فرستاده ابوظبي براي رسميت بخشيدن به اشغال سرزمين‌هاي فلسطيني
در تل‌آويو مستقر شد
امارات متحد عليه جهان عرب
شهاب شهسواري
محمد محمود الخواجه، به عنوان نخستين سفير امارات متحده عربي در اسراييل معرفي شد. خواجه، دوشنبه هفته جاري وارد سرزمين‌هاي اشغالي شد تا اعتبارنامه خود را تحويل مقام‌هاي اسراييلي دهد. اين ديپلمات جوان اهل امارات دو هفته پيش از اين به عنوان سفير امارات متحده عربي در اسراييل معرفي شده‌بود، پست ديپلماتيك جديدي كه پس از امضاي بيانيه مشترك چهارجانبه ميان امريكا، اسراييل، امارات و بحرين، براي عادي‌سازي روابط دو كشور عربي با اسراييل ايجاد شد. الخواجه در سفر به سرزمين‌هاي اشغالي ابتدا به تل‌آويو رفت تا در آنجا محلي را براي تاسيس ساختمان سفارت امارات در اسراييل پيدا كند. اين ديپلمات اماراتي در ادامه سفرش به قدس اشغالي رفت تا آنجا با گابي اشكنازي، وزير امورخارجه ديدار و رايزني كند و اعتبارنامه خودش را به روون ريولين، رييس رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين تحويل بدهد. در تاريخ نيم قرنه تاسيس كشور امارات متحده عربي توسط بريتانيا، اين نخستين سفير امارات در سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين است كه 23 سال قبل از تاسيس امارات توسط بريتانيا با موجوديت اشغالگر اسراييل مواجه شده‌بود. در حال حاضر اسراييل هنوز سفري را در ابوظبي مستقر نكرده‌است و اتان ناعه، كاردار اسراييل در سفارت ابوظبي است. امارات سومين كشور عربي است كه با اسراييل روابط ديپلماتيك برقرار مي‌كند، پيش از امارات مصر و اردن در سال‌هاي 1979 و 1994 توافق عادي‌سازي با اسراييل امضا كرده‌بودند، اما تلاش‌هاي دولت پيشين امريكا به رهبري جارد كوشنر، داماد رييس‌جمهور پيشين، به امضاي توافق‌هايي منجر شد كه تاكنون امارات، بحرين، مراكش و سودان را سوار قطار عادي‌سازي اشغالگري سرزمين فلسطينيان كرده است. سفير امارات در حالي پاي در قدس اشغالي، پايتخت فلسطين گذاشته است كه فلسطينيان به‌شدت به اقدام امارات و بحرين براي امضاي توافق عادي‌سازي روابط با اسراييل اعتراض كرده‌اند. اقدام امارات بعد از نزديك به دو دهه اجماع در ميان كشورهاي عربي بر طرح صلح عربي كه براساس عادي‌سازي روابط در صورت تشكيل دولت مستقل فلسطيني در سرزمين‌هاي اشغالي 1967 تنظيم شده‌بود، اين اجماع را در اتحاديه عرب به هم زد. محمد محمود الخواجه طي روزهايي كه در قدس اشغالي به سر مي‌برد، با رييس‌جمهور، وزير خارجه و نخست‌وزير رژيم اشغالگر ديدار و گفت‌وگو كرد. او يك جوان چهل‌ساله است كه از دانشگاه نورت‌ايسترن در بوستون امريكا در رشته علوم سياسي فارغ‌التحصيل شده است و مدرك mba در حوزه مديريت انرژي‌اش را از دانشگاه اقتصاد و كسب و كار وين در اتريش گرفته است. او پيش از اين تجربه ماموريت خارج از كشور نداشته، اما به عنوان رييس دفتر وزير خارجه فعاليت كرده و برخي پست‌هاي مديريتي در وزارت خارجه امارات داشته است. از شهريور ماه گذشته كه توافق‌هاي موسوم به توافق ابراهيم ميان بحرين و امارات با اسراييل امضا شد، تاكنون تعداد زيادي هيات‌هاي ديپلماتيك ميان دو دولت سفر كرده‌اند، اما سفرهاي مهمي مانند سفر نتانياهو به امارات و بحرين، بنا به دلايل اعلام‌نشده لغو شده‌اند. خواجه در ديدار با رييس رژيم اسراييل از همكاري‌هاي علمي ميان دو طرف در مورد توسعه واكسن‌هاي كرونا سخن گفت، واكسن‌هايي كه به گفته او امارات و اسراييل را به پيشتاز تزريق واكسن در جهان تبديل كرده‌اند، هر چند در هر دو سرزمين، ميليون‌ها نفر از جمعيت به دليل عدم داشتن تابعيت اماراتي يا فلسطيني بودن در سرزمين‌هاي اشغالي از دريافت واكسن‌هاي كرونا محروم هستند و اين امتياز فقط به عده‌اي خاص تعلق دارد. اسراييل تاكنون فقط اجازه داده است كه 5000 دوز واكسن كرونا به شكل سمبليك به كرانه باختري رود اردن ارسال شود. به نوشته جروزالم پست، از زمان امضاي توافق عادي‌سازي روابط تاكنون بيش از 130 هزار اسراييلي در قالب سفرهاي توريستي به امارات متحده عربي سفر كرده‌اند.
دو لنگر ثبات
رسانه‌هاي اماراتي و اسراييلي، روابط تازه امارات با رژيم اشغالگر را يك راه تازه براي توسعه و پيشرفت خاورميانه توصيف مي‌كنند و هر يك دولت‌هاي خودشان را الگوي توسعه، پيشرفت، دموكراسي و تحمل اديان معرفي مي‌كنند. جروزالم پست اين دو رژيم را «لنگرهاي ثبات در خاورميانه متزلزل» توصيف مي‌كند. اما اين ادعاها با واقعيت‌هاي ميداني در اين دو سرزمين همخواني ندارد. امارات ميزبان 10 ميليون جمعيت است كه فقط يك ميليون نفر آنها تبعه اين كشور هستند و بقيه 9 ميليون كارگر مهاجر هستند كه از كوچك‌ترين حقوق شهروندي برخوردار نيستند، در سرزمين‌هاي اشغالي نيز وضع ميليون‌ها ساكن فلسطيني كرانه باختري و نوار غزه و ميليون‌ها آواره جنگي در كشورهاي اطراف، بسيار وخيم‌تر از كارگران مهاجر در امارات است. اسراييل به شكل مداوم در سوريه اقدام نظامي انجام مي‌دهد، ترورهاي هدفمند در سراسر جهان را مديريت مي‌كند و حقوق اساسي فلسطينيان را نقض مي‌كند، امارات نيز در يمن و ليبي مداخله نظامي بي‌ثبات‌كننده گسترده‌اي دارد.
اتحاد امنيتي اسراييل با سه كشور عربي
به نوشته پايگاه خبري آي24 در سرزمين‌هاي اشغالي، مذاكراتي در جريان است تا اسراييل با همراهي سه كشور عربي، يك پيمان دفاعي چهارجانبه عليه ايران تاسيس كند. اين گزارش با اشاره به فقدان روابط رسمي ديپلماتيك ميان رياض و تل‌آويو مدعي مي‌شود كه دو كشور از طريق روابط محرمانه اين گفت‌وگوها را پيش مي‌برند. براساس اين گزارش بحرين، امارات متحده عربي و عربستان سعودي، طر‌ف‌هاي مورد نظر اسراييل براي تشكيل يك ائتلاف امنيتي با هدف مقابله با «خطر رو به گسترش ايران» باشند. به نوشته آي24 سيگنال‌هاي اخير دولت ايالات متحده امريكا در خصوص بازگشت امريكا به برجام و احتمال احياي رويكرد دولت باراك اوباما در خصوص مسائل منطقه‌اي، علاقه تل‌آويو را به پيگيري اين ايده بيشتر كرده است.
البته يك روز بعد از انتشار اين خبر، وزير جنگ اسراييل، بني گانتز در گفت‌وگويي با رويترز تلاش اسراييل براي يك «پيمان امنيتي» را رد كرد و گفت هدف بيشتر يك تفاهم ويژه امنيتي است. گانتز به رويترز گفت: «فكر نكنم قرار باشد يك پيمان دفاعي امضا شود، بلكه هدف اين است با هر كشوري كه با آن رابطه داريم روابط دفاعي ايجاد كنيم. ما فرآيندي در روابط‌مان داريم كه با هر كشور يك ساز و كار ويژه امنيتي ايجاد مي‌كنيم و از طريق اين ساز و كار به توسعه روابط‌مان ادامه مي‌دهيم.»
خاورميانه جديد؟
توماس فريدمن، ستون‌نويس روزنامه نيويورك‌تايمز كه پيش از اين مدت مديدي در منطقه خاورميانه به عنوان خبرنگار خدمت كرده است با ابراز خوش‌بيني نسبت به اثر روابط اسراييل و امارات به تشكيل يك «خاورميانه جديد» مي‌نويسد: «به هر حال نبايد فراموش كنيم كه هنوز در مراحل اوليه كار قرار داريم، از آنجا كه من دوران ازدواج عجله‌اي و طلاق مسيحيان لبنان با اسراييلي‌ها را در دهه 1980 ديده‌ام و در مورد امارات و اسراييل هم اندكي قبل از فرستادن هداياي ازدواج صبوري خواهم كرد.»
فريدمن فرصت تحسين روابط امارات و اسراييل را براي حمله به ايران و دوستانش در منطقه مغتنم مي‌شمارد و با رويكردي ضدايراني مي‌نويسد: «اگر يك شيعه لبناني باشيد كه در حومه‌هاي جنوب بيروت زندگي كنيد و هر روز مجبور باشيد به دليل سقوط اقتصادي دنبال يك لقمه نان بدويم، از خودتان سوال خواهيد كرد كه واقعا چرا ما با ايران و محور نايب‌هاي در حال سقوطش مانند حزب‌الله مانده‌ايم كه دايما كاري مي‌كنند كه گذشته باعث دفن آينده ما شود؟ اين يك سوال خطرناك براي ايران و حزب‌الله است و لبناني‌هاي زيادي اين سوال را هر روز از خودشان مي‌پرسند.» فريدمن اظهار اميدواري مي‌كند كه عربستان سعودي هم به قطار عادي‌سازي روابط با اسراييل بپيوندد، چرا كه اين اقدام باعث «انزواي بيشتر محور شكست‌خورده ايران» مي‌شود.