دفع ضرر محتمل
با اين حال حتي در سخنان رييس‌جمهوري نيز جنبه‌هاي تبليغي وجود داشت كه البته همراه با تاكيد بر رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي بود. آنچه اما مسلم است با توجه به شرايط خاص اين روزها و شيوع گسترده بيماري كرونا در كشور نبايد براي برپايي مراسم عمومي اربعين به ويژه راهپيمايي بزرگي كه اين سال‌هاي اخير شاهد برگزاري آن بوديم، مردم را ترغيب و تشويق به اين عمل جمعي كرد. همه ما به معجزه ايمان داريم اما گاهي ميان برخي عزاداران ديده و شنيده مي‌شود كه «حضرت خود جلوي مشكلات را مي‌گيرد»؛ حتي برخي در ايام محرم و حين عزاداري از استفاده از ماسك خودداري مي‌كردند چراكه ظاهرا باور داشتند چون اين مراسم براي عزاداري امام حسين(ع) است پس حتي اگر پروتكل‌هاي بهداشتي را رعايت نكنند نيز درگير اين بيماري نشده و مشكلي سلامت‌شان را تهديد نخواهد كرد. شخصا حتي به ياد دارم در آن ايام شنيدم كه در يكي از شهرهاي استان اصفهان يكي از روحانيون از يك مشك و با يك ليوان به مردم آب مي‌داده و مي‌گفته كه اين آب شفابخش است. حال آنكه بنابر اطلاعات و آمار رسمي منتشر شده در رابطه با ميزان مرگ و مير و ابتلاي شهروندان به اين بيماري مسري اتفاقا آمار ابتلا به كرونا در آن شهرستان بالاتر رفت. آنچه مسلم است اين است كه هرگز نبايد فراموش كنيم كه ما در نظام خلقت با واقعيت روبه‌رو هستيم. در واقع دستگاه خلقت بر اساس علت و معلول بنا شده است بنابراين، اين ويروس حتي اگر بر سينه عابد و زاهد و سينه‌زن و روضه‌خوان و مداح هم بيفتد، امكان ايجاد تهديد حيات وجود دارد. پس نبايد چنين تلقي داشته باشيم كه امام حسين(ع) جلوي كرونا را مي‌گيرد و بر اين اساس در مراسم اربعين حسيني نيز بايد به اين واقعيات توجه داشته باشيم؛ چراكه جان انسان‌ها در خطر است. اين درحالي است كه به هر حال هر مساله ديني اگر جان انسان را به خطر بيندازد بايد با حكم ديني تعطيل شود تا جان انسان نجات پيدا كند. حتي اگر واجباتي چون نماز و روزه يا حج هم جان انسان را به خطر بيندازند، انجام آن بايد ملغي شود تا خطر برطرف شود. در اسلام اصل حفظ حيات انسان است. بنابراين اگر كاري كنيم كه جان انسان مسلمان و غيرمسلمان به خطر بيفتد، ولو آن كار حكم شرعي داشته باشد، حرام است. از آنجا كه جان و حيات انسان در اسلام از اهميت بسزايي دارد، قرآن مي‌فرمايد اگر يك نفر را بكشيد مثل اين است كه همه مردم را كشته‌ايد. از اين رو نبايد به نام دين و امام حسين(ع) يا ثواب آخرت كار كنيم كه مردم به قتلگاه كرونا فرستاده شوند. دين براي عزت بشر در دنيا آمده پس نبايد با وعده ثواب اخروي حيات انسان را به خطر انداخت. اگر به قاعده دفع ضرر محتمل در فقه اسلامي توجه داشته باشيم، متوجه خواهيم شد كه اگر چيزي امكان وقوعش كم بود اما محتمل مهمي بود بايد به آن توجه كنيم. به اين معنا كه حتي اگر احتمال مي‌دهيم يك نفر از هزار نفر با برگزاري مراسمي مذهبي به كرونا مبتلا مي‌شود بايد به اين محتمل مهم كه با جان انسان طرف است، توجه كرد و نبايد آن را ترويج و تبليغ كنيم. بنابراين امسال كه در شرايط اضطرار هستيم و به همين دليل بهترين كار آن است كه شيعيان در خانه بمانند و دعا و زيارت‌هاي مستحبي بخوانند. اميدوارم رسانه‌ها و صداوسيما نيز در اين راستا گام بردارند.