را عصباني كرد. يك هفته بعد از اين صحبت‌هاي جنجالي در انگلستان، توجه جهانيان به رييس‌جمهور كرواسي جلب شد. زني 50ساله و خوشحال كه در ديدار فينال حتي از لوكا مودريچ هم بيشتر به تصوير كشيده مي‌شد. قبل از بازي فينال، بيشتر از اينكه عكس‌هاي تمرينات كروات‌ها را ببينيم، جلسات هيات دولت را مي‌ديدم كه با پيراهن تيم ملي به فكر حل مشكلات مردم بودند. اقداماتي پوپوليستي و براي جلب‌توجه مردم. اقداماتي كه بالاخره صداي فوتبالي‌هاي كرواسي را درآورد. سرمربي تيم ملي اين كشور با لحني عصباني و كاملا جدي به سياستمداران كشورش تاخته است. او نوشته: «كرواسي از ضعيف‌ترين كشورهاي اتحاديه اروپاست و توسط گروهي از خلافكاران سازمان‌يافته اداره مي‌شود. كرواسي كشوري است كه بسياري از مردمش در 20 سال پيش مانده‌اند. امروز در كرواسي، بازنشستگان ما نمي‌توانند اوليه‌ترين نيازهاي خود را رفع كنند، مردم جوان نمي‌توانند هزينه تحصيلات‌شان را بدهند و وضعيت سلامت خوب نيست و سيستم قضايي نيز فاسد است. از سياستمداران و نماينده‌هاي‌شان كه مردم را به اين جهنم بدبختي رسانده‌اند مي‌خواهم به تيم ملي كرواسي كاري نداشته باشند. شما در رختكن ما جايي نداريد و با شما معامله‌اي نخواهيم كرد. شما كساني هستيد كه كرواسي را به فقيرترين كشور اروپا تبديل كرده‌ايد. ما بچه‌هايي داريم كه هيچگاه دريا را نديده‌اند، در حالي كه كرواسي بيش از 1880 كيلومتر خط ساحلي دارد.»
بيانيه داليچ فوق‌العاده تند است؛ يك اقدام سياسي واضح. سرمربي تيم ملي كرواسي فقط حرف نزده، با مجموعه تحت امرش صحبت كرده و يك اقدام عملي فوق‌العاده هم انجام داده است. داليچ در بند پاياني بيانيه‌اش نوشته: «تمام تيم اعلام كرده كه پول پاداش را به بچه‌هاي كرواسي اهدا خواهد كرد. خيريه‌اي كه به آن كمك شده، تمام بچه‌هايي را كه تا به حال دريا را از نزديك مشاهده نكرده‌اند در تابستان به مسافرت خواهد فرستاد تا بالاخره براي اولين‌بار دريا را ببينند. اعضاي تيم ملي كرواسي در كنار مردم هستند و فراتر از پيروزي‌ها، مي‌خواهند به مردم كمك كنند. تمام بچه‌هاي كرواسي اين فرصت را دارند كه حداقل 7 روز در سواحل اين كشور حضور داشته باشند. اين كمترين كاري است كه مي‌توانيم براي‌شان انجام دهيم.»
فرانسه بازي‌ها را برد و كرواسي قلب‌ها را؛ اين خلاصه جام جهاني 2018 است. زلاتكو داليچ، حالا مرد سال فوتبال جهان است. او نه تنها تيمش را به فينال جام جهاني رساند و مردمش را خوشحال كرد، بلكه بعد از پايان بازي‌ها همچنان به نمايش‌هاي دلچسبش ادامه مي‌دهد. تيم ملي كرواسي خارج از زمين مسابقه هم بازي‌هاي فوق‌العاده زيبايي انجام مي‌دهد. آنها نشان دادند كنار مردم بودن فقط انتشار بيانيه و اعلام موضع نيست. كروات‌ها با عمل خود دل مردم را خوش كردند. لوكا مودريچ حالا جذاب‌ترين كاپيتان دنياست. ايوان راكيتيچ بي‌نظيرترين فرمانده جهان فوتبال است. حالا معلوم شد چرا اين دو نفر پيش از مسابقه اعلام كرده بودند كه حاضرند تمام افتخارات باشگاهي پرتعدادشان را از دست بدهند و در قبالش جام جهاني را به خانه ببرند؛ چون خوشحال كردن مردم‌شان را بيش از هر چيزي دوست داشتند.
كرواسي اوضاع خوبي ندارد. اين كشور با خود مشكلات فراوان اقتصادي به اتحاديه اروپا آورده است. اقتصاد و صنعت كرواسي به‌شدت آسيب ديده، شمار بيكاران افزايش يافته و سامان اجتماعي آن در حال فروپاشي است. كرواسي پس از روماني و بلغارستان سومين كشور فقير در اتحاديه اروپا است. تنها با مرور چند شاخص اقتصادي متوجه وضعيت بد اقتصادي مي‌شويم: «رتبه شاخص توسعه انساني: 54 / توليد ناخالص داخلي: رتبه 81 / نرخ بيكاري: 16درصد / تورم: 5درصد» آماري كه در مقايسه با كشورهاي ديگر اتحاديه اروپا آنها را در رده سوم از پايين جدول قرار داده است. اقتصاد اين كشور شايد به نسبت ديگر جمهوري‌هاي مستقل شده از يوگسلاوي بد نباشد، اما فقر بخش زيادي از مردم را در برگرفته است. اين وضعيت باعث شد اعضاي تيم ملي فوتبال كرواسي، از فوتبال عليه دشمن استفاده كنند تا دوباره ياد خاطرات كتاب معروف سايمون كوپر، «فوتبال عليه دشمن» بيفتيم. بالاتر از واكنش لينه‌كر به جانسون، حتي بالاتر از اقدامات شكيري و ژاكا در مقابل صربستان و اقدامات ويدا بعد از بازي مقابل روسيه، بيانيه داليچ بهترين واكنش سياسي فوتبالي‌ها در اين جام جهاني بود. واكنشي به دور از شعارزدگي و شوآف، يك اقدام عملي براي آگاه‌سازي جهانيان از وضعيت بد اقتصادي مردم كرواسي. بردن بچه‌هاي فقير براي هفت روز كنار دريا، معنا و مفهوم زيادي دارد. يك دهن‌كجي آشكار به دولت براي اينكه مردم دنيا آنها را بهتر بشناسند.