پنتاگون از تبديل ارتش چين به مدرن‌ترين نيروي نظامي جهان ابراز نگراني كرد
چنگ و دندان اژدها
شهاب شهسواري
دولت امريكا كه در طول يك سال گذشته وارد جنگ تجاري با چين شده است، حالا نسبت به توسعه توان نظامي چين اظهار نگراني مي‌كند و افزايش توان نظامي چين را باعث نگراني براي امريكا توصيف كرده است. وزارت دفاع امريكا با انتشار گزارشي از ارزيابي توان دفاعي چين نوشته است: «ارتش چين با در اختيار گرفتن فناوري‌هاي جديد به هر طريق ممكن در حال تبديل شدن به مدرن‌ترين ارتش دنياست و در حالي كه در حال حاضر اين كشور در برخي از فناوري‌هاي نظامي پيشتاز محسوب مي‌شود، با سرعت كنوني مي‌تواند جاي رقبايش را در توليد مدرن‌ترين فناوري‌هاي نظامي پر كند.» گزارشي از سوي آژانس اطلاعات دفاعي امريكا كه روز سه‌شنبه از حالت طبقه‌بندي خارج شده است، ادعا مي‌كند كه پيشرفت‌هاي اخير نظامي ارتش آزادي‌بخش خلق چين، اجازه مي‌دهد اين كشور «هر زمان بخواهد اراده خود را در منطقه پياده كند.» در اين گزارش ادعاهايي در مورد تلاش چين براي دستيابي به رازهاي نظامي ديگر كشورها «با هر وسيله ممكن» و توسعه توان اتمي اين كشور با هدف حمله به همه نقاط جهان از جمله امريكا مطرح شده است. در طول سال‌هاي گذشته استراتژي نظامي و امنيتي امريكا از تمركز بر مبارزه با تروريسم به عنوان اصلي‌ترين تهديد براي امنيت ابرقدرت غرب به سمت مبارزه با ابرقدرت‌هاي رقيب، از جمله چين و روسيه تغيير كرده است. امريكا و متحدانش در منطقه شرق و جنوب شرقي آسيا، چين را به توسعه طلبي در درياي جنوبي چين و همچنين تهديدي نظامي عليه جزيره خودمختار تايوان متهم مي‌كنند.
هوا چون‌يينگ، سخنگوي وزارت امور خارجه چين در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد گزارش اخير وزارت دفاع امريكا، اين سند را «به‌شدت غيرحرفه‌اي و مضحك» توصيف كرد. به گزارش بلومبرگ اين ديپلمات چيني در مورد گزارش پنتاگون تاكيد كرد: «اين گزارش كاملا واقعيت‌ها را ناديده گرفته است و با ذهنيت جنگ سرد و معادله با حاصل جمع صفر تهيه شده است. اين گزارش به نيت خواني از مسير پيش رو، اهداف استراتژيك و ساختار دفاعي چين، اقدام كرده است.» سخنگوي وزارت خارجه چين تاكيد كرده است: «اميدواريم ارتش امريكا بتواند با ديدگاهي منطقي و عمل‌گرايانه به توسعه توان نظامي چين نگاه كند و توان حفظ وضعيت كنوني همكاري‌هاي نظامي و مناسبات دوجانبه را داشته‌باشد.»
بر اساس اين گزارش وزارت دفاع امريكا دانش نظامي چين در شرايط كنوني در برخي زمينه‌ها از جمله طراحي ناوها، موشك‌هاي برد متوسط و بلند، موشك‌هاي مافوق صوت و موشك‌هاي پنهان‌كار، در آستانه رسيدن به جديدترين فناوري‌هاي موجود در جهان است. بر اساس اين گزارش، چين در حال توليد و توسعه بمب‌افكن‌هايي است كه مي‌توانند با بمب اتم به هر نقطه‌اي در جهان حمله كنند، پنتاگون اشاره كرده است كه جنگنده‌هاي چيني احتمالا تا سال 2025 عملياتي خواهند شد. پنتاگون در عين حال به سيستم «هشدار سريع فضايي» چين اشاره كرده است كه در حال تكميل است و مي‌تواند ساختار دفاعي اين كشور را با سرعت بيشتري از تهديدات فوري و بلافاصله با خبر كند. ايجاد سامانه‌هاي زيردريايي با قابليت حمل موشك‌هاي قاره‌پيما و همچنين تلاش براي ايجاد سيستم سه‌گانه Triad (حمله اتمي از طريق دريا، هوا و زمين) براي حملات اتمي به شيوه امريكا و روسيه، از جمله برنامه‌هاي پيش روي ارتش چين هستند. اين گزارش پنتاگون ادعا مي‌كند «دولت چين با ايجاد محدوديت‌هاي قانوني كشورهاي خارجي را كه قصد دسترسي به بازار اين كشور را دارند، مجبور مي‌كند رازهاي دفاعي و نظامي خود را به ازاي دريافت دسترسي به بازارهاي پرجمعيت چين در اختيار اين كشور قرار دهند.»
دو هفته پيش، زماني كه سرپرست جديد وزارت دفاع امريكا، پاتريك شاناهان، كار خود را در اين مقام آغاز كرده‌بود، سه اولويت اصلي مديران و فرماندهان وزارت دفاع امريكا را «چين، چين و چين» تشريح كرد. به نوشته رويترز به نقل از منابع آگاه، سرپرست كنوني وزارت دفاع امريكا پاتريك شاناهان، از جمله اصلي‌ترين مدافعان موضع‌گيري سخت‌تر در برابر چين محسوب مي‌شود. پيش از اين در جايگاه قائم‌مقام وزارت دفاع يكي در تهيه استراتژي 2018 دفاعي امريكا كه با عنوان «تيزكردن تيغه رقابتي امريكا» چين را به عنوان «رقيب استراتژيك امريكا» معرفي كرده‌بود، نقش بنيادين داشت.
به نوشته خبرگزاري فرانسه، يك مقام آگاه وزارت دفاع امريكا كه وظيفه توجيه كردن خبرنگاران براي پوشش اين گزارش پنتاگون را بر عهده داشت توضيح داده است: «اصلي‌ترين نگراني دولت امريكا از پيشرفت فناوري‌هاي نظامي چيني، مربوط به تايوان است. نگراني ما اين است كه ظرفيت نظامي چين تا حدي پيشرفت كند كه ساختار تصميم‌سازي ارتش آزادي‌بخش خلق چين براي استفاده فوري از قدرت نظامي عليه تايوان مشكلي نداشته‌باشد.» رييس‌جمهور چين، اخيرا تهديد كرده‌بود در صورت اعلام استقلال تايوان در استفاده از نيروي نظامي عليه اين جزيره خودمختار لحظه‌اي ترديد نخواهد كرد. مقام امريكايي كه به شرط پنهان ماندن نامش در مورد گزارش جديد پنتاگون و خط مشي رسانه‌ها براي پوشش جزييات آن توضيح مي‌داد، تاكيد كرده است كه دولت چين 40 سال است كه در يك عمليات نظامي بزرگ مشاركت نكرده و ساختار نظامي اين كشور تجربه كافي براي درگيري شدن در يك جنگ واقعي ندارد به همين دليل «مدتي طول مي‌كشد تا ارتش چين بتواند شاخه‌هاي مختلف نظامي را دور هم جمع كند تا بتواند در يك ميدان نبرد واقعي وارد عمليات پيچيده و بزرگ شود.» مقام وزارت دفاع امريكا همچنين ادعا كرده است كه چيني‌ها بخش اعظم پژوهش و توسعه فناوري نظامي خود را «براي پنهان كردن از ديد ماهواره‌هاي تيزبين» در تاسيسات زيرزميني و به صورت پنهاني پيش مي‌برند.
در گزارشي ديگر كه پنتاگون همزمان با علني شدن گزارش «توان نظامي چين» در اختيار كنگره قرار داده است، وزارت دفاع امريكا نسبت به افزايش نفوذ چين در نقاط مختلف دنيا هشدار داده است. اين گزارش كه روز دوشنبه به كنگره امريكا تحويل شده است، برنامه‌هاي بين‌المللي چين از جمله ايجاد دالان اقتصادي «يك كمربند، يك راه»، ابتكار صنعتي «توليد چين 2025»، دالان اطلاعاتي «راه ابريشم قرن 21» و اقدامات ديگر چين را به عنوان ريسك‌هايي براي قدرت امريكا و متحدانش ارزيابي كرده است. گسترش پايگاه‌هاي نظامي فرامرزي چين، از جيبتوتي تا بندر گوادر در پاكستان و بندر همبانتوتا در سريلانكا، از جمله ديگر نگراني‌هاي پيش روي امريكا در رقابت با نفوذ چين در جهان است. گزارش پنتاگون به كنگره از تمايل چين به حذف امريكا از معادلات شرق آسيا آورده است: «از دهه 1990 چين به صورت مستمر اعلام كرده است كه ترجيح مي‌دهد نظام امنيت منطقه‌اي تحت رهبري امريكا از شرق آسيا خارج شود و يك ابتكار امنيتي منطقه‌اي جاي آن را پر كند.» بر اساس اين گزارش «ارتش آزادي‌بخش خلق چين از سال 2009 تاكنون به صورت پيوسته عمليات برون‌مرزي خود را از شكل سنتي پهلو‌گيري در بندرهاي خارجي و شركت در عمليات حفاظت از صلح سازمان ملل متحد، توسعه داده است و به صورت پيوسته برد و زمان عمليات دريايي نظامي برون مرزي خود را افزايش مي‌دهد.»