كميته‌اي در ستاد اربعين با نام كميته زيرساخت‌ها تشكيل شده كه وظيفه آن تامين نيازهاي خيل عظيم و متنوع دوستداران اهل بيت است. زيرساخت‌هاي شهري و جاده‌اي ازجمله مهم‌ترين مساله در هدايت امن و بي‌دردسرتر زائران است. زيرساخت‌هايي كه چنان گسترده و عظيم است كه علاوه بر اربعين مي‌تواند يادگاري باشد براي مردم شهرهاي درگير در اين رخداد تا شهرهاي‌شان را توسعه دهند، به‌همين بهانه گفت‌وگويي انجام داده‌ايم با مهدي جمالي‌نژاد، معاون عمراني و شهرداري‌هاي وزارت كشور و رييس كميته زيرساخت‌هاي اربعين، تا با بخشي از فعاليت‌هاي گسترده صورت گرفته كشوري در حوزه‌هاي مختلف حمل و نقل و آب و برق و تلفن و اينترنت و... آشنا شويم. گزارشي از فعاليت‌هاي كشوري براي برپايي هر چه باشكوه‌تر اين اتفاق جهاني.
معمولا هر سال با فرا رسيدن اربعين شاهد فعاليت گسترده سازمان‌ها و ارگان‌هاي عضو ستاد اربعين براي خدمات‌رساني به زائران هستيم. اما سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه چرا همه سازمان‌ها صبر مي‌كنند تا اربعين فرابرسد و فعال شوند؟ مگر نمي‌شود قبل از اربعين وظايف خود را آغاز كنند تا به دقيقه 90 كشيده نشود؟ مثلا خود كميته زيرساخت‌ها كه شما مسوول آن هستيد. اين ستاد امسال از چه زماني كار خود را آغاز كرده است؟
اصلا چنين چيزي نيست؛ ستاد اربعين كاملا در طول سال فعال است و جلسات معيني دارد و تمامي كميته‌هاي آن نيز به وظايفي كه برعهده دارند، مي‌پردازند وگرنه اصلا نمي‌شود همه كارها را براي يكي، دو هفته منتهي به اربعين بگذاريم. حتي بازديدهاي دوره‌اي داريم و تلاش‌هاي گسترده‌اي براي تامين آب و برق و تجهيز پايانه‌ها و سيستم‌هاي ارتباطي و هر آنچه موردنياز زائران اربعيني است، انجام مي‌شود.
فكر مي‌كنم قاعدتا يكي از اصلي‌ترين وظايف كميته زيرساخت‌ها، توجه به تامين زيرساخت‌هاي عمراني شهرها و پايانه‌هايي باشد كه در اربعين فعال هستند، درست است؟
بله. البته كميته زيرساخت به عنوان يكي از كميته‌هاي ستاد مركزي اربعين حسيني، علاوه بر موضوعات مرتبط با پروژه‌هاي عمراني بر برنامه‌ريزي و بر اقدامات اجرايي نظارت مي‌كند. اين كميته يكي از كميته‌هاي 14گانه ستاد مركزي اربعين حسيني است كه داراي
15 ماموريت و وظيفه اساسي در حوزه احداث و تكميل پروژه‌هاي عمراني و راه‌هاي مواصلاتي و بناهاي ثابت، جانمايي و تامين امكانات براي پاركينگ‌هاي خودروهاي شخصي و اتوبوس‌هاي بين‌شهري، تامين امكانات اضطراري و رفاهي، تكميل پايانه‌هاي مرزي و رفع خلأهاي مرزي، توسعه زيرساخت‌هاي ارتباطي حوزه فضاي مجازي و افزايش پوشش مخابراتي، ارايه خدمات پولي و بانكي، ايمني راه‌هاي مواصلاتي و حذف نقاط حادثه‌خيز، احداث بناهاي ماندگار در پايانه‌هاي مرزي استان‌هاي هدف است كه تحقق اهداف و وظايف كميته با برگزاري جلسات كميته اصلي و حضور در جلسات كميته‌هاي استاني و رصد پيشرفت اجراي مصوبات جلسات و انجام بازديدهاي ميداني از مرزهاي چهارگانه و پايانه‌هاي مرزي پيگيري شده است.
خب مثلا امسال رويه شما براي انجام وظايفي كه برعهده داشتيد، چگونه بود؟
قبل از هر چيز يك آسيب‌شناسي مجموعه فعاليت دستگاه‌هاي اجرايي عضو كميته انجام و با برگزاري نشست‌هاي مشترك نسبت به تهيه نقشه راه و برنامه سال ۱۳۹۸ كميته زيرساخت و تقسيم كار و تفكيك وظايف اقدام شد. همزمان با آن با هدف عيني شدن برنامه‌هاي تعريف شده بازديدهاي ادواري متعددي هم از مرزهاي چهارگانه داشتيم، ضمن آنكه معاونان عمراني استانداري‌ها مسووليت كميته زيرساخت استان‌ها را عهده‌دار شدند.
يعني يك سند بالادستي داشتيد؟
دقيقا. امسال كار مهمي كه صورت گرفت اين بود كه طرح‌هاي جامع و تفصيلي مرزها اقدام شد. بدين‌ترتيب از اين پس كليه فعاليت‌هاي عمراني براساس اين طرح انجام مي‌شود. در اين طرح تلاش شده تا زيرساخت‌هاي عمراني شهرها و مراكز درگير در موضوع اربعين تقويت شود.
به عبارتي اين شيوه كمك مي‌كند تا زيرساخت‌هايي براي اين نقاط ايجاد شود كه براي شهرها ماندگار و پايدار باشد و به توسعه آنها كمك كند.
مي‌توانيد به چند نمونه از فعاليت‌هاي عمراني كه امسال توسط كميته زيرساختي اربعين انجام شده، اشاره كنيد؟
يكي از موضوعات مهم در مورد راهپيمايي اربعين، وجود جاده و راه‌هاي مناسب در طول مسيرهاي اصلي است. در اين حوزه در بخش راه‌هاي مواصلاتي تمركز برنامه‌ريزي بر ايمن‌سازي مسيرهاي منتهي به مرز بود. در اين راه امسال براي تحقق اين مهم ۴۶۳ كيلومتر از راه‌ها در سه استان خوزستان، ايلام و كرمانشاه لكه‌گيري موضعي و روكش آسفالت شد كه در نوع خود رقم قابل‌توجهي است، ضمن آنكه حدود ۴۰ كيلومتر هم راه احداثي در مرز مهران و چذابه احداث شد كه مهم‌ترين آن احداث كمربندي غربي در شهر مهران بود. احداث اين جاده مي‌تواند باعث تفكيك ترافيك ورودي به پايانه بركت به عنوان مبدا و خروجي اتوبوس‌هاي برون‌شهري شود.همچنين حدود 2 هزار و 500 كيلومتر در راه‌هاي منتهي به مرزهاي مجاز خط‌كشي شد و در مرز مهران و چذابه حفاظ و گاردريل‌ها و علائم راهنمايي و رانندگي به طول ۴۰ كيلومتر نصب شدند كه مي‌تواند گامي بلند در توسعه و استاندارد‌سازي و رونق حمل و نقلي اين مناطق محسوب شود.
يكي از نكاتي كه تقريبا براي همه زائران از اهميت خاصي برخوردار است، موضوع امكان ارتباط تلفني و اينترنتي با خانواده و دوستان خود در طول سفر است كه بعضا شنيده مي‌شود در اين حوزه نقايصي هم وجود دارد. از آنجايي كه موضوع تلفن و اينترنت هم جزو موضوعات زيرساختي است، تصور مي‌كنم اين سرفصل‌ها نيز جزو وظايف شما باشد. اگر درست حدس زدم، مي‌توانيد بگوييد در اين حوزه چه اقداماتي صورت گرفته است؟
بله. همان‌طور كه اشاره كرديد، اين موضوع هم در حوزه وظايف كميته زيرساخت‌هاست كه اتفاقات خوبي در اين حوزه رخ داده است. به عنوان مثال در بخش تقويت زيرساخت و ارتقاي ظرفيت ارتباطي جهت برقراري مكالمات و استفاده از اينترنت، با تقويت شبكه و آنتن‌هاي BTS در مرزهاي چهارگانه، افزايش ظرفيت شبكه تلفن‌هاي همراه توسط اپراتورهاي سه‌گانه و نصب و بهره‌برداري از Wi_Fi رايگان در پايانه‌هاي مرزي با بهره‌گيري از 47 سايت دايمي، 16 سايت ثابت و 16 سايت متحرك امكان برقراري
60 ميليون دقيقه مكالمه و تامين اينترنت پرسرعت رايگان در پايانه‌هاي مرزي فراهم شده است. علاوه بر زيرساخت‌هاي ارتباطي شايد بد نباشد كه بدانيد نظارت بر ارايه خدمات پولي و بانكي به زائران اربعين حسيني(ع) به‌ويژه در شهرهاي منتهي به مرز و پايانه‌هاي مرزي نيز، برعهده كميته زيرساخت‌هاست كه در اين حوزه نيز در محل تردد زائران شعب و باجه‌هاي كشيك در استان‌هاي ايلام، كرمانشاه و خوزستان درنظر گرفته شده و تدارك لازم براي افزايش ميزان نصب، راهبري و نگهداري امكانات پرداخت الكترونيك در نقاط مرزي چذابه، شلمچه، مهران و خسروي انجام شده است.
موضوع مهم بعدي فكر مي‌كنم، بحث پايانه‌ها باشد. ازدحام جمعيت نشان مي‌دهد كه پايانه‌هاي ما هنوز جوابگوي خيل عظيم مشتاقان اربعين حسيني نيست. براي تجهيز اين پايانه‌ها نيز برنامه و اقدامي صورت گرفته است؟
بله. مثلا محوطه‌سازي ورودي پايانه‌هاي مرزي مهران، شلمچه و چذابه و تكميل عمليات اجرايي آن در سال جاري انجام و به بهره‌برداري رسيد. علاوه بر آن احداث و تقويت گيت‌هاي گذرنامه پايانه‌هاي مرزي از جمله اقدامات اساسي ديگري بود كه براي تحقق آن اقدامات زير صورت گرفت.
يعني هر كدام از پايانه‌ها چند گيت دارند؟
براساس گزارش‌ها، پايانه مرزي مهران: 96 گيت، پايانه مرزي شلمچه: 48 گيت- احداث خروجي اتباع خارجي در سال جاري با ايجاد 24 گيت، پايانه مرزي چذابه: 24 گيت و پايانه مرزي خسروي: 29 گيت با 58 خروجي. اما شايد بد نباشد كه بدانيد، براي شرايط اضطراري تعدادي گيت سيار تهيه و در مرزها تعبيه شد تا در صورت ازدحام جمعيت مورد استفاده قرار گيرد.
پاركينگ نيز يكي ديگر از دغدغه‌هاي زائراني است كه با خودروهاي خود به مرزها مي‌روند. درمورد پاركينگ‌ها نيز اقدامي براي توسعه اين مجموعه‌ها شده است؟ اصلا الان هر كدام از
4 نقطه مرزي ما، چه تعداد پاركينگ دارند؟
در اين حوزه هم زيرساخت پاركينگ خودروهاي شخصي و عمومي به دليل استفاده زائران از خودروهاي شخصي تكميل و بهسازي شده است. اين اقدامات درنهايت منجر به بهسازي و تكميل پاركينگ خودروهاي شخصي در مرز شلمچه با 70 هكتار + 20 هكتار در سال 98، بهسازي و تكميل پاركينگ خودروهاي شخصي در مرز چذابه: 90 هكتار+10 هكتار در سال 98؛ بهسازي و تكميل پاركينگ خودروهاي شخصي در مرز خسروي: 140 هكتار و بهسازي و تكميل پاركينگ خودروهاي شخصي در مرز مهران: 100 هكتار. علاوه بر اينها بهسازي و تكميل پاركينگ پايانه بركت در مرز مهران براي اتوبوس‌هاي برون‌شهري با گنجايش حداقل 1000 دستگاه نيز در سال جاري انجام شده است. همچنين امسال با حصاركشي و تامين امنيت پاركينگ‌ها و تعيين متولي براي اين پاركينگ‌ها تلاش كرديم تا امنيت آنها بيش از پيش تامين شود. در مجموع مي‌توان گفت امسال ۴۴۰ هكتار پاركينگ براي 220 هزار خودرو در مرزهاي چهارگانه تعبيه و زيرساخت‌هاي آن تكميل شد.
در بحث حمل و نقل عمومي، مهم‌ترين بحث شايد تامين اتوبوس‌هاي كافي براي جابه‌جايي مسافران باشد. اين موضوع به عهده شماست يا وزارت راه و شهرسازي؟
هر دو. هر كدام از اين دو متعهد شده‌اند تا بخشي از اتوبوس‌هاي موردنياز زائران را تامين كنند. ما در كميته زيرساخت‌ها 2500 دستگاه ناوگان حمل و نقل درون شهري براي جابه‌جايي زائران در پايانه‌هاي مرزي و داخل كشور عراق درنظر گرفتيم كه ۱۲۵۰ دستگاه آن در ايران و ۱۲۵۰ دستگاه براي داخل خاك عراق برنامه‌ريزي و اختصاص يافته است.
علاوه بر اقدامات انجام شده، كمك‌هاي مالي هم به شهرهاي مرزي درگير در موضوع اربعين مي‌شود؟
بله. بالغ بر 175 ميليارد ريال به شهرهاي واقع در مسير مرز چذابه و مرز شلمچه در استان خوزستان، شهرهاي استان ايلام در مرز مهران و شهرهاي مسير مرز خسروي در استان كرمانشاه و مرز ميرجاوه در استان سيستان‌وبلوچستان مساعدت شده است تا نسبت به ايجاد زيرساخت‌هاي ماندگار و دايمي اعم از ايجاد مجتمع‌هاي خدماتي و رفاهي و بهسازي معابر مسيرهاي مربوطه توسط شهرداري‌ها اقدام كنند.
در مجموع آماري از كل هزينه‌هايي كه در سال جاري و در بخش زيرساخت‌ها شده، داريد يا نه؟
كل مبلغ قانون بودجه صرف شده در سال جاري هزار و 240 ميليارد ريال بود كه به استان ايلام (مرز مهران): 740 ميليارد ريال و در استان خوزستان (مرز شلمچه و چذابه): 250 ميليارد ريال و در استان كرمانشاه (مرز خسروي): 250 ميليارد ريال اعتبار اختصاص يافته است.