وقتي مترو توسط مسافران «دور» مي‌خورد
رضا استادي
روايت شده در سال‌هاي پس از انقلاب كه ايرانيان غيور و خلاق به دلايل گوناگون عازم خارج از كشور مي‌شدند، با سكوت طولاني در خارج از ايران و نياز مبرم به تلفن، دست به ابتكارهاي جالبي مي‌زدند و با به كارگيري سكه‌هاي ايراني و سكه‌هاي يخي به جاي تلفن فناوري تلفن‌هاي راه دور را به زمينِ گرم زده و گاه از شدت استفاده از تلفن، شركت‌هاي مخابراتي را تا مرز ورشكستگي پيش مي‌بردند. اصولا فناوري چيزي نيست كه ايراني جماعت حريف آن نشود و هر تمهيدي كه از سوي شركت‌هاي اين حوزه انديشيده شود، روزي بالاخره توسط ايرانيان غيور به زانو درخواهد آمد. با اين مقدمه نكته‌اي كه مدت‌هاست در متروي تهران رواج يافته را شرح مي‌دهم. در برخي ايستگاه‌ها كه محل تلاقي دو خط مترو است، برخي مسافران كه بايد خط عوض كنند، پيش از ادامه مسير در خروجي‌هاي تعبيه شده كارت مي‌زنند و ادامه مسير را به صورت رايگان ميهمان شركت مترو مي‌شوند! تصور كنيد فردي كه مثلا از ايستگاه كهريزك در خط يك، عازم ايستگاه قائم است، با پياده شدن در ايستگاه بهشتي، كارت خروج مي‌زند و سپس در ادامه سفر خود عملا هزينه‌اي پرداخت نمي‌كند. همچنين فردي كه از ايستگاه كهريزك عازم ايستگاه تجريش مي‌شود؛ اين فرد هم مي‌تواند لحظه‌اي با پياده شدن در ايستگاه شهيد بهشتي، از خروجي نزديك به سكو استفاده كرده و پس از زدن كارت دوباره سوار مترو شود. شركت مترو در سال‌هاي دور با اختصاص كارت‌هاي يكساله و پيشنهاد شيوه‌هاي مختلف براي پرداخت هزينه سفر اين امكان را فراهم مي‌كرد افرادي كه تعداد دفعات استفاده بيشتري از مترو دارند، با خريد كارت‌هاي يكساله بتوانند هزينه يكسال سفر را يكجا پرداخت كنند. طبيعتا شركت مترو نيز به جاي آنكه به شكل روزانه هزينه سفر را از مسافران دريافت كند، به شكل يكجا دريافت مي‌كرد. در صورت وجود يك سيستم اصولي در مديريت، اين كار مي‌توانست فايده‌هاي مختلفي داشته باشد اما ظاهرا در مترو هم اغلب مجموعه‌هاي غيرخصوصي، انگيزه‌اي براي برنامه‌ريزي‌هاي بلندمدت وجود ندارد و مديران اين مجموعه نيز ترجيح مي‌دهند همان روال تكراري، سنتي و غيرخلاق را براي فعاليت‌هاي خود در پيش بگيرند.