مطالعه‌اي جديد توسط مركز تحقيقاتي «پيو» در ايالات‌متحده امريكا كه نتايج تحقيق خود را اوايل اين ماه منتشر كرده، نشان مي‌دهد كه نيمي از بزرگسالان اين كشور اخبار فيك يا همان دروغ را يك مشكل بزرگ مي‌دانند و امريكايي‌ها در اين خصوص سياسيون و فعالان را مورد سرزنش قرار مي‌دهند.
محققان بيش از 6000 نفر امريكايي را در اين تحقيق مورد پرسش قرار دادند و از آنها در مورد اخبار نادرست خبري پرسيدند. اين تحقيق در حالي صورت گرفته است كه گزارش‌ها و ويديوهاي فريب‌انگيز و اطلاعات غلط در تاثيرگذاري بر افكار مردم نقش مهمي دارند.
مطالعه نشان داده كه برخي گزارش‌ها، ويديوها و اطلاعات غلط بر افكار عمومي تاثيرگذار است و اكثر بزرگسالان امريكا بر اين اعتقاد هستند كه خبرنگاران در قبال اصلاح اخبار نادرست و حقيقت گزارش، خود را مسووليت‌پذير مي‌دانند.
اين گزارش يادآور مي‌شود كه تفاوت‌ها در وابستگي‌هاي سياسي تاثير زيادي در نوع تفكر آنها به اخبار جعلي دارد به‌طوري‌كه افرادي كه هويت جمهوريخواه دارند، با احتمال بيشتر از دموكرات‌ها، خبرنگاران را مقصر مي‌دانستند. اين امر در سخنان ترامپ رييس‌جمهور جمهوريخواه امريكا نيز قابل درك است كه عليه رسانه‌ها و خبرنگاران سخنان و صحبت‌هاي تند بسياري داشته است. از طرف ديگر طبق نمودار آماري اين تحقيق، دموكرات‌ها 8 درصد بيشتر از جمهوريخواهان عوامل خارجي همچون روسيه را در توليد اخبار جعلي و انتشار غلط مقصر مي‌دانند؛ اين اتفاق مي‌تواند ريشه در متهم كردن روسيه در انتخابات رياست‌جمهوري گذشته و دخالت به نفع ترامپ داشته باشد.
در سال‌هاي اخير عوامل روسيه، كمپين‌هاي اطلاعات غلط را با هدف تضعيف سيستم‌هاي دموكراتيك در امريكا و اروپا هدايت كرده‌اند؛ لذا اين سوال مطرح شد كه چگونه مي‌توان با مطالب گمراه‌كننده و جعلي كه سياسيون، سازمان‌هاي حقوق مدني و شركت‌هاي تكنولوژي را در پسايند كمپين‌هاي اطلاعات غلط مذكور در برگرفته، سر و كار داشت. اين سوال نيز مطرح شده كه اخبار جعلي تاثير بزرگي بر چه چيزي دارد.
مركز تحقيقاتي «پيو» اعلام كرد كه 68 درصد بزرگسالان امريكا اعتقاد دارند كه اخبار فيك يا دروغ بر باور به نهادهاي دولتي تاثير مي‌گذارد و 54 درصد بر اعتماد امريكايي‌ها بر يكديگر و 51 درصد بر توانايي انجام امور توسط رهبران سياسي اثرگذار است.
از اطلاعات غلط در ليست تهيه شده در اغلب موارد به عنوان يك مشكل بزرگ نسبت به تبعيض جنسيتي، نژادپرستي، مهاجرت غيرقانوني و تروريسم نام برده شده است؛ به‌طوري كه از افراد با گزينه‌هاي مختلف، پرسشي مطرح شده كه بزرگ‌ترين مشكل در كشور چيست و آنها نيز موارد بسيار مهم را علامت زده‌اند. 70 درصد پاسخ‌دهندگان، اعتياد به مواد مخدر، 67 درصد مقرون‌به‌صرفه بودن خدمات درماني بهداشتي، 52 درصد سيستم سياسي امريكا، 51 درصد شكاف طبقاتي بين فقرا و ثروتمندان و 50 درصد اخبار جعلي و فيك را بزرگ‌ترين مشكل دانسته‌اند. همان طور كه اشاره شد، تبعيض جنسيتي، نژادپرستي، مهاجرت غيرقانوني و تروريسم و مواردي همچون جرايم خشن و تغييرات آب و هوايي در مرتبه پايين‌تري نسبت به اخبار جعلي قرار گرفته‌اند كه اين امر نشان‌دهنده اهميت اين موضوع براي جامعه امريكا دارد.
«پيو» سعي نكرده تا تعريف مشخصي از اخبار و اطلاعات جعلي ارايه دهد اما با در نظر گرفتن برخي سوالات در مطالعه به چنين تعريفي مي‌رسيم كه اطلاعات جعلي آن دسته از اطلاعات هستند كه باعث گمراهي عمومي مي‌شوند.
در جايگاه كسي كه مطالب گمراه‌كننده و غلط را سرزنش مي‌كند، افراد مورد بحث قادر بودند بيش از يك گروه را به عنوان مسوول مشخص كنند. 57 درصد، رهبران سياسي امريكا و افرادي كه براي آنها كار مي‌كنند را مقصر دانستند. 53 درصد، گروه‌هاي فعال را مسوول دانستند. خبرنگاران و بازيگران خارجي همچون روسيه هركدام مورد سرزنش بيش از يك‌سوم افراد مورد بحث قرار گرفتند.
«پيو» آورده كه جمهوريخواهان اغلب بيشتر بدگمان به رسانه بودند و محتملا فكر مي‌كنند كه گزارش‌ها يك‌طرفه است.
آسوشيتدپرس مي‌گويد رييس‌جمهور دونالد ترامپ اغلب سخناني را ارايه مي‌دهد كه هميشه بر پايه حقيقت و سند نيست. هنوز او مجموعه‌هاي رسانه‌اي را متهم مي‌كند كه در حال جعل كردن مطالب خبري هستند كه او دوست ندارد. او اغلب منتقد سي‌اِن‌اِن بوده و فاكس نيوز را تشويق مي‌كند. در اوايل اين ماه او سي‌اِن‌اِن را «فيك‌نيوز» خطاب كرد و حتي پيشنهاد بايكوت كمپاني مادر اين رسانه يعني اي‌تي‌‌اندتي (بزرگ‌ترين شركت مخابرات تلفن ثابت امريكا) را داد.
نينا جانكوويچ محقق مركز ويلسون در واشنگتن دي سي كه بر كمپين نفوذ روسيه مطالعه مي‌كند، به آسوشيتدپرس گفت كه ترامپ اغلب هر چيزي را كه احتمال مي‌دهد از لحاظ سياسي به او ضربه وارد كند، جعلي يا فيك نيوز خطاب مي‌كند.
بنكلر پروفسور رشته حقوق دانشگاه هاروارد و كسي كه در مورد اطلاعات غلط و رسانه كتابي نوشته است، گفت: جمهوريخواهان به جاي شمارش اخبار كاملا غلط، اخباري كه نقد ترامپ باشد را به منزله جعلي بودن تلقي مي‌كنند.
همچون ترامپ، 60 درصد جمهوريخواهان و 20 درصد از دموكرات‌ها بيشتر خبرنگاران را براي اخبار فيك سرزنش مي‌كنند. همچنين جمهوريخواهان خيلي بيشتر بر اين عقيده‌اند كه خبرنگاران نظرات شخصي خود را به مطالب خبري اضافه مي‌كنند و اين را يك مشكل بزرگ مي‌دانند.
نيمي از جمهوريخواهان و دموكرات‌ها مانند يكديگر گفتند كه آنها ناخودآگاه اخبار فيك را به اشتراك مي‌گذارند و 10 درصد گفتند كه آنها اخيرا مطالبي كه غيرواقع بودند را به اشتراك گذاشته‌اند.
حكومت امريكا بر فيس‌بوك، گوگل و ساير شركت‌هاي فناورانه براي حذف اطلاعات غلط از سرويس‌ها فشار آورده است اما حدود نيمي از امريكايي‌ها در اين مطالعه گفتند كه بزرگ‌ترين مسووليت‌ها متوجه رسانه‌ها و خبرنگاران است تا مطالب جعلي را كاهش دهند. پس از رسانه‌ها 20 درصد در اين زمينه به عموم اختصاص يافته و شركت‌هاي فناوري و دولت در مرحله بعد با درصد پاييني قرار گرفتند.
جانكوويچ در ادامه مي‌گويد: «اين باعث تعجب است كه مردم به اين فكر نكردند كه حكومت و صنف فناوري اطلاعات بايد در اين زمينه مسووليت‌پذير باشند. اين باعث شگفتي است زيرا گزارش‌هاي خبري محدوديت‌هايي در توانايي جلوگيري از شيوع اخبار جعلي دارند. همچون فردي كه در پاسخ دهي به دروغ‌پراكني‌هاي عمدي تخصص دارد، مي‌دانم كه كنترل كردن منبع اخبار هميشه مفيد به فايده نخواهد بود و خوانندگان اطلاعات غلط را بيشتر از اطلاعات صحيح به ياد مي‌سپارند.»
اين تحقيق جامعه آماري 6127 نفر از بزرگسالان امريكا را از 19 فوريه تا 4 مارس 2019 در برگرفته است و خطاي اندازه‌گيري آن در درصد‌هاي اعلام شده به علاوه و منهاي 1.6 درصد است.
اين مطالعه در وب‌سايت مركز تحقيقاتي پيو
(pewresearch.org) منتشر شد و رسانه‌هايي همچون شيكاگو تريبون، يو اِس تودي، ژاپن نيوز و ... آن را نيز به اختصار منتشر كردند.