سينماها در سوگواره‌ها
محمدجواد حق‌شناس
امروزه شهرهاي مدرن بر پايه ارايه خدمات متنوع به شهروندان قرار دارند. وجود اماكن مختلف تفريحي، سرگرمي و تجاري از مهم‌ترين پارامترهاي توسعه‌يافتگي شهرهاي امروزي است. در اين ميان، سينما به عنوان يكي از مراكز مهم فرهنگي و گذران اوقات فراغت در شهر سالانه پذيراي صدها هزارنفر از مخاطبان است كه در روزهاي سال به تماشاي فيلم مي‌نشينند. سينماها نقش بسيار مهمي در فرآيند آفرينش و تغيير مفاهيم فرهنگي و نيز فرهنگ‌پذيري افراد جامعه دارند. نقش فرهنگي سينما به چگونگي تداوم ارزش، عقايد و هنجارهاي يك جامعه از نسلي به نسل ديگر و شكل‌گيري سبك زندگي مطلوب مربوط مي‌شود.
اينك با توجه به ظرفيت بالاي سينماها در تنظيم اوقات فراغت از يكسو و اشاعه ارزش‌ها و مفاهيم فرهنگي، مذهبي در جامعه از سوي ديگر يكي از سوالات اساسي كه به ذهن متبادر مي‌شود اين است كه آيا بهره‌گيري از ظرفيت اكران فيلم در جامعه‌اي با پشتوانه فرهنگ غني اسلامي - ايراني با توجه به مناسبت سوگواره‌هاي مذهبي و پيام‌هاي ارزشمندي كه از متون غني ايراني و اسلامي بر گرفته مي‌شود، احساس نمي‌شود؟
آيا تعطيلي و كم‌رونقي فعاليت مراكز هنر نمايشي، سينماها و صنعت سينما در ايام سوگواري مذهبي داراي توجيه مناسبي است؟
بي‌ترديد سينما و تئاتر در كنار ديگر نهادهاي فرهنگي مكان مناسبي جهت آگاهي‌بخشي و آموزش ديني شهروندان و عزاداران به شمار مي‌رود.
حال اين پرسش مطرح است كه چرا با تعطيلي تئاتر و سينماها در روزهاي وفات و شهادت از ظرفيت و نقش تاثيرگذاري كه مي‌توانند در جهت تبيين و بازخواني آموزه‌هاي ديني داشته باشند جامعه را محروم‌سازيم؟
قطعا حوزه سينما و تئاتر مي‌توانند در ثبت، ضبط و آگاهي‌بخشي در مورد اصالت، معنا و پيام فرهنگي مناسبت‌هاي عزاداري مانند قيام حضرت امام حسين (ع) تاثيرگذار بوده و با توجه به ماهيت محتوايي – گفتماني وقايع مذهبي و رويدادهاي ديني، با بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين اين عرصه در انتقال مفاهيم به خصوص به نسل‌هاي جوان ورود پيدا كنند.
لازم است تا مديريت فرهنگي كشور در راستاي پاسداشت ايام مذهبي و تبيين پيام اين مناسبت‌ها از ظرفيت سينماها و سالن‌هاي نمايش در اين ايام نيز بهره گيرد. اين روزهاي خاص مي‌توانند محمل مناسبي براي نمايش توليدات متناسب با اين وقايع ماندگار مانند فيلم‌هايي چون روز واقعه، مسافر ري، مريم مقدس، سفير و محمد رسول‌الله و د‌ه‌ها فيلم مستند كه به معرفي و تبيين زندگي بزرگان دين پرداخته‌اند يا فيلم‌هايي با ژانر معناگرا و عرفاني و درام‌هاي اخلاقي و انساني باشد. همچنين مي‌توان در برنامه‌هاي اين ايام برگزاري سوگواره‌هاي سينماي آييني – مذهبي را مدنظر قرار بدهند. كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي پنجم در ادامه رويكرد انسان‌مدارانه خود و براساس ماده 78 برنامه سوم توسعه شهرتهران در راستاي بهبود سبك زندگي ايراني – اسلامي با تاكيد بر آموزه‌هاي قرآني پيشنهاد مي‌كند سياستگذاران فرهنگي و مديريت شهري با همكاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي خانه سينما، سينماگران و ساير ذينعفان اقداماتي را در راستاي تغيير رويكرد از تعطيلي و كم‌رونقي فعاليت سينماها در ايام سوگواري به بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي پيش رو، ترسيم كنند.
اثربخشي كاركردي سينماها از طريق متناسب‌سازي محتوايي جهت اكران فيلم و انجام برنامه‌هاي فرهنگي در ايام مناسبت‌هاي مذهبي، سياستگذاري برگزاري سوگواره سينماي مذهبي يا عاشورايي، اختصاص سانس‌هاي ويژه به اكران فيلم‌هايي با محتواي آييني و ژانرهايي مناسب ايام سوگواري، توجه به برگزاري نشست‌هاي تخصصي نقد فيلم در ايام سوگ، از عمده اقداماتي است كه مي‌تواند مورد توجه سياستگذاران فرهنگي و مديريت شهري براي بهره‌مندي بهتر از ظرفيت سينماها به عنوان يك منبع فرهنگي و هنري در انتقال بين‌المللي پيام اسلام، تشيع و واقعه حماسي عاشورا شود.