بازار به عنوان يكي از اركان مهم نظام اقتصادي، اهميت ويژه‌اي دارد. در كنار ممكن شدن كسب سود از نوسانات بازارهاي رقيب، بازار سرمايه نيز اخيرا از جذابيت‌هاي قابل‌توجهي برخوردار شده است. ركوردزني‌هاي بورس ادامه دارد، اما فارغ از دليل اين جهش- كه به باور بيشتر تحليلگران نتيجه رشد ارزش دلار است- آيا ورود به بازار سهام براي سرمايه‌گذاران متوسط و خرد منطقي است؟
سال جاري را مي‌توان يكي از دوره‌هايي دانست كه در آن تحولات اقتصادي و غيراقتصادي بسياري رخ داد كه تصميم‌گيري را براي فعالان دشوار كرد. دلار، برجام، قيمت در بازارهاي جهاني به عنوان بازيگران اصلي تعيين روند بورس در سال 97 بودند. هرچند وجود ريسك‌هاي متعدد و نوسانات نرخ ارز باعث مي‌شود سرمايه‌گذاران احتياط بيشتري به خرج داده و كمتر به بورس اقبال نشان دهند و بيشتر به سمت بازارهاي زودبازدهي مانند سكه و ارز بروند، اما بررسي روندهاي 6 ماه اول سال، نشان‌دهنده فرصت‌هاي جذابي است كه مي‌تواند به تدريج در بازار سهام ديده شود. مخصوصا اينكه در چند ماه اخير، قله‌هاي بيشتري به وسيله بورس فتح شده و ركورد شاخص‌هاي مبادله‌اي در بورس همچنان در حال شكسته شدن است.
بعد از بالا رفتن عجيب قيمت دلار در روز چهارشنبه، شاخص بورس نيز با جهش 6 هزار واحدي وارد كانال 180 هزار واحدي شد. معاملات آخرين روز كاري بورس نشان مي‌دهد كه جذابيت بازار بورس با افزايش نرخ دلار بيشتر و بيشتر مي‌شود. بخش عمده شركت‌هاي بورسي از نوسان نرخ ارز تاثير مي‌گيرند و شماري از شركت‌ها، صادرات محورند. بر اين اساس، با رشد نرخ ارز درآمدشان نيز افزايش مي‌يابد. با اين حال برخي معتقدند بعد از شرايط تحريمي كشور بورس نمي‌تواند نياز شديد سفته بازان براي كسب سود بيشتر را پاسخ دهد. از طرف ديگر در طي ماه‌هاي اخير، روند افزايش قيمت‌ها در بازارهاي سكه و ارز بسيار بالا بوده به نحوي است كه بسياري از «حبابي» بودن قيمت‌ها در اين بازارها سخن مي‌گويند.
مسير ثبات اقتصادي
محمدحسين ديده‌ور، كارشناس بورس در خصوص افزايش خريد و فروش سهام در ماه‌هاي اخير گفت: ركورد زدن شاخص‌هاي بورس در ماه‌هاي اخير قابل پيش‌بيني بوده چرا كه بورس در حال تغيير نرخ ارز از 4200 تومان به 8 هزار تومان است. با اين افزايش قيمت، قطعا شاخص‌ها نيز جهشي به اندازه تفاوت قيمتي دلار خواهند داشت.
ديده‌ور در خصوص عوامل موثر بر نوسانات و فراز‌هاي بورس گفت: عوامل فراواني بر نوسان‌هاي لحظه‌اي و روندهاي بورس موثرند ولي چند مورد مهم‌تر را عنوان مي‌كنم. عامل مهم كه تقريبا همگان آن را مي‌دانند، نرخ ارز است. زماني كه نرخ ارز روند صعودي داشته باشد، افراد براي حفظ ارزش پول خود به سمت بازارهاي با ريسك كمتر گرايش پيدا مي‌كنند. بورس نيز به عنوان يك بازار جذاب، مخاطبين را به خود جذب مي‌كند. البته اميد افزايش سود و حفظ ارزش ريالي دارايي‌ها نيز در اين كشش نقش دارد.
ديده‌ور عامل دوم را هدايت جريان نقدينگي به سمت توليد دانست و ادامه داد: وقتي سهمي خريداري مي‌شود، در واقع نقدينگي به سمت شركت مورد نظر راه پيدا كرده تا منابع حاصله را در جهت بهتر شدن توليد يا عرضه محصولاتش به كار بگيرد. در واقع مسير ثبات اقتصادي از بورس مي‌گذرد.
ديده‌ور در خصوص ريسك‌هاي بازار سرمايه گفت: همواره با دو ريسك اقتصادي و سياسي در هر بازار سرمايه روبه‌رو هستيم. قبل از ورود به هر بازاري، لازم است از درجه ريسك آن مطلع شد. البته قطعيت يافتن از درصد ريسك در بازارها با توجه به شرايط كشور، امكان‌پذير نيست اما افراد بايد خود را براي هر رخدادي (سود و زيان) آماده كنند. دوره‌اي بورس با افت شاخص‌ها همراه بوده كه سهامدارانش را متضرر كرده و زماني هم ركورد رشد شاخص را جابه‌جا مي‌كند.
اين كارشناس بازار سرمايه معتقد است زير‌گروه محصولات فولادي به دليل اينكه به عنوان محصولات اوليه در توليد بسياري از محصولات نقش دارند، مي‌توانند بهتر از ساير زير گروه‌ها، سود عايد سهامدارانش كنند.
مثلث ركورد بورس
كامل ابراهيميان، كارشناس ارشد بازار سرمايه معتقد است روند رشد شاخص بورس از ارديبهشت‌ماه سال جاري شروع شده و 3 عامل در افزايش شاخص بورس دخيل هستند. ابراهيميان در اين خصوص گفت: نرخ ارز باعث تغيير در قيمت سهام شركت‌هاي صادرات محور، فروش، مبلغ و ميزان فروش‌شان شده است. در صورت‌هاي مالي نمود عيني رشد سهم شركت‌ها قابل رويت است. از همين رو خريداران به سرعت جذب بورس مي‌شوند تا بتوانند سودي از خريد سهام شركت‌ها كسب كنند.ابراهيميان عامل دوم را تغيير قيمت‌هاي جهاني عنوان كرد و گفت: بر عكس سال‌هاي گذشته، از ابتداي سال ميلادي 2018 قيمت‌هاي جهاني فلزات اساسي و نفت و مشتقات آن در بازارهاي جهاني رشد داشته است. از طرف ديگر عمده شركت‌هاي موجود در بورس
(به خصوص شركت‌هاي بزرگ، شركت‌هاي پتروشيمي و پالايشي) از بالا رفتن قيمت‌هاي جهاني منتفع مي‌شوند.
اين كارشناس بورس، تصميمات داخلي و بخشنامه‌ها را از جمله مورد سوم تاثيرگذار بر بالا رفتن شاخص‌هاي بورس مي‌داند. وي گفت: آزادسازي قيمت محصولات در بورس كالا باعث بالا رفتن معاملات در بورس مي‌شود.
ابراهيميان سرمايه‌گذاري در بورس به‌وسيله صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري را مهم‌ترين عامل براي كاهش ريسك‌هاي احتمالي براي خريداران خرد و تازه كار مي‌داند و ادامه داد: اين روزها با توجه به اتفاقات اخير بازار طلا و ارز بورس نيز در كنار ساير بازارها جذابيت پيدا كرده است. هر جذابيتي به طبع ريسك‌هايي نيز دارد. بيش از 700 شركت در بورس فعاليت دارند كه شرايط مالي و دارايي‌شان با هم متفاوت است و نوسانات ارزي بر برخي از آنها تاثيرات منفي گذاشته و زيان نصيب سهامدارانش مي‌كند. سرمايه‌گذاري در بازار بورس بايد به دور از هر‌گونه رفتارهاي هيجاني و ناگهاني باشد. زماني كه بورس رشد مي‌كند، اكثر شركت‌ها به صورت ناهمسان رشد مي‌كنند. مديريت ريسك از مهم‌ترين فاكتورهاي يك سهام‌دار در بورس است.ابراهيميان در خصوص رانت اطلاعاتي كه برخي شركت‌ها يا سهامداران ممكن است داشته باشند، گفت: به دليل اجبار شركت‌ها به ارايه صورت‌هاي مالي ماهانه و شفاف‌سازي آخرين اطلاعات فروش، بازار سرمايه از شفافيت خوبي برخوردار است.اين كارشناس ارشد بازارهاي سرمايه در خصوص ادامه روند افزايشي در بورس گفت: با توجه به تغييرات در فاكتورهاي كلان اقتصادي (مانند نرخ ارز و تورم و...) پيش بيني‌ها براي يك سال آينده بازار روند صعودي اما آهسته‌تر و به دور از افزايش‌هاي ناگهاني خواهد بود چرا كه بورس به سمت اصلاح قيمت‌هاي خود مي‌رود.ابراهيميان بودجه سال آينده، قيمت حامل‌هاي انرژي، روابط بين‌المللي و آينده طرفين حاضر در برجام را از جمله عوامل موثر بر اصلاح روند بورس مي‌داند و معتقد است شروع تحريم‌هاي نفتي تاثير بسيار زيادي بر شركت‌هاي بورسي نخواهد گذاشت.
ابراهيميان:
سرمايه‌گذاري در بازار بورس بايد به دور از هر گونه رفتارهاي هيجاني و ناگهاني باشد. زماني كه بورس رشد مي‌كند، اكثر شركت‌ها به صورت ناهمسان رشد مي‌كنند. مديريت ريسك از مهم‌ترين فاكتورهاي يك سهام‌دار در بورس است.
ديده‌ور:
همواره با دو ريسك اقتصادي و سياسي در هر بازار سرمايه روبه‌رو هستيم. قبل از ورود به هر بازاري، لازم است از درجه ريسك آن مطلع شد. البته قطعيت يافتن از درصد ريسك در بازارها با توجه به شرايط كشور، امكان‌پذير نيست.