تور منطقه‌اي ظريف در ديدار با رجب طيب اردوغان به پايان رسيد
تهران و آنكارا در مسير توسعه همكاري
گروه ديپلماسي
تور محمدجواد ظريف به پنج كشور آذربايجان، روسيه، ارمنستان و گرجستان با قرار گرفتن تركيه در ايستگاه آخر به پايان رسيد. جواد ظريف در استانبول با مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه و رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه ديدار و گفت‌وگو كرد. وزير امور خارجه كه عصر پنجشنبه وارد استانبول شد در بدو ورود به تركيه در گفت‌وگويي روابط ايران با تركيه را روابط بسيار مهمي خواند و گفت: نياز هميشگي براي مشورت با تركيه وجود دارد، لذا انجام همكاري‌هاي دوجانبه و منطقه‌اي بسيار حياتي است. در كنار آن بحث منطقه قفقاز و ضرورت ايجاد زمينه‌هاي صلح پايدار در قفقاز از طريق همكاري بحث بسيار مهمي است. بحث همكاري‌هاي شش‌جانبه بحثي است كه در گذشته توسط آقاي اردوغان رييس‌جمهور تركيه مطرح شد. من با ديگر مقامات منطقه‌اي در اين زمينه هم گفت‌وگو داشتم و نتيجه اين گفت‌وگوها را با مقامات تركيه مطرح مي‌كنم. ظريف همكاري شش‌جانبه را به عنوان يكي از روش‌هاي همكاري به ويژه در حوزه ترانزيت بسيار مهم خواند و افزود: برخي موانع نيز وجود دارد كه اميدواريم به مرور زمان برداشته شود.
پيشنهاد مكانيسم ۳+۳ درباره قفقاز
مولود چاووش‌اوغلو، وزير خارجه تركيه در نشست خبري با محمدجواد ظريف گفت: «آتش‌بس در قره‌باغ بايد پايدار باشد و بايد به آن كمك كنيم. صلح و ثبات در جنوب قفقاز براي همگان، همه كشورها و تمام منطقه سودمند است ولي بيشتر از همه براي ارمنستان منفعت دارد. از ارمنستان انتظار داريم به اين آتش‌بس پايبند باشد. الهام علي‌اف، رييس‌جمهور آذربايجان مكانيسمي را پيشنهاد كردند كه مورد موافقت روساي جمهور تركيه و روسيه قرار گرفت... برادر عزيزم جواد ظريف پيش از سفر به تركيه به جمهوري آذربايجان، ارمنستان و گرجستان رفتند و درباره اين مكانيسم ۳+۳ رايزني كردند.»
چاووش اوغلو: اميدواريم بايدن
به برجام بازگردد
وزير خارجه تركيه در پاسخ به سوالي درباره توافق هسته‌اي ايران و تحولات جديد امريكا تصريح كرد:«ما از توافق هسته‌اي ايران با امريكا و كشورهاي اروپايي حمايت كرديم و در مراحل اوليه هم كمك‌هايي انجام داديم.» چاووش اوغلو با ابراز تاسف از خروج دولت پيشين امريكا به رياست «دونالد ترامپ» از برجام اظهار كرد:«اميدواريم دولت جو بايدن به برجام بازگردد و بدين‌ترتيب تحريم‌هاي اعمال شده عليه ايران را لغو كند. به عنوان تركيه موضع ما در قبال تحريم‌هاي امريكا كاملا مشخص است و اكنون در حال آماده كردن خود براي همكاري‌ها بعد از دوره همه‌گيري كرونا هستيم.» وزير خارجه تركيه با اشاره به اينكه برقراري صلح، آرامش، ثبات و توسعه اقتصادي در منطقه به سود همه است، افزود:«اكنون به درخواست دوستان افغانستاني، مي‌خواهيم مكانيسم سه‌جانبه بين تركيه، ايران و افغاستان داشته باشيم.» در زمينه عراق و برقراري ثبات در سوريه با هم همكاري مي‌كنيم... در جهان مشكلات بسياري وجود دارد و متاسفانه بخش اعظم اين مشكلات در منطقه ما وجود دارد كه بايد با همكاري دوجانبه اينها را حل كنيم.»
ظريف: قدر دوستي با تركيه را مي‌دانيم
وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران نيز در اين نشست گفت: «متاسفانه به دليل تحريم‌ها و شرايط همه‌گيري كرونا، سطح همكاري‌ها كاهش پيدا كرد اما درباره افزايش روابط و همكاري‌هاي ترانزيتي و تجاري صحبت كرديم... صحبت‌هاي سازنده‌اي درباره تلاش‌هاي دوجانبه براي حل مشكلات شركت‌هاي خصوصي در دو كشور انجام داديم... براي ما حضور شركت‌هاي تركيه‌اي در ايران بسيار مهم است و اميدواريم اين شركت‌ها بتوانند به همكاري با شركاي ايراني ادامه بدهند.»
ظريف با بيان اينكه ما منتظر حضور آقاي اردوغان در ايران هستيم، اظهار داشت: «ايران و تركيه در روزهاي دشوار در كنار هم بودند و ما قدر اين دوستي را به خوبي مي‌دانيم... همكاري ما در چارچوب مذاكرات آستانه باعث شده آلام مردم سوريه كاهش يابد. ما به حمايت از روند آستانه براي تكميل بازنويسي قانون اساسي سوريه ادامه مي‌دهيم. در روزهاي آينده نشست سه‌جانبه روساي جمهور ايران، تركيه و جمهوري آذربايجان را در تهران برگزار مي‌كنيم تا درباره همكاري‌ها براي مسائل منطقه‌اي صحبت كنيم. در سفر به جمهوري آذربايجان، روسيه و ارمنستان تاكيد كرديم كه اتفاقات گذشته بايد به عنوان زمينه‌اي براي ساخت آينده‌اي روشن استفاده شود و بايد براي ثبات آتش‌بس و صلح در قفقاز همكاري كنيم.»
رييس دستگاه ديپلماسي ايران درباره تحريم‌هاي امريكا عليه تركيه نيز تاكيد كرد: «ما با صراحت تحريم‌هاي امريكا عليه تركيه را محكوم كرده و براي آنها هيچ ارزشي قائل نيستيم. باعث تاسف است كه دولت امريكا معتاد به تحريم شده و اين سياست امريكا به ضرر همه دنيا و به ضرر خود امريكا تمام خواهد شد.»
ظريف درباره برجام توضيح داد:«در مورد برجام، توافقي بود كه دولت امريكا، ايران و 5 كشور ديگر به آن پيوستند و بعد از مذاكرات تمام موضوعات را در آن بررسي كرده و اين توافق به تاييد شوراي امنيت ملل متحد هم رسيد. آنچه در توافق نيست، مورد توافق قرار گرفته كه در توافق نباشد و امروز نمي‌تواند آن موضوعات به توافق اضافه شود.»
او با بيان اينكه اين توافق در يك چارچوب بي‌اعتمادي متقابل نوشته شد، اضافه كرد:«لذا سازوكارهايي پيش‌بيني شد كه اگر يك طرف توافق را اجرا نكرد طرف مقابل هم بتواند تعهداتش را در توافق اجرا نكند. امريكا تصميم گرفت كه نه تنها از توافق خارج شود بلكه كساني كه به اين توافق متعهد بودند را تحريم كرده و تحت فشار قرار دهد و شاهد بوديم شركت‌ها و بانك‌هاي مختلف تركيه‌اي را نيز به همين دليل تحريم كرد.»
وزير خارجه ايران اين اقدام امريكا را نمونه بارز قانون‌شكني توصيف كرده و گفت:«اقداماتي كه ايران كرد بر اساس توافق براي جبران اقدامات طرف امريكايي بود و به معني تلاش ايران براي دستيابي به سلاح هسته‌اي نيست.»
ظريف در پاسخ به سوال خبرنگار تركيه‌اي مبني بر اينكه آيا ايران توسعه برنامه هسته‌اي را تا زمان رسيدن به سلاح اتمي ادامه مي‌دهد، تاكيد كرد:«ما از نظر اعتقادي و استراتژيك سلاح اتمي را قبول نداشته و آن را باعث امنيت نمي‌دانيم و معتقديم هر چه سريع‌تر سلاح‌هاي هسته‌اي توسط همه دارندگان آنها بايد نابود شود. امريكا كشوري بود كه از برجام خارج شد و تعهداتش را نقض كرد، الان هم وظيفه امريكاست كه به برجام بازگشته و تعهداتش را اجرا كند. به محض اينكه امريكا تعهداتش را اجرا كند و ما نفع اجراي اين تعهدات را ببينيم، ما هم تعهدات خود را به صورت كامل اجرا مي‌كنيم و اين در بالاترين سطح جمهوري اسلامي توسط مقام معظم رهبري اعلام شده است.»