اگر به شرايط امروز چين نگاه كنيم، بخش شرقي آن با غرب اين كشور تفاوت عمدهاي دارد. بخش شرقي كشور چين به حدي پيشرفته و مدرن شده است كه ديگر حتي جاي توسعه نيز ندارد. اكثر مراكز تجاري و نقل و انتقالات مالي و توريستي چين بيشتر به سمت مركز و شرق چين متمركز است، اما بخش غربي اين كشور از اين توسعه و پيشرفت تا حد زيادي جا مانده است. هرچند چين برنامههايي را در اين زمينه در حال اجرا دارد تا توسعه را از شرق به غرب اين كشور منتقل كند، اما يكي از موانع دولت اين كشور استان سينكيانگ و مسلمانان اويغور اين منطقه است. روز جمعه نيز كارشناسان حقوق بشر سازمان ملل اعلام كردند كه گزارشهاي معتبر بسياري را بهدستآوردهاند مبني بر اينكه چين بيش از يك ميليون نفر از اقليت قومي اويغور را در استان سينكيانگ تحت بازداشت قرار داده است و حدود دو ميليون نفر را نيز مجبور به تربيت و آموزش مجدد كرده است.
اين اقدام دولت چين به نام مبارزه با افراطگرايي مذهبي صورت گرفته است كه دولت چين نگران افزايش افراطگرايي و تروريست پروري دراين منطقه است. گزارشهاي سازمان ملل حاكي از آن است كه اين افراد بازداشتي در يك اردوگاه عظيم بازداشت شدهاند و به صورت محرمانه و كاملا مخفي محافظت ميشوند كه قانون چنداني بر آن حاكم نيست. گي مكدوگال عضو كميته ملل متحد در زمينه تبعيض نژادي ميگويد، اين افراد تنها به دليل هويت قومي و مذهبي خود بازداشت شدهاند و با آنها رفتار ميشود. به گزارش نيويوركتايمز و به نقل از فعالان و محققين، بسياري از اين افراد ناپديد و حتي به شيوههاي غيرمعمول مجازات شدهاند.
خانم مكدوگال ميگويد در حال حاضر سوالات متعددي در خصوص سرنوشت دانشجويان اويغوري وجود دارد كه از خارج به داخل سينكيانگ بازگشتهاند و گفته ميشود كه بيش از صد نفر آنها ناپديد شدند و گزارشها بيانگر آن است كه تعدادي از اين افراد در بازداشتگاهها جان خود را از دست دادهاند.
يو جيانگوا، سفير چين در سازمان ملل متحد در ژنو طي سخناني در جلسه روز جمعه سياستهاي چين را نسبت به اقليتهاي قومي ستايش كرد و گفت كه در راستاي ارتقاي سطح زندگي آنها تلاش ميكند و پيشرفت اقتصادي موجب شده است كه 20 ميليون نفر در اين منطقه از خط فقر خارج شوند.
با اين حال در جلسه روز جمعه آقاي يو هيچ پاسخي به سوالات كميته ارايه نداد و وي قرار است پس از جلسه صبح روز دوشنبه با آنها بحث كنند.
مقامهاي چيني گفتهاند كه اقدامات سختگيرانه امنيتي و محدوديتهاي عمليات مذهبي اويغورها كه عمدتا مسلمانان اهل سنت هستند و هدف اين محدوديتها جلوگيري از وقايع خشونتآميز ضددولتي در مناطق اويغورنشين است كه آنها در تلاش هستند به سمت جداييطلبي، تروريسم و افراطگرايي سوق پيدا كنند.
اما در طرف مقابل طرفداران اويغورها ميگويند اقدامات سختگيرانه امنيتي منجر به خشم شديد مردم شده است. جلسه سازمان ملل در روز جمعه براي نخستينبار است كه چين را بهطور عمومي براي سركوب اويغورها و ساير اقليتها در سينكيانگ مجبور به پاسخگويي ميكند و يك زنگ خطر بينالمللي را به صدا در ميآورد.
آدريان ژنز متخصص در حوزه سينكيانگ در كالج فرهنگ و الهيات اروپا درگفتوگو با نيويوركتايمز ميگويد: ما واقعا درباره يك اضطرار بشردوستانه صحبت ميكنيم. اين يك تلاش سياسي براي بازآموزي بسيار هدفمند است كه به دنبال تغيير هويت اصلي و سيستم اعتقادي كل مردم صورت ميگيرد كه در اين مقياس كاملا بيسابقه است.
در حال حاضر تخمين زده ميشود كه اكنون يك ميليون نفر در صدها اردوگاه بازآموزي در سراسر سينكيانگ مستقر هستند و تقريبا دو ميليون نفر ديگر به نوعي دوباره در ساختار آموزش و پرورش قرار ميگيرند. سوفي ريچاردسون مديرسازمان ديد بان حقوق بشر در چين، گفت: هيچ قانوني وجود ندارد. هيچ حكمي نيز وجود ندارد و هيچ جرمي نيز صورت نگرفته است و هيچ يك از اين افراد وكيلي ندارند و هيچ مدركي براي اتهام نيست.
آقاي چن كه قبلا يك دهه در تبت به عنوان رييس حزب منطقه را مديريت ميكرد از سال 2017 مديريت منطقه سينكيانگ را برعهده گرفته و در اين مدت بودجه امنيتي منطقه را دوبرابر كرده است و استخدام افسران نيز افزايش يافته است و ايستگاههاي پليس بيشتري نيز احداث كرد و نظارت شديدي به وسيله دوربينهاي مداربسته روي خانوادههاي اويغور قرار داده است.
در حال حاضر نكته اصلي اينجاست كه استان سينكيانگ در بخش غربي چين بخشي از جاده ابريشم تاريخي است كه چين به دنبال احياي آن است. از همينرو پكن علاقهمند است تا منطقه غربي در امنيت كامل باشد از همين رو طي ساليان گذشته فشار سنگيني را روي استان سينكيانگ كه از نظر وسعت بزرگترين استان چين محسوب ميشود وارد كرده تا بتواند امنيت آن را تامين كند. اين سرمايهگذاري آيندهنگرانه موجب شده است كه فشارها براي تامين امنيت و تحول در اين منطقه نيز افزايش پيدا كند.