وقتي صندوق ذخيره ارزي، دردي از ايرلاين‌ها دوا نكرد

يكي از مشكلات ايرلاين‌ها براي استفاده از تسهيلات صندوق ذخيره ارزي براي خريد هواپيما، مباحث قانوني آن بود كه ايرلاين‌ها نتوانستند براي خريد و توسعه ناوگان از آن بهره‌مند شوند. صندوق ذخيره ارزي بيشتر متوجه شركت‌هايي بود كه اساسا درآمدهاي ارزي دارند به همين خاطر مخاطب اصلي اين صندوق شركت‌هاي هواپيمايي نبودند چرا كه ايرلاين‌هاي ايراني حتي درآمد پروازهاي خارجي‌شان ريالي است عملا آيين‌نامه اين صندوق، ايرلاين‌ها را ناديده گرفته است. يكي ديگر از موضوعات براي استفاده از تسهيلات صندوق ذخيره ارزي اين بود كه شركت‌هاي دولتي نمي‌توانستند از تسهيلات اين صندوق استفاده كنند اين در حالي بود كه در مقطعي قصد داشتند هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران «هما» را از اين موضوع مستثنا كنند. يكي از شروط آيين‌نامه صندوق ذخيره ارزي براي اينكه شركت‌هاي هواپيمايي مي‌توانستند از تسهيلات اين صندوق استفاده كنند بايد يك سهمي را به عنوان پيش پرداخت مي‌گذاشتند و هواپيمايي كه خريداري مي‌كردند حتما بايد «نو» بود بنابراين شركت‌هاي هواپيمايي نمي‌توانستند به سراغ هواپيماي دست‌دوم بروند. همان‌طور كه در ابتداي اين يادداشت اشاره داشتم شرايط صندوق ذخيره ارزي براي شركت‌هاي هواپيمايي نوشته نشده است بلكه اين مختص شركت‌هايي است كه درآمدهاي ارزي دارند و مي‌توانند بازپرداخت‌ها را به صورت ارزي پرداخت كنند. از سوي ديگر شركت‌هاي هواپيمايي براي اينكه بتوانند از وام اين صندوق بهره‌مند شوند بايد يك سهمي را براي خريد هواپيما بر عهده بگيرد كه اين سهم بين 20 تا 30 درصد بود كه مجموع اين موارد يك محدوديت‌هايي را براي ايرلاين ايجاد مي‌كرد كه متأسفانه نتوانستند از مزاياي صندوق توسعه ارزي بهره‌مند شوند. يكي ديگر از چالش‌هاي ايرلاين‌ها براي استفاده از تسهيلات اين صندوق بحث تضامين بود و از سمت ديگر در حال حاضر ما در شرايط تحريم هستيم و خريد هواپيماي نو براي شركت‌هاي هواپيمايي امكان‌پذير نيست اين در حالي است كه حتي كمپاني سازنده هواپيما مانند ايرباس كه به ما تعهد فروش هواپيما داشت از اين كار امتناع كرده است. از همين رو لازم است اين قانون و همچنين محدوديت‌هاي ناشي از تحريم بازنگري شود كه البته اگر اين قانون را صرفا در جهت بهره‌مندي ايرلاين‌ها از اين تسهيلات بازنگري كنند ممكن است براي ساير صنايع مشكل ايجاد كند. اما ممكن است در اين ميان يك سوال مطرح شود مبني بر اينكه «آيا شركت‌هاي هواپيمايي در شرايط فعلي تمايلي براي توسعه ناوگان دارند» پاسخ اين خواهد بود بحث جايگزيني به‌صورت جدي مطرح است. با توجه به اينكه يكي از مسائل نگران‌كننده در آينده صنعت حمل‌ونقل هوايي بحث زمين‌گيري هواپيما است بايد توجه جدي به موضوع جايگزيني شود.

كارشناس هوايي