محاكمات نورنبرگ

يك: پاييز 1945 در چنين روزي، دادگاه بررسي اتهامات سران حزب نازي كار خود را شروع كرد. از آنجا كه اين دادگاه در شهر نورنبرگ كشور آلمان برگزار مي‌شد، آن را محاكمات نورنبرگ ناميدند و با همين عنوان در تاريخ معاصر جهان ثبت كردند. عده‌اي از سران حزب نازي در جنگ كشته شده و خود هيتلر و چند نفري از مردان نزديك به او نيز پيش از شكست قطعي و نهايي آلمان خودكشي را به جاي تسليم برگزيده بودند. اين دادگاه فقط 21 نفر از سران مشهور حزب نازي را به محكمه كشيد و به سمت بررسي اتهامات اعضاي مياني و عادي حزب نرفت. به قول كلاوس فيشر واقعيت اين بود كه «اگر قدرت‌هاي پيروز مي‌خواستند همه نازي‌ها را محاكمه و محكوم كنند، بايد اكثر آلماني‌ها را به زندان مي‌انداختند.» زيرا ميليون‌ها آلماني، حتي پيش از شروع جنگ دوم جهاني عضو حزب نازي بودند.

دو: به نوشته جان داونپورت در كتاب «محاكمات نورنبرگ» از گروه متهمان «برخي نادم بودند و برخي گستاخ» و يكي از آنها هم خودش را به فراموشي زد و گفت كه گذشته خود را از ياد برده است. در پايان محاكمه چند نفر از موثرترين چهره‌هاي حزب نازي به اعدام و برخي ديگر هم به حبس ابد محكوم شدند.

وكلاي مدافع متهمان مي‌كوشيدند «دادگاه را متقاعد كنند كه گروه‌هايي چون اس‌اس، گشتاپو، و فرماندهي عالي ارتش كاري جز پيروي از دستورات در خدمت هيتلر نكرده‌اند. به عبارت ديگر، جنايتكاران واقعي مرداني بودند كه دستور مي‌دادند ــ يعني هيتلر و هيلمر.» يكي از متهمان كه مي‌گفت تنها به اين خاطر كه چهره مهمي در حزب نازي بوده دليل نمي‌شود از هر آنچه اتفاق مي‌افتاده باخبر بوده باشد. اما چنين استدلال‌هايي نه براي دادگاه پذيرفتي بود و نه افكار عمومي و شاهدان ماجرا را قانع مي‌كرد. دادستان دادگاه نورنبرگ به درستي مي‌گفت واقعيت اين است كه همه اين سازمان‌ها در اجراي برنامه جنايكارانه آلمان نازي متحد بودند و «همه آنها مقصرند».