سازمان جهاني بهداشت به منظور قدرداني از پرستاران و ماماها در سال شيوع كرونا:
به نام پرستاران و ماماها
گروه اجتماعي
65 درصد از جامعه 200 هزار نفري پرستاران كشور، مشغول خدمت‌رساني به مبتلايان كوويد 19 هستند. اين خبري بود كه ديروز معاون پرستاري وزارت بهداشت همزمان با روز جهاني پرستار- 12مه- اعلام كرد. بار سنگين خدمت به بيش از 4 ميليون مبتلاي كوويد 19 در جهان ظرف 4 ماه گذشته بر دوش اولين رديف درمانگران؛ پرستاران سنگيني كرده است. پرستاراني كه 7 آوريل سال 2020 در پيام مديركل سازمان جهاني بهداشت به مناسبت روز جهاني بهداشت و در نامگذاري سال 2020 به عنوان «سال حمايت از پرستار و ماما» مورد توجه مقامات بين‌المللي قرار گرفتند تا حداقل با يك اقدام نمادين، كمي از خستگي جانكاه‌شان كاسته شود. در پيام اين نهاد مشورتي ملل متحد آمده بود كه «پرستاران بيش از نيمي از كادر درماني جهان را تشكيل مي‌دهند و در تمامي رده‌هاي نظام سلامت، خدمات حياتي ارايه مي‌دهند. از ديرباز همچنين امروز، پرستاران در خط مقدم مقابله با همه‌گيري‌هاي تهديدكننده سلامت جهاني بوده‌اند. آنها با مقابله با همه‌گيري كوويد-19 دلسوزي، شجاعت و سلحشوري خود را در سرتاسر دنيا به نمايش گذاشته‌اند: ارزش آنان پيش از اين هيچگاه به اين شكل نمايان نشده بود.»
در گزارش سازمان جهاني بهداشت از وضعيت پرستاري در جهان در سال 2020 تاكيد شده بود:«پرستاري بزرگ‌ترين گروه شغلي در بخش مراقبت‌هاي بهداشتي است و پرستاران تقريبا ۵۹ درصد از متخصصان بهداشت را تشكيل مي‌دهند. اما اين رقم كافي نيست و گزارش‌ها حاكي از آن است كه تقريبا ۲۸ ميليون پرستار در سطح جهان مشغول به كار هستند و با اين حال دست‌كم به وجود حدود 5 ميليون و 900 هزار پرستار ديگر نياز است تا از جمعيت رو به رشد در جهان مراقبت كنند. بيشترين كمبود پرستار در ميان كشورهاي آفريقايي، آسياي جنوب شرقي، منطقه مديترانه شرقي سازمان جهاني بهداشت همچنين تعدادي از كشورهاي امريكاي لاتين است ضمن آنكه بيش از 80 درصد پرستاران در كشورهايي مشغول به فعاليت هستند كه نصف جمعيت جهان را در خود جا داده‌اند اما از هر 8 پرستار يك نفر در كشوري غير از كشور محل تولد يا تحصيل خود خدمت مي‌كند و به دليل افزايش سن پرستاران كه يكي از تهديدات شغلي اين قشر درمانگر است، انتظار مي‌رود يك ششم جمعيت كنوني پرستاران جهان طي 10 سال آينده بازنشسته شوند.»
پرستاران با هر مليت و نژاد و در هر كشوري كه باشند، وفادار به موازين اخلاقي و حرفه‌اي‌شان تا پاي جان براي حفظ حيات بيماري كه روي تخت بيمارستان، چشم انتظار دست‌هاي مهربان آنهاست، تلاش مي‌كنند. ظرف 3 ماه گذشته كه ويروس كرونا به ايران رسيد، رسانه‌هاي مكتوب و تصويري در گزارش‌هاي خود تلاش كردند، بخش كوچكي از زحمات اين قشر زحمتكش را براي مردم به نمايش بگذارند. در اين گزارش‌ها از زبان پرستاران بسيار خوانديم و ديديم كه دلتنگ فرزندان و همسران و والدين‌شان بودند چون با نوبت كاري‌هاي هفتگي به دليل افزايش بار مراجعات كوويد 19 روزها و هفته‌ها بود كه از رفتن به خانه و حضور در كنار خانواده محروم شده بودند. در مقابل زحمات اين نيروي خدمتگزار شايد هيچ اقدامي ممكن نيست جز آنكه با رعايت توصيه‌هاي بهداشتي وزارت بهداشت شامل شست و شوي مكرر دست‌ها و خودداري از ترددهاي غيرضروري و رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي براي حفظ سلامت خود و ديگران كوشا باشيم تا به مرور از تعداد مبتلايان و مراجعات بستري به بيمارستان‌ها كاسته شده و به تدريج، وزن و سنگيني بار تحميل شده بر دوش پرستاران كشور هم كاهش يابد.
ديروز هم معاون پرستاري وزارت بهداشت زحمت اين قشر هميشه حاضر در حوزه سلامت را مورد تقدير قرار داد و ضمن گراميداشت ياد و خاطره پرستاراني كه ظرف 3 ماه گذشته به دليل ابتلا به كوويد 19 بر اثر حضور بر بالين بيماران مبتلا جان خود را از دست دادند با اعلام تحقق وعده‌اي كه در اولين روزهاي پس از شيوع ويروس كرونا درباره جذب پرستاران از سوي وزارت بهداشت مطرح شد، گفت:«ظرف ماه‌هاي گذشته 4هزارو 500 پرستار در بيمارستان‌هاي دولتي جذب شدند و ظرف ماه‌هاي آينده هم 3 هزار پرستار استخدام خواهند شد».
مريم حضرتي با تبريك روز جهاني پرستار به همه پرستاران ايران در گفت‌وگو با ايرنا به جايگاه قابل توجه پرستاري ايران در دنيا و منطقه اشاره كرد و افزود كه امروز بين كشورهاي منطقه مديترانه شرقي از نظر توليد علم پرستاري، ايران بعد از تركيه در رتبه دوم است به اين معنا كه هم‌اكنون ۴۵ هزار دانشجوي پرستاري در ۱۹۲ دانشكده پرستاري كشور مشغول تحصيل هستند. البته كمبود پرستار در ايران و ظرف دو دهه گذشته يكي از معضلات جدي حوزه سلامت بوده كه سهم مهمي از اين معضل هم به رفتار دولت‌ها در قبال اين قشر برمي‌گردد. ناعادلانه بودن پرداخت‌ها و تبعيض درآمدي بين پزشك و پرستار شاغل در يك بيمارستان واحد، اجرا نشدن چند ساله قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري، قراردادهاي ناعادلانه و فقدان امنيت شغلي براي پرستاران شاغل در مراكز درماني بخش خصوصي از مهم‌ترين دلايلي بوده كه ظرف اين سال‌ها باعث كناره‌گيري پرستاران از شغل خود يا مهاجرت به كشورهايي شده كه ارج و منزلت بيشتري براي اين حرفه حيات‌بخش قائل بوده‌اند. طي سال‌هاي گذشته، دبير كل خانه پرستار هم بارها هشدار داده كه يكي از علت‌هاي بروز خطا در حوزه پرستاري، كمبود كادر پرستاري است زيرا استانداردهاي تعداد پرستار در ايران رعايت نمي‌شود. محمد شريفي‌مقدم چندي قبل هم در توضيح علت اين هشدار به ايرنا گفته بود:«در اروپا به ازاي هر هزار نفر جمعيت حداقل ۱۰ يا ۱۱ پرستار دارند و حتي كشورهايي مثل آذربايجان و ارمنستان و گرجستان به ازاي هر هزار نفر ۵ يا ۶ پرستار دارند. اگر قرار باشد مردم ما حداقل مراقبت‌هاي پرستاري را دريافت كنند بايد به ازاي هر هزار نفر 3 پرستار داشته باشيم اما در حال حاضر به ازاي هر هزار نفر جمعيت ۱.۵ پرستار داريم يعني بايد تعداد پرستار در كشور ما حداقل دو برابر شود تا به كف استاندارد برسيم. وقتي تعداد پرستار در كشور دچار كمبود است، پرستار مجبور مي‌شود، فشار كاري بيشتري را تحمل كرده و در نتيجه خطا در حوزه پرستاري افزايش پيدا مي‌كند چون بيشترين بار خدمات بهداشتي و درماني بر دوش پرستاران است و اگر سلامت مردم براي ما اهميت دارد بايد كمبود پرستار جبران شود».
حضرتي همچنين ديروز يادآور شد كه تعداد پرستاران در مقابل تعداد تخت‌هاي فعال با استاندارد جهاني فاصله دارد چراكه بنا بر استانداردها نسبت كل گروه پرستاري(پرستار، بهيار، پرستار اتاق عمل، هوشبري و كمك بهيار) ۲.۳ نفر به ازاي هر تخت بيمارستاني است كه در حال حاضر اين عدد در ايران، 1.02 پرستار به ازاي هر تخت است.
حضرتي با يادآوري تداوم خدمات پرستاري در تمام بيمارستان‌هاي كشور ظرف 3 ماه گذشته و با وجود اپيدمي كوويد 19 در كل كشور و حتي بروز شرايط بحراني در برخي استان‌ها تاكيد كرد:«از اول اسفند هيج بيمار مبتلا به كوويد ۱۹ در كشور پشت در بيمارستان نماند. هيچ بيماري روي زمين نخوابيد حتي بيماران عادي و غيركرونايي هم در اين مدت مراقبت لازم را گرفتند. هيچ بيمار دياليزي نبود كه خدمات دياليز هفته‌اي 3 بار خود را دريافت نكند و مراقبت يا داروي او قطع شود. از ابتداي اپيدمي كرونا حدود هزار و ۷۳ نفر از پرستاران اعم از هيات علمي، دانشجويان پرستاري تحصيلات تكميلي و پرستاران بازنشسته و آزاد به صورت داوطلبانه و رايگان براي مراقبت از بيماران كوويد ۱۹ و ارايه خدمات مشاوره‌اي و آموزش در بيمارستان‌هاي مرجع كرونا مشغول به خدمت‌رساني شدند. ۶۷۳ نفر از پرستاران داوطلب نيز به سامانه ۴۰۳۰ معرفي و براي مشاوره رايگان يا تخصصي در اين سامانه مشغول به كار شدند. تعدادي از پرستاران نيز براي خدمت‌رساني به مراكز غيربيمارستاني مثل آسايشگاه‌هاي سالمندان براي پيشگيري از ابتلا به كوويد ۱۹ اعزام شدند. علاوه بر اين ۵۸ هزار و ۸۵۳ بيمار كوويد ۱۹ هنگام ترخيص براي مراقبت از خود و اطرافيانشان توسط پرستاران آموزش ديدند. اكنون ۴۰۵ مركز مراقبت در منزل در سطح كشور فعال است و از بيماران كوويد ۱۹ خفيف كه نياز به بستري در بيمارستان نداشته اما بايد در قرنطينه و مداواي خانگي باشند، مراقبت مي‌كنند».
پيش از اين و در فروردين ماه، فرمانده عمليات مديريت بيماري كرونا در كلانشهر تهران با ارايه ۱۶ پيشنهاد خواستار اجراي سياست‌ها و اقداماتي جهت افزايش انگيزه و جلوگيري از فرسايش روحي و جسمي پرستاران به عنوان سربازان خط مقدم مبارزه با بيماري كرونا شده بود. عليرضا زالي در نشست هم‌انديشي اين ستاد با اعضاي هيات مديره سازمان نظام پرستاري كشور، هيات مديره نظام پرستاري تهران بزرگ، نمايندگان پرستاري نيروهاي مسلح و روساي دانشكده‌هاي پرستاري و مامايي و مديران پرستاري دانشگاه‌هاي علوم پزشكي مستقر در تهران در نامه‌اي خطاب به وزير بهداشت، پيشنهاد كرده بود كه يك آيين‌نامه كشوري در بالاترين سطح حاكميتي و با هدف تامين مطالبات مادي و معنوي پرستاران اعم از قوانين يا خواسته‌هاي معوق و نيز لحاظ سازوكارهاي مناسب در قالب شيوه نامه تشويقي پرستاران مصوب شود همچنين حرفه پرستاري به عنوان يكي از مشاغل حاكميتي تصويب شده و قوانين موضوعه مرتبط در اين خصوص براي پرستاران هم اجرايي شود. در اين پيشنهاد مكتوب، اجراي قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري به عنوان عامل مهم و ضروري در افزايش انگيزه پرستاران مورد توجه قرار گرفته بود همچنين بر لزوم بسترسازي عاجل شرايط استخدام پرستاران شركتي، قراردادي و ساير پرستاران دانش‌آموخته غيرشاغل در سهميه استخدامي سال جاري تاكيد شده بود. تسري قانون ايثارگران به پرستاراني كه به عنوان مدافعان سلامت حين خدمت‌رساني به مددجويان به بيماري كوويد -۱۹ مبتلا مي‌شوند همچنين تمهيد بسته‌هاي حمايت بيمه‌اي شامل بيمه درماني پرستاران و بيمه عمر و بسته حمايت مالي متناسب با كرامت پرستاران به عنوان خط مقدم مبارزه با بيماري از ديگر تاكيدات مطرح در اين پيشنهاد بود.