واكنش‌ها به دربي تبريز همچنان ادامه دارد

بي شباهت به دربي

اهورا جهانيان

دربي تبريز يا به قول رسانه‌ها «دربي زنوزي» يا «دربي دور‌همي» يا «دربي خانوادگي» بين ماشين‌سازي و تراكتورسازي تبريز يكي از پرحاشيه‌ترين ديدار هفته‌هاي اخير ليگ برتر بود. البته در خود بازي چندان اتفاق حاشيه‌سازي، مثل دعوا يا سنگ پرت كردن تماشاچي‌ها يا زد و خورد رخ نداد؛ اما از يك هفته پيش و شايد حتي بتوان گفت از ابتداي فصل، ديدار اين دو تيم براي فوتبال دوستان محل سوال بود و همه از احتمال بروز تباني در اين ديدار صحبت مي‌كردند. دليل اين سوءظن هم مالكيت مشترك اين دو باشگاه تبريزي توسط يك نفر بود و از آنجايي كه تراكتورسازي به‌شدت در كورس قهرماني قرار داشت و ماشين‌سازي نيز در ميانه جدول، نه خطر سقوط را احساس مي‌كرد و نه شانسي براي قهرماني يا كسب سهميه داشت، ذهن‌ها به سمت يك نتيجه‌گيري منطقي سوق داده شد. اينكه ممكن است ماشين‌سازي سه امتياز حساس بازي را به تراكتور تقديم كند يا دست‌كم بازي هميشگي خودش را برابر رقيب همشهري كه نه، برادرش انجام ندهد؛ ديداري كه شايد در حالت عادي هيچ مخاطبي را، جز طرفداران دو تيم، پاي تلويزيون نمي‌نشاند، روز پنجشنبه از ساعت سه، هزاران هزار نفر مخاطب تلويزيوني به خودش ديد كه با ذره‌بين مشغول تماشاي مسابقه هستند.

از ابتداي فصل بسياري از تيم‌ها و مديران باشگاه‌ها و طرفداران تيم‌هاي مدعي قهرماني از تخلف آشكار صورت‌گرفته در ليگ برتر حرف زدند. از اينكه چطور ممكن است يك نفر، مالكيت دو باشگاه را به صورت همزمان در يك ليگ در اختيار داشته باشد؟ محمدرضا زنوزي كه با مالكيت ماشين‌سازي وارد فوتبال شده بود، امسال با خريد سهام تراكتور، مالكيت اين باشگاه پرطرفدار را نيز در اختيار گرفت و با خرج‌هاي هنگفت، سعي كرد تيمش را در قامت يك مدعي معرفي كند و در اين كار هم موفق بوده است. با اين حال تخلف آشكار زنوزي، بر اساس قوانين صريح فيفا، از طرف هيچ‌كدام از نهادهاي ذي‌ربط فوتبال مورد بازخواست قرار نگرفت. اما اينكه چرا مالكيت همزمان دو باشگاه تخلف به حساب مي‌آيد هم دليل ساده‌اي دارد. اين كار مي‌تواند سرچشمه فساد و تباني در فوتبال باشد و هر كدام از اين دو تيم مي‌توانند در مواقع لزوم به نفع تيم ديگر وارد عمل شوند. بازي‌هاي رو در رو و 6 امتيازي كه اين وسط وجود دارد تنها يكي از محل‌هاي اشكال است و در ساير بازي‌ها نيز شائبه همكاري يا كم‌كاري يكي از تيم‌ها به نفع تيم ديگر وجود دارد. با تمام اين تفاسير تغييري در شرايط ليگ برتر امسال ايران رخ نداد و تراكتورسازي نيز موفق شد طي دو بازي رفت و برگشت 6 امتياز كامل از ديگر تيم تبريزي دشت كند و حالا به فاصله دو امتيازي صدر جدول رسيده است.

شائبه امكان تباني در دربي تبريز از چند روز قبل از مسابقه روي اين ديدار سايه انداخت. شبكه‌هاي مجازي و طرفداران تيم‌هاي رقيب تراكتورسازي در جدول، به‌شدت روي اين موضوع كار كردند. اين فشار به كنفرانس خبري پيش از بازي دو تيم نيز كشيده شد و جايي كه امكان داشت با صحبت‌هاي مربيان آتش شك فروكش كند، تبديل به محلي براي شعله‌ورتر ساختن ترديدها شد. رضا مهاجري، سرمربي تيم ماشين‌سازي كه از زمان ورودش به ماشين نتايج خوبي گرفته است، از روز پاك فوتبال ايران در روز مسابقه نام برد اما طي يك اظهارنظر عجيب اعلام كرد: «من نمي‌توانم اعتقاد قلبي‌ام را كتمان كنم. من دوست دارم تراكتور قهرمان شود.» اظهارنظر مهاجري به عنوان سرمربي تيم رقيب تراكتورسازي وضعيت را به‌شدت پيچيده كرد. طرفداران فوتبال با استناد به همين جمله از كميته‌هاي انضباطي و اخلاق درخواست كردند با دقت بيشتري اتفاقات بازي را پيگيري كنند. اظهارنظر رضا مهاجري در شرايطي صورت گرفت كه چنين اظهارنظرهايي در هيچ جاي دنيا محلي از اعراب ندارد و سيستم‌هاي نظارتي با اكت‌هايي به مراتب كوچك‌تر از اين نيز برخوردهاي سختي مي‌كنند. با اين حال تمام اعضاي كادر فني ماشين و تراكتور و بازيكنان دو تيم بر خالي بودن اين مسابقه از هرگونه اتفاق غير فوتبالي تاكيد كردند.

بازي تيم‌هاي تراكتورسازي و ماشين‌سازي كه قرار بود به ميزباني ماشين در ورزشگاه بنيان ديزل، ورزشگاه اختصاصي ماشين‌سازي، برگزار شود به يادگار امام تبريز منتقل شد تا اولين اتفاق عجيب اين ديدار رقم بخورد. البته هوشنگ نصيرزاده، مديرعامل باشگاه ماشين‌سازي پيش از ديدار گفت: «ما درخواست خود را براي برگزاري دربي تبريز در ورزشگاه يادگار امام تبريز داديم و منتظر تصميم مسوولان هستيم. تعداد هواداران ۲ تيم بيش از ظرفيت ورزشگاه بنيان ديزل است به همين علت هر ۲ باشگاه خواهان برگزاري بازي در يادگار امام تبريز هستند.» صحبت‌هاي نصيرزاده به اين معنا بود كه زنوزي پشت پرده تغيير مكان بازي نيست و صرفا به خاطر زياد بودن هواداران اين جابه‌جايي صورت گرفته و البته همان‌طور كه بعدا مشخص شد يادگار امام تبريز در روز بازي تقريبا خالي بود. اين در حالي بود كه سعيد فتاحي، رييس سازمان ليگ در گفت‌وگو با ايلنا بر اين نكته تاكيد داشت كه تغيير زمين بازي ربطي به باشگاه‌ها ندارد و شوراي تامين بايد مجوز صادر كند. فتاحي در ادامه مي‌گويد كه شوراي تامين براي بازي‌هاي استقلال و پرسپوليس در بنيان‌ديزل مجوز صادر كرده است اما براي بازي با تراكتورسازي معلوم نيست اين اتفاق بيفتد!

بعد از اين مورد، بسياري از سايت‌هاي شرط‌بندي داخلي و خارجي به دليل آنچه احتمال وجود تباني و غير فوتبالي بودن شرايط بازي عنوان شد، بازي اين دو تيم را از سايت خودشان حذف كردند و باقي سايت‌ها نيز سقف رقم بسيار پاييني براي امكان شرط‌بندي در اين ديدار تعيين كردند. حضور بسيار اندك تماشاچيان با وجود رايگان بودن بليت در يادگار امام تبريز، با وجود اينكه تراكتور در كورس قرار داشت و در بازي‌هاي قبلي شاهد بوديم كه استاديوم پر مي‌شد، ثابت كرد كه تماشاچيان رغبتي به تماشاي اين ديدار ندارند و بازي دو تيم همشهري، به هر چيزي شباهت دارد جز يك دربي! با شروع بازي اما اتفاقاتي در زمين بازي رخ داد كه هر بيننده عاقلي را به فكر وا‌داشت. روي گل اول تيم تراكتور در حالي كه توپ داشت به سادگي در دستان دخسوس، گلر ماشين قرار مي‌گرفت، محمد اهل‌شاخه مدافع ماشين با يك تكل بي‌جهت توپ را از دستان گلر خودشان خارج كرد. همان توپ جلوي پاي اشكان دژاگه رسيد و او به راحتي دروازه خالي را باز كرد. اين گل در دقيقه 23 به ثمر رسيد. محمد اهل‌شاخه، بازيكني است كه ابتداي امسال از فولاد راهي تراكتورسازي تبريز شد و در نيم‌فصل به ديگر تيم تبريزي واگذار شد. در واقع اهل‌شاخه هنوز بازيكن تراكتورسازي به حساب مي‌آيد! اتفاق عجيب ديگر در دقيقه 30 بازي رخ داد. توپ ارسالي فروزان از مقابل دروازه تراكتور در محوطه پشت جريمه ماشين به بازيكن شماره 3 اين تيم يعني صادق رضا‌نيا رسيد اما رضانيا بدون اينكه توپ را در اختيار بگيرد آن را فقط نظاره كرد تا بازيكن تراكتورسازي از پشت آمد و توپ را ربود و در موقعيت تك‌ به تك با دروازه ماشين قرار گرفت اما ضربه‌اش به تيرك دروازه برخورد كرد! صادق رضانيا در ابتداي نيمه دوم بازي تعويض شد! در بسياري از صحنه‌هاي ديگر بازي نيز توپ لو دادن‌هاي بازيكنان ماشين‌سازي مقابل دروازه خودي موقعيت‌هاي زيادي نصيب تراكتورسازي كرد و در نهايت در دقيقه 50 روي ارسال از سمت راست تيم تراكتور، استوكس مقابل دروازه توپ را به گل دوم تيمش تبديل كرد. بسياري از كاربران فضاي مجازي با انتشار صحنه گل دوم از كم‌كاري عمدي بازيكن شماره 66 ماشين‌سازي يعني احمدرضا زنده‌روح نوشتند. ديگر نكته عجيبي كه در بازي به چشم مي‌خورد گزارش جهت‌دار بازي توسط ميلاد وطن‌پرست بود. اين گزارشگر كه به حمايت بي‌چون و چرا از تيم‌هاي تبريزي معروف است، در بيشتر دقايق بازي به جاي گزارش، فقط روي اين نكته كه امكان وجود تباني منتفي است تاكيد مي‌كرد و در بعضي دقايق بازي با وجود اينكه توپ در ميانه ميدان بود، مدام از فشار سنگين حملات ماشين‌سازي حرف مي‌زد!

با اتمام بازي سيل انتقادات نسبت به روند اتفاقات دربي تبريز سراريز شد. يحيي گل‌محمدي كه تيمش در كورس قهرماني حضور دارد در كنفرانس خبري بعد از ديدار تيمش با ذوب‌آهن گفت: «اميدوارم در اين ديدار تباني نشده باشد!» دكتر خطير، معاون باشگاه استقلال نيز در پستي اينستاگرامي با انتشار ماده‌هاي قانوني آيين‌نامه فيفا كه اجازه نمي‌دهد دو تيم در ليگ تحت مالكيت يك نفر باشند، نوشت: «فوتبال پاكم آرزوست.» مرتضي تبريزي بازيكن تيم استقلال نيز در واكنش به دربي تبريز گفت: «شما به من بگوييد كه ماشين‌سازي چرا از 5 باختي كه به دست آورده دو بار به تراكتورسازي باخته است؟» اميررضا واعظ آشتياني از مديران سابق استقلال نيز در مصاحبه با فرهيختگان در مورد دربي تبريز گفت: «زنوزي نه، فدراسيون فوتبال مقصر است. احتمال تباني بين دو تيم با مالكيت مشترك وجود دارد.» همچنين بسياري از كاربران فضاي مجازي با بريدن صحنه‌هاي خاصي از بازي و انتشار آن در صفحات مجازي از عجيب بودن جريان مسابقه نوشتند. چند اسكرين شات نيز از گروه‌هاي هواداري تراكتورسازي منتشر شد كه در آن هواداران تراكتور از «تابلو بودن» گل‌‌هاي تيم‌شان، مخصوصا گل اول گفته بودند. اما بازيكنان و كادرفني تيم‌هاي ماشين‌سازي و تراكتور وجود هرگونه شائبه‌اي را در اين ديدار رد كردند. حتي جرج ليكينز، سرمربي تراكتور اعتقاد داشت كارت زردي كه داور به استوكس نشان داد، بيشتر جنبه نمايشي داشت، به اين خاطر كه نگويند داور جهت‌دار قضاوت كرده است.

دربي تبريز با برتري تيم تراكتورسازي به اتمام رسيده است و تغييري در نتيجه بازي به وجود نمي‌آيد. وجود تباني را به هيچ عنوان با تكرار صحنه‌هاي آهسته بازي نمي‌توان ثابت كرد، مگر اينكه اسناد محرمانه‌اي، در صورت وجود تباني، به دست بيايد. حالا سه امتياز بازي در جيب مالكي رفته است كه سر بازي‌هاي تيم تراكتورسازي با شال قرمز در ورزشگاه حضور مي‌‌يابد و در بازي‌هاي ماشين‌سازي با شال سبز به استاديوم مي‌رود! اما آنچه بيشتر از همه اينها به چشم مي‌آيد، اهمال فدراسيون و دستگاه‌هاي ذي‌ربط در برخورد با تخلفي است كه هنوز در حال وقوع است. شايد همه اتفاقات ديدار دربي تبريز عادي بوده باشد؛ كما اينكه از اين دست اشتباهات در فوتبال كم ديده نمي‌شود، اما وجود يك مالك در دو باشگاه كه وضعيت‌شان روي منافع تيم ديگر و ساير تيم‌هاي ليگ تاثير مي‌گذارد، باعث شده است كوچك‌ترين اتفاقي در نظر رقبا رنگ و بوي تباني به خودش بگيرد. حتي حضور پسر سرمربي تيم ماشين‌سازي در كادرفني تيم تراكتورسازي! مطمئنا اگر تيم‌هاي ليگ برتر بخواهند از طريق قانوني در رابطه با تخلف صورت گرفته در نهادهاي بين‌المللي اقدام كنند، اتفاقات خوبي براي فوتبال كشورمان رخ نمي‌دهد.