محمدحسين لطف الهي
انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده به آخر خط نزديك شده است و جو بايدن در آستانه ورود به كاخ سفيد قرار دارد. دموكراسي امريكايي پس از تحمل 4 سال رياست‌جمهوري دونالد ترامپ و ضربه‌هاي وحشتناكي كه اين انتخاب بر پيكره آزادي بيان و آزادي عقايد در ايالات متحده وارد آورد، حالا اين فرصت را دارد كه با روي كار آمدن سياستمداري پايبند به حداقل‌هاي دموكراسي راهي براي زنده ماندن بيابد. در مسير اين انتخابات، هر چند اكثريت شهروندان امريكايي از راي دادن به ترامپ پرهيز كردند و جو بايدن را به عنوان رييس‌جمهور آينده كشورشان برگزيدند اما آمارها نشان مي‌دهد برخي اقشار خاص، نقش ويژه‌اي در اين اتفاق داشتند و گام بلندي در راستاي نجات دموكراسي امريكايي از دست رييس‌جمهوري فاشيست، ضدزن و مخالف آزادي برداشتند. بر اساس يافته‌هاي آماري واشنگتن پست، رنگين‌پوستان و زنان به ترتيب بدنه اصلي حاميان مردمي كانديداي دموكرات‌ها در اين انتخابات را تشكيل داده‌اند و اگر آراي آنها نبود دونالد ترامپ به آساني مي‌توانست بار ديگر، سناريوي سال 2016 يا حتي بردي مقتدرانه را تجربه كند.
در اين انتخابات هر چند كه نزديك بودن رقابت در برخي ايالت‌ها باعث به درازا كشيدن اعلام نتايج شد و رقابت دو كانديدا براي رسيدن به حدنصاب 270 راي الكترال شانه به شانه مي‌نمود، اما نگاهي به آراي مردمي نشان مي‌دهد كه جو بايدن توانسته با كسب نزديك به 75 ميليون راي فاصله زيادي با رقيب خود كه 70 ميليون راي مردمي كسب كرده، ايجاد كند. فاصله جدي آراي مردمي ميان دو كانديدا به معناي آن است كه هر چند ترامپ و طرفدارانش اقليتي پرجمعيت و جدي در امريكا به حساب مي‌آيند، اما اكثريت مردم اين كشور ترجيح مي‌دهند او رييس‌جمهورشان نباشد. از سوي ديگر نگاهي به آمارهاي منتشر شده از انتخابات‌هاي پيشين ثابت مي‌كند جمهوري‌خواهان (كه سياست‌هايي عمدتا محافظه‌كارانه را نمايندگي مي‌كنند) طي 30 سال گذشته تنها در يك دوره انتخابات (جورج بوش 2004) آراي مردمي بيشتري را نسبت به رقيب ثبت كرده‌اند اما در سه دوره توانسته‌اند دولت را در اختيار داشته باشند.
اين احساس ناخوشايند اكثريت راي‌دهندگان به دونالد ترامپ و سياست‌هاي محافظه‌كارانه‌اش دلايل متعددي دارد و براي درك اين دلايل بايد به دنبال معيارهاي مدنظر راي‌دهندگان امريكايي براي انتخاب رييس‌جمهور بود. نظرسنجي‌هاي نهايي پساانتخاباتي كه ميان راي‌دهندگان صورت گرفته، نشان مي‌دهد كه در انتخابات سوم نوامبر پاندمي كرونا و تاثيرات اقتصادي ناشي از آن در كنار نابرابري‌هاي نژادي از جمله تاثيرگذارترين مسائل براي راي‌دهندگان بودند. موسسه نظرسنجي اديسون در نظرسنجي اخير خود كه به سفارش واشنگتن پست انجام شده از راي‌دهندگان پرسيده چه معياري براي آنها تعيين‌كننده بوده و يك‌سوم راي‌دهندگان تاكيد داشتند اقتصاد براي آنها اصلي‌ترين معيار در انتخاب كانديداي مدنظرشان است. دو نفر از هر 10 نفر نيز كرونا و نابرابري جنسيتي را مهم‌ترين عامل در تصميم‌گيري‌شان دانستند و سياست بهداشتي و مساله «نظم و قانون» در رتبه‌هاي بعدي معيارهاي مدنظر راي‌دهندگان قرار گرفته بود.
اقتصاد، كرونا و نژادپرستي
در ميان راي‌دهندگاني كه نام كانديداي حزب جمهوري‌خواه را روي برگه‌هاي راي نوشته بودند، 6 نفر از هر 10 نفر فكر مي‌كنند كه ترامپ طي چهار سال گذشته عملكرد خوبي در حوزه اقتصادي داشته و به همين دليل به نفع او راي داده‌اند. در مقابل اكثريت راي‌دهندگان به جو بايدن اعتقاد داشتند او مي‌تواند با مديريت بهتر روند مقابله با همه‌گيري ويروس كرونا كه از جمله عوامل اصلي مشكلات اقتصادي در امريكاي 2020 بوده، وضعيت اقتصاد را بهبود بخشد و گامي در راستاي كاهش معضلات معيشتي بردارد. سياستگذاري‌‌هاي تيم جو بايدن بر اين مبنا بوده است كه با افزايش ماليات ثروتمندان و عدم ايجاد تغيير در ماليات اقشار كم‌درآمد در پي بهبود وضعيت اقتصادي و كاهش فاصله طبقاتي برآيند. اختلاف دو كانديدا در اين حوزه اندك است و به همين علت نتوانسته برتري قابل توجهي به هيچ كدام از آنها اعطا كند. در مسائل مربوط به نژادپرستي شرايط متفاوت است؛ تقريبا اكثريت قاطع كساني كه نژادپرستي در امريكا برايشان يك دغدغه بوده جو بايدن را به عنوان كانديدايي بهتر براي اصلاح اين وضعيت انتخاب كرده‌اند و با اظهار ناخوشايندي نسبت به عملكرد و گفته‌هاي دونالد ترامپ به ويژه در ماه‌هاي اخير، رييس‌جمهور فعلي امريكا را يكي از عوامل تاثيرگذار در تشديد وضعيت نژادپرستي دانسته‌اند.
هيسپانيك‌هاي تاثيرگذار
يكي از دلايلي كه اعلام نتايج انتخابات به‌رغم فاصله راي بالاي جو بايدن با دونالد ترامپ به درازا كشيده، رقابت نزديك دو كانديدا در «ايالت‌هاي ميدان نبرد» است كه در برخي از آنها اقليت‌هاي نژادي نقش تعيين‌كننده‌اي دارند. فرانس 24، در گزارشي بر مبناي نتايج منتشر شده در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا نوشته است كه اگر دونالد ترامپ موفق نمي‌شد يكي از دو ايالت فلوريدا و تگزاس را از آن خود كند، رقابت در همان روز اول به پايان مي‌رسيد.
بر اساس اين گزارش، يكي از عوامل تاثيرگذار در پيروزي دونالد ترامپ در دو ايالت فلوريدا و تگزاس چرخش بخشي از جمعيت هيسپانيك‌ها به نفع او بوده است به طوري كه بر اساس آمارهاي منتشر شده، در مقايسه با انتخابات رياست‌جمهوري سال 2016 تعداد بيشتري از هيسپانيك‌ها در اين دو ايالت از دونالد ترامپ حمايت كردند. اين حمايت نه تنها باعث شد او در آراي الكترال وضعيت خوبي پيدا كند، بلكه مي‌تواند تا سال‌ها نتايج انتخابات‌ها در ايالات متحده را تحت تاثير قرار دهد. پائول اسكور، استاد تاريخ جامعه امريكا در دانشگاه پاريس در اين باره مي‌گويد: «نقش لاتين‌تبارها در اين انتخابات شگفت‌انگيز بوده، آنها دموكرات‌ها را كه به يك پيروزي قاطع در انتخابات مي‌انديشيدند و اين پيروزي را در دسترس مي‌پنداشتند، بازداشتند. علاوه بر اين بسياري از تحليلگران را كه بر مبناي نظرسنجي‌ها به تحليل مي‌پرداختند به اشتباه انداختند چرا كه نظرسنجي‌ها عموما قادر به تعيين نظر اكثريت لاتين‌تبارها نيست.» در فلوريدا، آراي ترامپ در ميان لاتين‌تبارها به نسبت سال 2016 رشد 3 درصدي را تجربه كرده و در تگزاس كه لاتين‌تبارها در انتخابات‌هاي 2016 و 2018 به نفع دموكرات‌ها به ميدان آمده بودند، چرخش آنها به سوي ترامپ باعث شده تا تمامي 38 راي الكترال اين ايالت به نفع دونالد ترامپ، كانديداي حزب جمهوري‌خواه محاسبه شود. اين نشريه فرانسوي در تحليل خود دو عامل سياست خارجي دموكرات‌ها در قبال كشورهاي امريكاي لاتين و همچنين بهبود وضعيت اقتصادي مهاجران در اين دو ايالت در دوره ترامپ را از عوامل اصلي چرخش آنها ارزيابي مي‌كنند.
ذكر اين نكته حائز اهميت است كه وضعيت آراي بايدن در ميان لاتين‌تبارها در سطح ملي بهتر بوده، اما چرخش اين قشر در دو ايالت تاثيرگذار فلوريدا و تگزاس تا حدودي به ضرر او تمام شده است. در ميان لاتين‌تبارها 66 درصد حامي بايدن و 32 درصد حامي ترامپ بوده‌اند.
سفيدپوستان جمهوري‌خواه، رنگين‌پوستان دموكرات
در ميان راي‌دهندگان سفيدپوست دونالد ترامپ توانسته عملكرد بهتري را به ثبت برساند. بر مبناي گزارش روزنامه واشنگتن پست، از ميان راي‌دهندگان سفيدپوستي كه تحصيلات دانشگاهي دارند نزديك 50 درصد به ترامپ و نزديك به 49 درصد به جو بايدن راي داده‌اند اما در ميان سفيدپوستان فاقد تحصيلات دانشگاهي آمارها تفاوت خيره‌كننده‌اي دارد. در ميان سفيدپوستان فاقد تحصيلات دانشگاهي كه بيش از 31 درصد كل راي‌دهندگان را تشكيل مي‌دهند، 64 درصد دونالد ترامپ را برگزيده‌اند و تنها 35 درصد آنها به جو بايدن راي داده‌اند. بايدن اين اختلاف فاحش را در جاي ديگري جبران كرده است. در ميان رنگين‌پوستاني كه در دانشگاه تحصيل كرده‌اند (13 درصد كل آرا) كانديداي دموكرات‌ها برتري خيره‌كننده 44 درصدي را به ثبت رسانده و با كسب 71 درصد آراي آنها در مقايسه با ترامپ كه 27 درصد آرا را از آن خود كرده پيشتاز است. در ميان رنگين‌پوستان فاقد تحصيلات دانشگاهي (22 درصد كل آرا) وضعيت مشابهي حاكم است و 72 درصد آنها به جو بايدن راي داده‌اند، در حالي كه 26 درصد نيز از دونالد ترامپ حمايت مي‌كنند. داده‌هاي آماري نشان مي‌دهد به طور كلي در ميان سفيدپوستان كه تشكيل دهنده 65 درصد راي‌دهندگان هستند، 57 درصد از ترامپ حمايت مي‌كنند و 42 درصد نيز طرفدار كانديداي حزب دموكرات هستند. در ميان راي‌دهندگان سياهپوست (12 درصد كل آرا) 87 درصد به دموكرات‌ها راي داده‌اند و 12 درصد حامي جمهوري‌خواهانند. آسيايي‌تبارها نيز با اينكه سهم زيادي در كل آرا ندارند (3 درصد) از بايدن حمايت كرده‌اند و در ميان اين قشر بايدن با 32 درصد برتري نسبت به ترامپ پيشتاز است.
تنها 65+ ساله‌ها از ترامپ راضي‌اند
تفكيك راي‌دهندگان بر مبناي سن آنها هم نمايانگر اعدادي جالب توجه است. جوانان با اختلاف زيادي از دموكرات‌ها حمايت مي‌كنند و عليه ترامپ فعالند؛ بر اساس يافته‌هاي آماري موسسه اديسون، در ميان جوانان 18 تا 29 ساله 62 درصد افراد به جو بايدن راي داده‌اند و تنها 35 درصد آنها به حمايت از ترامپ برخاسته‌اند. آماري كه نشان مي‌دهد اگر دموكرات‌ها در برآورده كردن مطالبات اغلب ترقي‌خواهانه جوانان موفق عمل كنند، كار جمهوري‌خواهان براي شكست دادن رقيب در دوره‌هاي آينده به مراتب سخت‌تر خواهد بود. در ميان افراد 30 تا 44 ساله، 52 درصد فكر مي‌كنند بايدن رييس‌جمهور بهتري خواهد شد و 45 درصد حامي جمهوري‌خواهانند. رقابت در ميان 45 تا 64 ساله‌ها فشرده‌تر است اما همچنان بايدن با اختلاف ناچيز يك درصدي جلو افتاده و در ميان افراد مسن‌تر از 65 سال نيز ترامپ با 51 درصد آرا در برابر بايدن با 48 درصد آرا پيشتاز است.
زنان آبي، مردان قرمز
يكي از تاثيرگذارترين قشرها در پيروزي قريب‌الوقوع بايدن، زنان امريكايي بودند؛ زناني كه با روي كار آمدن ترامپ و اطرافيان محافظه‌كار او حقوق خود را در خطر ديدند، نسبت به از دست رفتن دستاوردهاي برابري خواهانه زنان احساس خطر كردند و تصميم گرفتند اجازه ندهند رييس‌جمهوري ضدزن براي 4 سال ديگر بر آنها حكومت كند. در مقابل مردان امريكايي كه اولويت‌هاي ديگري داشتند و برايشان مهم نبود كه ترامپ چه مي‌كند، بيشتر به حمايت از ترامپ پرداختند و به او راي دادند. در نهايت طي يك تقابل جدي، زنان توانستند امريكا را آبي كنند و دموكراسي را از خطر ترامپ نجات دهند. تفكيك راي‌دهندگان بر اساس جنسيت بيانگر آن است كه در ميان راي‌دهنده‌هاي مرد، 49 درصد به دونالد ترامپ راي داده‌اند تا چهار سال ديگر او را در كاخ سفيد ببينند اما 48 درصد مردان ترجيح داده‌اند از جو بايدن و سياست‌هاي دموكرات‌ها در اين انتخابات حمايت كنند. زنان اما با اختلافي قابل توجه به ترامپ و سياست‌هاي او «نه» گفتند. 56 درصد زنان امريكايي در انتخابات رياست‌جمهوري سال 2020 از جو بايدن 77 ساله براي رسيدن به كاخ سفيد حمايت كردند و تنها 43 درصد آنها كه اكثريت‌شان را زنان فاقد تحصيلات تشكيل مي‌دادند به دونالد ترامپ و جمهوري‌خواهان راي دادند. جزييات بيشتر كمك مي‌كند تا دريابيم كدام اقشار بيشتر از ترامپ حمايت كرده‌اند. رييس‌جمهور فعلي امريكا بر اساس آمارهاي موجود موفق شده حمايت 58 درصد مردان سفيدپوست را جذب كند در حالي كه اين رقم براي جو بايدن حدود 40 درصد بوده. ترامپ همچنين توانسته راي 55 درصد زنان سفيدپوست را جذب كند و اختلافي 12 درصدي را با رقيب خود در ميان اين قشر ثبت كند. در ميان سياهان، بايدن توانسته راي 80 درصد مردان و همچنين 91 درصد زنان را از آن خود كند و اين موضوع باعث شده او نقطه اتكايي جدي در انتخابات بيابد. 18 درصد مردان و 8 درصد زنان سياهپوست نيز به دونالد ترامپ راي داده‌اند.
جو بايدن رييس‌جمهور منتخب امريكا
كمتر از يك ساعت پس از توييت دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا كه نوشته بود «من پيروز انتخابات شدم» رسانه‌هاي امريكايي جو بايدن كانديداي حزب دموكرات را پيروز نهايي در رقابت‌هاي انتخاباتي ايالت پنسيلوانيا معرفي كردند. بايدن با دستيابي به 20 راي الكترال پنسيلوانيا توانست مجموع آراي الكترال خود را به 270 برساند و از سوي رسانه‌ها به عنوان رييس‌جمهور منتخب امريكا معرفي شود. جو بايدن كه در سال 1973 توانسته بود براي اولين‌بار به سناي امريكا راه پيدا كند و به رغم پيچ و خم‌هاي فراواني كه زندگي بر سر راهش گذاشته بود تا سال 2009 به يكي از تاثيرگذارترين سناتورها در امريكا بدل شود، پس از 47 سال سياست‌ورزي سرانجام توانست به رويايي كه بارها براي رسيدن به آن تلاش كرده بود دست يابد و رييس‌جمهور منتخب امريكا شود. در پي اين پيروزي، كامالا هريس، 55 ساله به اولين زن، اولين رنگين‌پوست و اولين آسيايي‌تباري بدل شد كه به مقام معاون رياست‌جمهوري در ايالات متحده منصوب مي‌شود.