ياد بنان در صد و چهار سالگي‌اش زنده شد
خيلي‌ها در راديو از سختگيري بنان گلايه مي‌كردند
اعتماد| يكشنبه‌اي كه گذشت، سالروز تولد 104 سالگي «غلامحسين بنان» بود؛ آوازخوانِ شهير ايراني كه اگرچه در سال‌هاي پاياني عمرش فعاليت چنداني در عرصه موسيقي نكرد؛ اما آثار ماندگار بسياري خلق كرده است. مركز موسيقي بتهوون با مديريت «بابك‌چمن‌آرا» به همين مناسبت مراسمي را در شهر كتاب تجريش برگزار كرد. مثلِ هميشه كه نام «بنان» در ميان باشد، «فرهاد فخرالديني» مهمان ويژه برنامه بود. او از «بنان» گفت و از تجربه همنشيني‌هايي كه با او داشت و همچنين همكاري‌هاي‌شان.
«من از دوران كودكي كارهاي استاد بنان را دنبال مي‌كردم و با صداي ايشان آشنا بودم. حتي در دوران جواني كه در هنرستان عالي موسيقي تحصيل مي‌كردم، استاد بنان را مي‌شناختم و اين شانس را پيدا كردم كه خيلي زود با اين خواننده ارزشمند موسيقي ايراني همكار شوم. زماني كه آلبوم «ياد يار مهربان» را كار مي‌كردم، همزمان مشغول نوشتن موسيقي سريال «بوعلي سينا» بودم و همچنان از اين دو كار به عنوان يك فعاليت دلنشين ياد مي‌كنم.»
او قدردان محبتي است كه بنان به او داشته است. به همين خاطر است كه همواره در طول سال‌هاي فعاليتش از او به نيكي ياد مي‌كند: «تا زماني كه بنان زنده بود من از او بسيار آموختم كه برايم بسيار ارزشمند بود. زماني كه بنان درگذشت، به «فريدون مشيري» پيشنهاد دادم مي‌شود تدابيري را انديشيد كه در حوزه موسيقي تداعي‌كننده تصانيف استاد بنان باشد؟ او تعدادي از ابياتش را در اختيار من گذاشت و وقتي اين اشعار را مطالعه كردم، از او خواستم تا كاري را در تجليل از اين استاد موسيقي بنويسد؛ به همين جهت خيلي زود و پس از طي اين فضا بود كه كار را شروع كرديم. روزي در امامزاده طاهر همراه با بزرگاني چون هوشنگ ابتهاج، فريدون مشيري و كاوه ديلمي و تعدادي ديگر از دوستان نشسته بوديم؛ من به كاوه ديلمي گفتم كه اين قطعه‌ها را بخواند و او به محض اينكه اين قطعه‌ها را آنجا خواند، متوجه شدم چقدر مورد مهر و محبت قرار گرفت و از آن زمان بود كه تصميم به ضبط آلبوم «ياد يار مهربان» با صداي كاوه ديلمي گرفتم.»
او از اين گلايه كرد كه امثالِ بنان چندان در ايران شناخته شده نيستند؛ هر چند همين موضوع كه سال‌ها بعد از مرگش درباره او حرف زده مي‌شود، اتفاقِ مهمي است. فخرالديني مي‌گويد: «بنان مانند هنرمنداني چون روح‌الله خالقي، مرتضي محجوبي، مرتضي حنانه، ابوالحسن صبا و بسياري از بزرگان موسيقي ايراني، آثاري را خلق كردكه با صراحت مي‌توان گفت به‌شدت جاي اين افراد هم‌اكنون در موسيقي ملي ايران خالي است. موسيقي كه به‌شدت به حمايت احتياج دارد در شرايطي قرار گرفته كه مورد بي‌توجهي است و برگزاري چنين رويدادهايي در تجليل از بزرگان موسيقي، حال به هر بهانه‌اي مي‌تواند اتفاق خوبي باشد.»
فخرالديني همچنين از اين گفت كه اگرچه با تكنيك مخالف نيست؛ اما بر اين باور است كه حق مطلب را ادا كردن، مهم‌تر از اجراي تكنيك در موسيقي ايراني است و اين موضوع بسيار مهمي است كه بايد به آن توجه كرد: «من به هنرمندان آهنگساز در عرصه موسيقي ايراني و ملي توصيه مي‌كنم كه زياد مبالغه نكنند و بدانند زيبايي در سادگي است. بنان اخلاق‌هاي ويژه‌اي داشت. او هيچ‌وقت دوست نداشت كه روي حنجره خود فشار بياورد؛ موضوعي كه شما وقتي امروزه در بعضي از خوانندگان ببينيد، متوجه مي‌شويد كه وقتي آنها مي‌خوانند، آنچنان در چهره‌شان دگرگوني ايجاد مي‌شود كه افرادي مانند بنان اين شكل خوانش را دوست نداشتند. او مي‌توانست بالا بخواند؛ اما اين كار را نمي‌كرد. البته شايد صداي او چند نت كمتر بود، اما به قدري براي شأن و منزلت يك خواننده در اركستر ارزش قايل بود كه دوست نداشت چهره‌اي برافروخته در هنگام خوانش داشته باشد. بنان به قدري در خواندن خود توانايي داشت كه وقتي تغييري در نوع اجراي موسيقي به وجود مي‌آمد، شنونده متوجه اين تغيير نمي‌شد. بنان در راديو خيلي سختگير بود و همين موضوع باعث مي‌شد بعضي از خوانندگان برنجند و از سختگيري بيش از حد او گلايه كنند.»
بنان مي‌گفت تعداد زيادي از هنرمندان در اركستر گلها، قطعاتي را اجرا كردند كه هنوز زيباترين نغمات موسيقي ملي ما محسوب مي‌شوند؛ به دليل اينكه اين ملودي‌ها را انسان‌هاي بزرگي مي‌نوشتند كه همه هم و غم خود را براي اعتلاي موسيقي ملي مي‌گذاشتند: «متاسفانه همه‌چيز عوض شده و عمده ياران موسيقي، عشق را فراموش كرده‌اند و فضاي عجيبي را به وجود آورده‌اند كه به جاي عشق، مهر و محبت، خشونت وارد موسيقي ايراني شده است. بنابراين خيلي طبيعي است كه ديگر نمي‌توان صداي ارزشمند موسيقي اركستر گلها را در برنامه‌هاي چند سال اخير شنيد. من معتقدم بايد امكاناتي فراهم شود تا راه ديگري براي اعتلاي موسيقي ملي گشوده شود و مي‌توانم بگويم دلم به درد مي‌آيد وقتي برخي از دوستان مي‌گويند تا كي بايد اين آهنگ‌ها را زد؛ در حالي كه سوال اينجاست چطور در عرصه موسيقي كلاسيك، مي‌توان آهنگ ۲۰۰ سال پيش را زد، اما آهنگ قديمي ۵۰ سال گذشته موسيقي ملي را نمي‌توان اجرا كرد؟»
در اين مراسم همچنين «فريدون شهبازيان» -آهنگساز- هم حضور داشت و او هم از بنان گفت: «من افتخار اين را داشتم كه با غلامحسين بنان سال‌هاي زيادي را در اركسترها و راديو همراه باشم. او اگرچه رفتارها و اخلاق‌هاي ويژه‌اي داشت اما به اعتقاد من خواننده بسيار بزرگي است كه جاي او در موسيقي ملي كشورمان خالي است. در آن زمان با اركستر گلها به صورت زنده خواندن كار ساده‌اي نبود، اما بنان با جايگاه ارزشمندي كه داشت، اين كار را به درستي انجام داد و خود را به عنوان يك خواننده بزرگ در اين سرزمين معرفي كرد و حالا نمي‌دانم چه زمان خواننده‌اي با انديشه غلامحسين بنان در موسيقي پيدا مي‌شود؟ البته در اين مدت بزرگاني چون محمدرضا شجريان و افراد ديگري تلاش‌هاي زيادي براي موسيقي ايران كردند اما همه مي‌دانند كه بنان چيز ديگري بود.»
همچنين در اين مراسم بابك چمن‌آرا، مدير مركز موسيقي بتهوون نيز در مراسم يكصد و چهارسالگي تولد استان بنان، گفت: «در روزگاري كه ما شاهد از بين رفتن فروشگاه‌هاي تخصصي حوزه موسيقي هستيم، شهر كتاب، درگاه معتبري براي عرضه فرهنگ است و شايد بتوانيم با اين فضاي فرهنگي، موسيقي را سرپا نگه داريم. اين همكاري ما با
مجموعه‌هاي شهر كتاب صرفا فروش نيست، بلكه ما اهداف ديگري داريم كه اميدواريم با حضور شما مخاطبان عزيز، اتفاقات ارزشمندي را در عرصه موسيقي فراهم آوريم. مركز موسيقي بتهوون ايده‌هايي دارد كه از اين پس آنها را با عنوان «تولد خاطرات» براي مخاطبان برگزار مي‌كند. ما سعي مي‌كنيم تا با حضور بزرگان، با يك تير چند نشان بزنيم كه برگزاري اين مراسم يادبود كوچك براي استاد بنان، در بيست و هفتمين سال خلق آلبوم «ياد يار مهربان»، يكي از اين اهداف است كه اميدواريم با استقبال خوبي از سوي علاقه‌مندان موسيقي مواجه شود.»