روياي بربادرفته لبنان

ما لبناني‌ها تصور مي‌كرديم مي‌توانيم هر چيزي را تحمل كنيم و دم نزنيم، اما اشتباه مي‌كرديم. روحيه مقاومت به لبناني‌ها كمك كرد با وجود يك دولت فاسد و به‌شدت ناكارآمد بتوانند به زندگي خود ادامه دهند، اما لبنان ديگر طاقت ندارد. هر كسي كه لبنان را بشناسد حتما اين جمله را هم شنيده است كه لبناني‌ها مردم مقاومي هستند. اين شهرت به خاطر مقابله لبناني‌ها با چندين و چند چالش بزرگ طي ساليان گذشته به دست آمده است: جنگ داخلي 15 ساله، تنش‌هاي سياسي با سوريه، چندين جنگ با اسراييل و فروپاشي زيرساخت‌هاي خدمات عمومي.فروپاشي اقتصادي كه در ماه مارس با اعمال محدوديت‌هاي كرونايي شدت گرفته، آخرين فاجعه‌اي است كه بر سر مردم لبنان آوار مي‌شود. چندين سال سوءمديريت دولت، بانك‌ها و بانك مركزي در بحث بازپرداخت بدهي‌ها و ديگر حوزه‌هاي مالي منجر به خالي شدن ذخاير ارزي كشور و اين مساله باعث افت 80 درصدي ارزش پوند لبنان از ماه اكتبر تاكنون شده است. با وجود اينكه مردم يك‌شبه سرمايه كل زندگي‌شان را از دست دادند، اما الان سه ماه متوالي است كه قيمت مواد غذايي و كالاهاي اساسي بيش از 50 درصد افزايش مي‌يابد. اقتصاد لبنان متكي بر خدمات است؛ توليدات كشور اندك و واردات آن بسيار زياد است. كاهش ارزش پوند لبنان و عدم دسترسي به دلار به معناي آن است كه بسياري از لبناني‌ها براي باز نگه داشتن مغازه‌هاي خود پول كافي ندارند. كساني كه هنوز حقوق دريافت مي‌كنند، ديگر قدرت خريد سابق را ندارند، چرا كه ارزش پول به‌ شدت كاهش يافته است. گردشگري كه روزگاري يكي از ستون‌هاي اقتصاد اين كشور بود در ماه‌هاي اخير با وخيم‌تر شدن اوضاع سياسي و اقتصادي لبنان و اجراي محدوديت‌هاي كرونايي، به‌ شدت آسيب ديده است.نزديك به 1000 رستوران مجبور به تعطيلي شده‌ و 25 هزار نفر از مردم شغل خود را در رستوران‌ها از دست داده‌اند. لبناني‌هايي كه خارج از اين كشور كار مي‌كردند و براي خانواده‌هاي خود پول مي‌فرستادند، پيش‌تر با دلارهاي‌شان نقش مهمي در جبران كسري بودجه دولت داشتند، اما حالا چند سالي است كه به دليل كاهش قيمت نفت در منطقه خليج فارس، اين كارگران لبناني ديگر پول زيادي به لبنان نمي‌فرستند. هنوز آمارهاي سال 2020 منتشر نشده، اما انتظار مي‌رود امسال ارز كمتري از اين طريق وارد كشور شود، چرا كه لبناني‌هاي مقيم خارج به بانك‌ها اعتماد ندارند و به دليل محدوديت‌هايي كه به خاطر كرونا بر پروازها اعمال شده، امكان انتقال دستي پول به لبنان نيز وجود ندارد.مجموعه اين عوامل دست به دست هم داده و طبقه متوسط را – كه حدود 25/3 ميليون نفر يا 65 درصد از جمعيت لبنان را تشكيل مي‌دهند – به فقر كشانده است. طبقه فقير ديگر به نان شب خود نيز محتاج است و به گرسنگي نزديك مي‌شود. باز هم اين مردمند كه بايد براي مشكلات دولت راهكار پيدا كنند. در چنين شرايطي، مردم گروه‌هايي را در فيس‌بوك براي تبادل كالا ايجاد كرده‌اند تا بتوانند هر چه دارند را با چيزهايي كه لازم دارند تعويض كنند. يك مرد لبناني اخيرا براي يك بسته پوشك بچه، به يك داروخانه حمله مسلحانه كرد. يكي ديگر چاقو زير گلوي هموطن خود گذاشت و از او اخاذي كرد، اما بعد برگشت، گريه‌كنان از او عذرخواهي كرد و گفت نمي‌تواند شكم خانواده‌اش را سير كند و اين كار را صرفا براي زنده ماندن انجام داده است. به‌‌رغم اينكه اعتراضات مردم لبنان عليه فساد حاكميت كه از 17 اكتبر 2019 آغاز شد، توانست دولت را بركنار كند، اما دولت جديدي كه جاي قبلي را گرفت نتوانسته وضعيت وخيم زندگي مردم را آن‌طور كه بايد، بهتر كند.اكنون بوي نكبت و بدبختي از همه جاي كشور مي‌آيد؛ از مغازه‌هاي تعطيل‌شده و زباله‌هاي انبارشده در مناطق مختلف كشور (ناشي از اختلال در ارايه خدمات اوليه شهري) گرفته تا تاريكي مطلق شب‌هاي بيرون كه به خاطر قطعي‌هاي مكرر برق اتفاق مي‌افتد. اكنون گاهي تا 20 ساعت از شبانه‌روز برق قطع است. شايد سخت بتوان باور كرد اين همان بيروتي است كه عروس خاورميانه بود و موضوع مورد علاقه روزنامه‌نگاران غربي كه در همه روزنامه‌هاي بزرگ از آن نوشته‌اند.اين مقالات همواره افسانه‌هايي را روايت مي‌كردند كه خود ما لبناني‌ها مشتاق بوديم باورشان كنيم: وقتي گلوله‌ها در هوا به پرواز درمي‌آيند لبناني‌ها مي‌دانند چگونه بايد رقصيد، چگونه حتي پناهگاه جنگي را به كلوب شبانه تبديل كرد، چگونه براي هر كمبودي يك راه‌حل پيدا كرد، چرا كه لبناني‌ها زيرك و مقاومند. اين ايده‌اي است كه هم در مواقع دشواري‌هاي زندگي به لبناني‌ها دلگرمي مي‌دهد و هم به آنها براي حل و مديريت مشكلات اعتماد به نفس مي‌بخشد.
نويسنده و مترجم لبناني/ منبع: «نيويورك‌تايمز»/ مترجم: هديه عابدي