فرصتی آموزشی که ممکن است پیش و پس از کرونا از دست برود

با آغاز سال تحصیلی نو دو پرده را در ذهن خودمان مجسم كنيم؛ پرده اول: انبوه تحصیلکرده‌های تاثیرگذار در نظامیه‌‌های بغداد و نیشابور و... سال‌ها درس خواندند و دانش اندوختند، بعدها نیز آثارشان بخش گسترده‌ای از دانش‌های امروز ما را شکل داده‌‌اند. پرده دوم: پس از شیوع کرونا و بسته شدن مدارس، بخش عمده دغدغه‌ برخی خانواده‌ها مانند دوره پیش از کرونا حول موفقیت‌های کمی فرزندان‌شان می‌چرخید. حقیقت اینکه اهداف اصلی شکل‌گيری هرگونه سازمان آموزشی نباید مغلوب اهداف فرعی و ظاهری شود، بلکه باید بیشتر معطوف به اهدافی سازنده و معنوی گام بردارد. افرادی کمتر شناخته شده و ساده تا بزرگانی چون غزالی، سعدی‌شیرازی و... از مدارس مشهور اصلا فارغ از هرگونه انگیزه کسب نمره‌ در آزمون‌ها (لااقل به گستردگی امروزین) یا کسب مدارک بالا شاید عامل تاثیر‌گذاری‌شان بوده است؛ علم را برای ارزش معنوی‌اش، خدمت به خلق، رشد اخلاقی می‌طلبیدن و در این راه از هیچ‌گونه تلاش مشتاقانه فرو گذاری نمی‌کردند. در پرده دوم دقت كنيم برخی خانواده‌های دغدغه‌مند، آزمون آنلاین را اصلا واقعی به حساب نمی‌آوردند همچنین دسته دیگر می‌پرسیدند که دانش‌آموزان در مدت این چند ماه مدرسه نرفتند و درسی یاد هم نگرفتند چگونه می‌توانند نمره بگیرند؟ اما در این میان خانواده‌های موردنظر کمتر به خلأ پنهان همیشگی در وضعیت جامعه انديشیدند، به همین سبب دلهره عمده آنان شبیه دوران پیش کرونا کمتر متوجه مسائل مهم‌تر بود. اما این خانواده‌ها و حتی خود دانش‌آموزان کمتر از خود پرسیدند که فرض کنید به دورانی مانند پیش از کرونا برگشتیم؛ کلاس درس برگزار و فرزندان‌شان موفق به کسب نمره عالی هم شدند اما آیا واقعا تنها برای کسب نمره پا به مدرسه گذاشتیم؟ یا اینکه اهداف غایی متعالی‌تری باید پشت تلاش‌ها باشد؟ آشکار است پیش از کرونا و پس از آن نیز بیشتر غرق در جهان محض کتاب‌های درسی شدند آن‌هم کسب نمره و بس! اما کمتر فرصتی را غنیمت شمردیم تا فرزندان را در آن به اندیشیدن آن‌ سوی سطح ظاهری مطالب کتاب‌ها و اهداف متعالی‌تر تشویق كنيم. البته برخی مطالب دروس پایه‌ای شاید بیش از هر موردی دیگر به دلایل گوناگون دانش‌آموزان، نیازمند حضور مرتب در کلاس خود باشند (که تدریس‌های مجازی و آنلاین تاحدودی جبران‌کننده این عدم حضور شدند) بودند اما سایر مطالب به‌گونه‌ای بودند که همکاران زحمتکش تا حدودی برای خودآموزی دانش‌آموزان به کمک خانواده‌ها راه را هموار كردند تا هدف یادگیری‌شان فراتر از کسب نمره شود. چنین است تلاش‌ها فارغ از موانع پیش و بعد کرونایی باید در خدمت اهداف و اغراضی بلند‌تر و سازنده‌تر باشد تا دنیای خود را بهتر بسازند و برای نسل آیندگان راه زندگی را هموارتر نمایند اما آنها کمتر به این حقیقت توجه کردند، زیرا کمترین پرتو اندیشه مانند قهرمانان پرده‌ اول بر ذهن و دل‌شان تابیده است.