• 1404 سه‌شنبه 31 تير
روزنامه در یک نگاه
امکانات
روزنامه در یک نگاه دریافت همه صفحات
تبلیغات
fhk; whnvhj ایرانول بانک ملی بیمه ملت

30 شماره آخر

  • شماره 4355 -
  • 1398 چهارشنبه 11 ارديبهشت

درباره حضور فيلم‌هاي كلاسيك مرمت‌شده روسي در جشنواره جهاني فجر

چخوف در جشنواره

محسن آزموده

 

 

حضور سینمای خطه روسیه در جشنواره جهانی فیلم فجر امسال محسوس بود. غیر از فیلم «جوان روس» (2019) که برنده جایزه حلقه منتقدان این جشنواره شد، آثار فراوان دیگری نیز از روسیه و کشورهای حول و حوش آن در جشنواره به نمایش درآمدند. بخش فیلم‎های کلاسیک مرمت‎شده به‌طور دربست در تسخیر سینمای روسیه
(و شوروی سابق) بود كه از 12 فیلم این بخش
7 فیلم محصول روسیه و اتحاد جماهیر شوروی سابق بود.

برای این حضور پررنگ و قابل‌توجه سینمای همسایه مقتدر شمالی می‎توان دلایل و علل مختلف غیرسینمایی نیز ذکر کرد، اما بدون تردید نمی‎توان اهمیت سینمای استخوان‎دار روسیه را انکار کرد؛ سینمایی غنی با نام‎های بزرگی چون سرگئی آیزنشتاین، ژیگا ورتوف، الکساندر داوژنکو، آندری تارکوفسکی، سرگئی پاراجانف، نیکیتا میخالکوف، و... هنرمندانی که بسیاری از آنها غیر از فیلمسازی، در زمینه هنر سینما صاحب نظریه و اندیشه بودند و هر یک با دوربین خود، پنجره‎ای یگانه و منحصر به فرد به جهان را ممکن ساختند.

در بخش آثار مرمت‌شده جشنواره نیز غیر از آندری تارکوفسکی که احیانا شناخته‎شده‌ترین سینماگر کلاسیک روس در میان ایرانیان است، آثار برخی چهره‎های مطرح اما کمتر آشنا برای سینمادوستان، به نمایش درآمد. تماشای دو ساعت و چهل دقیقه نسخه ترمیم‌شده فیلم «استاکر» (1979) از شاهکارهای تارکوفسکی بر پرده بزرگ سینما برای بسیاری از شیفتگان قدیمی‎تر این هنرمند برجسته روس، خاطره نمایش فیلم‎های او در جشنواره‌های فجر سال‌های دهه شصت را زنده می‎کرد؛ زمانی که امکانات و محدودیت‌ها، بالضروره ذوق و سلیقه مخاطبان را به آثاری شاعرانه و هنری سوق می‌داد و در غیاب آثار پرهیجان و شلوغ هالیوودی، جامعه هنری رخوت‌ناک گریز و گزیری جز تماشای فیلم‌هایی به اصطلاحِ رایج آن زمان، «معناگرا»، بر پرده نقره‌ای سینما نداشت؛ یک توفیق اجباری!

اما غیر از تارکوفسکی، در جشنواره امسال، بزرگان دیگری چون الدار ریازانوف با فیلم «ماجراهای اداره» (1977) و آندری کونچالوفسکی با فیلم «دایی وانیا» (1969) نیز حضور داشتند. آنچه این دو فیلم شاخص و ارزنده را جالب‌توجه می‎ساخت، حضور آشکار آنتوان چخوف، در آنها بود. «دایی وانیا» که مشخصا برداشتی درخشان از نمایشنامه برجسته چخوف با همین نام بود. کونچالوفسکی در این فیلم اقتباسی هنرمندانه و به معنای دقیق کلمه سینمایی از شاهکار نویسنده بزرگ روس ارائه می‎کند، بازی هوشمندانه شخصیت‌ها و فضا و همنشینی آدم‎ها با عناصر معماری و به‌ویژه حضور پررنگ آستانه‎ها (درها و پنجره‎ها) در فیلم، آن را از سطح برداشتی ساده از نوشته چخوف فراتر می‌برد (اين ايده را دوستم شاهين محمدي خاطرنشان كرد). حضور نامرئی چخوف در کمدی‏- تراژدی درخشان ریازانوف نیز چنان‌که کامیار محسنین پیش از اکران فیلم اشاره کرد، کاملا ملموس است. در این فیلم، آدم‎ها و شخصیت‎های داستان‎های کارمندی چخوف، با همه فضايل و رذايل روزمره‎شان، با همه دغدغه‎های کوچک و بزرگ‎شان و با همه کامیابی‎ها و ناکامیابی‎های حقیر و ناچیزشان، ایفای نقش می‎کنند. این دو فيلم، نمونه‎های بارزی از پیوند عمیق سینمای روسیه با ادبیات غنی مدرن این کشور و بزرگانی چون داستایوفسکی و تولستوی و تورگنیف و چخوف هستند و بار دیگر ساری و جاری بودن دستاوردهای درخشان این غول‎های ادبیات را در همه عرصه‎های فرهنگی جامعه روس اثبات می‎کنند.

ارسال دیدگاه شما

ورود به حساب کاربری
ایجاد حساب کاربری
عنوان صفحه‌ها
کارتون
کارتون