انتشار آمار سرمايه‌گذاري صنعتي در كشور، از سهم نابرابر استان‌ها حكايت مي‌كند
نگراني براي استان‌هاي مرزي و چند قضيه ديگر
محمد ملانوري
ميزان سرمايه‌گذاري و تعداد پروانه‌هاي بهره‌برداري صنعتي صادره به تفكيك استان‌هاي كشور تا پايان شش ماهه نخست سال جاري اعلام شد. اين آمار از آنجا مهم است كه نشان مي‌دهد وضعيت آينده اقتصادي چگونه خواهد بود و هر چقدر در جايي سرمايه‌گذاري بيشتري صورت گيرد، جريان درآمدي بيشتري را براي آينده در آن نقطه شاهد خواهيم بود.
در شش ماهه نخست سال جاري ۲۶۵۷ فقره پروانه بهره‌برداري صنعتي با هزينه سرمايه‌گذاري ۳۲ هزار و ۵۵۰ ميليارد تومان و اشتغال ۴۹ هزار و ۳۶۰ نفر از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر شده كه در مقايسه با همين دوره در سال گذشته با كاهش ۱.۱ درصدي در تعداد صدور پروانه بهره‌برداري صنعتي، رشد 136.7 درصدي در سرمايه‌گذاري و ۸.۷ درصدي در اشتغال همراه شده است.
رشد اعلامي از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر خوبي با توجه به شرايط كشور است اما لازم است كه توجه كنيم اين حجم سرمايه‌گذاري به قيمت‌هاي اسمي اعلام شده است و لازم است آن را به قيمت‌هاي حقيقي محاسبه كنيم تا بتوانيم مقايسه كنيم كه چه اتفاقي افتاده است. يكي از معيارهاي حقيقي‌سازي، قيمت شاخص توليدكننده است كه در شش ماه گذشته نسبت به سال قبل، 25 درصد بوده است و اگر اين ميزان را كم كنيم رشد 111 درصدي سرمايه‌گذاري تعديل شده به شاخص توليدكننده را خواهيم داشت.
بنا بر آمار منتشره بيشترين تعداد پروانه بهره‌برداري صادره در نيمه نخست سال جاري مربوط به استان‌هاي اصفهان با ۲۵۸ فقره، البرز با ۱۸۴ فقره و آذربايجان شرقي با ۱۸۱ فقره بوده است و كمترين تعداد پروانه بهره‌برداري صادره نيز در مدت مذكور به ترتيب مربوط به استان‌هاي خراسان شمالي با ۸ فقره، بوشهر با ۱۱ فقره و استان‌هاي خراسان جنوبي و كهگيلويه و بوير احمد با ۱۳ فقره بوده است كه نابرابري گسترده‌اي در تعداد پروژه‌ها در كشور است.
اگر مبناي تعداد پروژه‌ها را كنار بگذاريم و حجم سرمايه‌گذاري را مبنا قرار دهيم، استان هرمزگان با ۱۹ هزار و ۳۱۱ ميليارد تومان سرمايه‌گذاري بيشترين حجم سرمايه‌گذاري را دارد و استان بوشهر نيز با حدود ۱۷ ميليارد تومان سرمايه‌گذاري، كمترين ميزان سرمايه‌گذاري مندرج در پروانه‌هاي بهره‌برداري صادره در استان‌هاي كشور را تا پايان شش ماهه نخست سال جاري به خود اختصاص داده است.
در خصوص مناطق آزاد و ويژه اقتصادي نيز در مدت مذكور تعداد ۱۳۲ فقره پروانه بهره‌برداري صنعتي با حجم سرمايه‌گذاري ۷۵۸ ميليارد تومان و اشتغال ۲۴۹۴ نفر صادر شده است كه نسبت به شش ماهه نخست سال قبل به ترتيب با رشد ۱۰.۹ درصدي در تعداد، ۱۳۸.۴ درصدي در ميزان سرمايه‌گذاري و ۲۳.۸ درصدي در اشتغال همراه شده است.
با وجود آنكه رشد مجموع، 136 درصد مثبت بوده است اما در 13 استان كاهش سرمايه‌گذاري داشته‌ايم كه استان‌هاي كرمان، كردستان، لرستان، خوزستان، آذربايجان شرقي و تهران بيشترين كاهش رشد سرمايه‌گذاري را داشته‌اند. در هرمزگان، ايلام، كرمانشاه، زنجان، فارس، گلستان و چهارمحال و بختياري هم بيشترين رشد سرمايه‌گذاري را داشته‌ايم.
همان‌گونه كه در نقشه مشخص شده است، وضعيت سرمايه‌گذاري در استان‌هاي مختلف متفاوت است. استان‌هايي كه بيشترين حجم سرمايه‌گذاري را در شش ماهه اول امسال داشته‌اند هرمزگان، فارس، خراسان رضوي، اصفهان، البرز، آذربايجان غربي، مركزي و تهران بوده‌اند؛ استان‌هايي كه اكنون نيز وضعيت خوبي از لحاظ اقتصادي دارند و همان‌گونه كه پيش‌بيني مي‌شد، استان‌هاي محروم مرزي از لحاظ حجم سرمايه‌گذاري وضعيت مناسبي ندارند.