رفع آلودگي هواي كلانشهرها عزم ملي ميخواهد
عباس قائد رحمت
مساله آلودگي هوا موضوعي مهمي است كه با سلامت عموم مردم جامعه گره خورده است و با وجود اينكه سالها با اين چالش عمده در كلانشهرهاي ايران روبهرو هستيم اما به راهحل ريشهيي پايدار براي حل اين معضل دست نيافتهايم. البته اقدامهاي متعددي از سوي دستگاههاي مسوول صورت گرفته است و وضعيت ما نسبت به گذشته در زمينه كنترل آلودگي هوا بهتر است و مثلا در همين شهر تهران با گسترش بزرگراهها، مترو، وسايل حمل و نقل عمومي و تونلها و زيرگذر شاهد اين هستم كه تعداد روزهاي آلوده پايتخت كاهش يافته اما بايد به جايي برسيم كه حتي يك روز هم هواي شهر آلوده نباشد. اين مشكل مرگآور تمام افراد جامعه را درگير ميكند و كودكان، سالخوردگان و افراد بيمار بيشتر از ديگران آسيب ميبينند، از اينرو حفظ سلامت شهروندان و تلاش براي كاهش آلودگي وظيفه همه دستگاههاست. شهرداري كلانشهرها و سازمان محيط زيست ماموريتهاي ويژهيي در اين حوزه دارند و البته دولت و مجلس هم بايد در حوزه وظايفشان كمك كنند تا شاهد كاهش آلودگي هوا باشيم. وقتي آلودگي هوا در وضعيت هشدار قرار ميگيرد، مدارس تعطيل ميشود، در صورت ضرورت شهر هم تعطيل ميشود اما اين دست راهحل مقطعي و كوتاهمدت است و بايد با تدابير ويژه و فراهم آوردن زيرساختها براي حل ريشهيي اين معضل اقدام شود. عوامل متعدد مديريتي، فرهنگي و اجتماعي در دامن زدن به وضعيت آلودگي هوا تاثير مستقيم دارد. متاسفانه وضعيت فرهنگ ترافيكي و استفاده مردم از وسائل نقيله عمومي اصلا خوب نيست و بسياري از شهروندان از وسائل نقيله شخصي و عموما تكسرنشين براي سفرهاي درون شهري استفاده ميكنند كه اين موضوع نياز به فرهنگسازي رسانهها دارد تا مردم از وسائل نقيله شخصي و تك سرنشين استفاده نكنند. همچنين مسائل مديريتي و اجراي صحيح قوانين رانندگي و اجراي محكم و صحيح قوانين مربوط به معاينه فني نيز ميتواند به كاهش حجم آلودگيها كمك موثري كند و ضرورت دارد با صاحبان خودروهاي آلاينده و فاقد معاينه فني برخورد شود و قوانين در اين زمينه بيمماشات اجرا شود، در اين زمينه نيز علاوه بر برخورد با متخلفان بايد فرهنگسازي شود. بخش عمدهيي از خودروها توليد داخل است و اين دست خودروها به دليل بازار انحصاري كه در اختيار دارند و در يك فضاي رقابتي كار نميكنند، عموما با مصرف سوخت بيشتر از استانداردهاي جهاني توليد ميشوند و از سوي ديگر كيفيت لازم را ندارند، براي همين ما شاهد اين حجم از آلودگي گسترده هستيم و بايد در زمينه نظارت ارزيابي كيفيت خودرهاي داخلي تجديدنظر جدي انجام شود تا سطح كيفيت اين دست محصولات افزايش پيدا كند. متاسفانه نه تنها قوانين مصوب در اين زمينه بهطور صحيح اجرا نميشود بلكه در اين حوزه خلأهاي قانوني هم هست كه بايد رفع شود. مساله ديگر آلودگي هواي كلانشهرهاي ايران، رشد بسيار زياد جمعيت شهري است، در حالي كه در سال 1357 فقط 30درصد كل جمعيت كشور، شهرنشين بود الان 70درصد جمعيت كشور شهرنشين شده است و اين افزايش جمعيت بيشك نه تنها بر افزايش آلودگي هوا بلكه بر بسياري از مسائل اجتماعي و زيستمحيطي هم تاثير گذاشته. در اين زمينه ما نياز به بازنگري داريم و بايد تدابير و راهبردي براي كاهش جمعيت مهاجر از روستاها به شهر داشت. اگر در كشورهاي ديگر جهان شهرهاي با جمعيت به مراتب بيشتر از تهران و كلانشهرهاي ايران اصلا مشكل آلودگي هوا و ترافيك ندارند به دليل آن است كه در زيرساختهاي لازم فراهم آمده و همچنين فرهنگ شهرنشيني و رعايت حقوق ديگران نهادينه شده است، از طرفي كيفيت خودروهاي عرضه شده در بازار آنها بسيار بالاست اما در كشور ما چنين مسائلي آنطور كه بايد رعايت نميشود و از اينرو رفع معضل آلودگي هوا در تهران و ديگر كلانشهرهاي ايران، به عزم ملي و مشاركت و همكاري مردم و مسوولان نياز دارد و فقط يك مسوول يا نهاد از عهده اجراي اين ماموريت مهم و حياتي برنميآيد.