انتخابات پارلماني؛ ادينبورو به جدايي از بريتانيا مي‌انديشد؟
بزنگاه تاريخي اسكاتلند
محمدحسين لطف‌الهي
اسكاتلندي‌ها امروز پنجشنبه براي شركت در انتخاباتي پاي صندوق‌هاي راي مي‌روند كه درنهايت ممكن است نقطه آغازي براي رقم زدن يك حادثه بزرگ تاريخي باشد: استقلال از بريتانيا.
طي سال‌هاي اخير در حالي كه برگزيت و عملكرد ضعيف بوريس جانسون، نخست‌وزير انگليس به خودي خود براي تشديد نارضايتي‌هاي در ميان شهروندان بريتانيايي كافي به نظر مي‌رسيد، شيوع يك بيماري همه‌گير و كشنده در اين كشور باعث شد تا جنبش‌هاي استقلال‌طلبي بيش از پيش امكان فعاليت و ارايه ايده‌هاي خود را داشته باشند. براي اسكاتلندي‌ها نيز اين وضعيت فرصتي بود تا آنها مردم را ترغيب كنند كه استقلال از بريتانيا و واگذاري سياستگذاري و اداره كشور به ادينبورو، در مقايسه با تبعيت از وست مينيستر مي‌تواند آينده بسيار بهتري را براي مردم اين منطقه فراهم آورد.
براساس نظرسنجي‌ها در حال حاضر حزب ملي اسكاتلند (SNP) به رهبري نيكلا استورجن 50 ساله كه ائتلافي قدرتمند را با همراهي تعدادي از احزاب حامي استقلال تشكيل داده اصلي‌ترين گزينه پيروزي در انتخابات پيش‌رو به حساب مي‌آيد و به نظر مي‌رسد اين حزب بتواند اكثريت قاطعي از مجموع 129 كرسي پارلمان اسكاتلند را از آن خود كند. با اين حال هنوز اينكه پيروزي قاطع در انتخابات مي‌تواند راهگشاي برگزاري دومين همه‌پرسي استقلال از انگليس باشد در هاله‌اي از ابهام است و رسانه‌ها با ترديد به اين موضوع نگاه مي‌كنند.
به گزارش واشنگتن پست، بوريس جانسون پيش‌تر گفته بود «هرگز و هرگز» اجازه نخواهد داد در دوره نخست‌وزيري او رفراندوم استقلال برگزار شود و تاكيد داشت كه رفراندوم 2014 اعلام نظر يك نسل درباره اين موضوع بوده است. در اين انتخابات كه در ابتدا به نظر مي‌رسيد با پيروزي طرفداران استقلال اسكاتلند تمام شود، مدافعان باقي ماندن تحت حاكميت بريتانيا توانستند با 55درصد در برابر 45درصد به پيروزي برسند.
از آن زمان تاكنون خيلي از مسائل دستخوش تغيير شده و تشديد نارضايتي در ميان اسكاتلندي‌ها در پي تصميمات دولت مركزي در لندن باعث شده كه آنها نگاهي متفاوت به مساله استقلال پيدا كنند. در همه پرسي سال 2016 برگزيت كه در سراسر بريتانيا برگزار شد، 62درصد اسكاتلندي‌ها به باقي ماندن در اتحاديه اروپا راي دادند و 38درصد آنها خواهان خروج از اتحاديه شدند.
آنها همچنين به‌شدت با طرح بوريس جانسون مبني بر برگزيت مخالف بودند و آن را يك توهين تلقي مي‌كردند. مقامات ادينبورو هم مي‌گويند از زمان جدا شدن انگليس از اتحاديه اروپا، اسكاتلند ضررهاي بسياري را متحمل شده و براي نمونه صنعت ماهي‌گيري در اين منطقه بحراني بي‌سابقه را تجربه مي‌كند. بريتانيا در همه پرسي 2016 به طور كلي با 52درصد در برابر 48درصد به خروج اين كشور از اتحاديه اروپا راي مثبت داد. در حالي كه انگليس و ولز خواستار خروج از اتحاديه اروپا بودند اما اسكاتلند و ايرلند شمالي خواستار ادامه عضويت در اتحاديه اروپا شدند.
جان كورتيس، استاد علوم سياسي دانشگاه استراتكلايد در اين باره معتقد است: «برگزيت وضعيت اقتصاد اسكاتلند را متزلزل كرده است.» به گفته او، استقلال اسكاتلند اصلي‌ترين و مهم‌ترين موضوع در انتخابات ششم ماه مه است و نتيجه انتخابات تاثيري جدي در آينده اسكاتلند خواهد داشت. كورتيس مي‌گويد همه‌گيري كوويد19 از جمله موضوعاتي است كه باعث شده نارضايتي‌ها گسترش يابد و استقلال به موضوع اصلي انتخابات تبديل شود. فيليپ ريكروفت، فعال سياسي و عضو سابق دولت بريتانيا نيز تاكيد دارد نگاه بوريس جانسون فقط به مردم انگليس است و به اسكاتلند، ولز و ايرلند شمالي توجهي ندارد.
طي اين مدت، انتقادات صريح استورجن از دولت بريتانيا و فعاليت‌هاي او و حزب ملي اسكاتلند در پارلمان باعث شد تا محبوبيت اين حزب افزايش يابد و به نقطه اتكايي براي اسكاتلندي‌ها بدل شود. آيلسا هندرسون، مدرس سياست در دانشگاه ادينبورو در اين باره نوشته است: «استورجن همچنان محبوب‌ترين سياستمدار در اسكاتلند است. او صلاحيت، هوش، اصالت و قدرت درك بالايي دارد و از هر نظر كه فكر كنيد گزينه ايده‌آل براي اداره اسكاتلند به حساب مي‌آيد.» به گفته او، نظرسنجي‌ها نيز نشان مي‌دهد كه برخلاف جانسون، محبوبيت استورجن در دوره شيوع كوويد19 همچنان بالا است چراكه نشان داد مردم عادي را به خوبي مي‌فهمد و مطالبات آنها را نمايندگي مي‌كند.
احزاب تاثيرگذار
مهم‌ترين احزاب شركت‌كننده در انتخابات حزب ملي اسكاتلند (SNP) به رهبري نيكولا استورجن، «محافظه‌كاران اسكاتلندي» به رهبري داگلاس راس، «حزب كارگران اسكاتلند» به رهبري آناس سرور، «ليبرال دموكرات‌هاي اسكاتلند» به رهبري ويلي رني و «سبزهاي اسكاتلندي»، به رهبري رهبران مشترك آنها پاتريك هاروي و لورنا اسلاتر هستند. از ميان اين پنج حزب، دو حزب رهبر خود را از زمان انتخابات ۲۰۱۶ تغيير داده‌اند. احزاب جديدي كه از آخرين انتخابات تاسيس شده‌اند عبارتند از: «اصلاحات انگليس» به رهبري ميشل بالانتان، «حزب آلبا» به رهبري وزير اول سابق الكس سالموند و «همه براي اتحاد» به رهبري جورج گالووي. اين احزاب فقط براي كرسي‌هاي ليست‌هاي منطقه‌اي رقابت مي‌كنند. نيكولا استورجن، رهبر حزب ملي اسكاتلند (اس‌ان‌پي) اعلام كرده كه در صورت پيروزي در انتخابات، همه‌پرسي خروج اين منطقه از بريتانيا را به‌رغم مخالفت لندن برگزار خواهد كرد. او گفته است كه دولت بوريس جانسون حق ندارد كه مقابل انتخاب دموكراتيك مردم بايستد و كار را به دادگاه بكشاند. استورجن قصد دارد تا پيش از پايان سال ۲۰۲۴ ميلادي همه‌پرسي استقلال اسكاتلند را دوباره برگزار كند.
وزير اول اسكاتلند به نخست‌وزير انگليس توصيه كرد كه در صورت پيروزي حزب اس‌ان‌پي و افزايش احساسات تجزيه‌طلبانه مردم، سد راه برگزاري همه‌پرسي نشود. استورجن با يك پيروزي ديگر موقعيت مناسب‌تري براي پيشبرد برنامه استقلال‌طلبي داشته و خواهد توانست اكثريت لازم براي به راي گذاشتن همه‌پرسي استقلال را به دست آورد. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد حزب استورجن با اقبال بيش از ۵۰درصد راي‌دهندگان روبه‌روست. اگرچه نظرسنجي‌ها در سال گذشته نشان‌دهنده حمايت اكثريت از استقلال بود، اما در نظرسنجي‌هاي اخير حمايت‌ها كاهش يافته است و نتايج كاملا به‌طور مساوي بين بله و نه تقسيم شده است. هفته گذشته، اسكاتسمن يك نظرسنجي را منتشر كرد كه فقط ۴۲درصد از استقلال حمايت مي‌كنند كه كمترين رقم از دسامبر ۲۰۱۹ است. نظرسنجي Savanta Comres نيز نشان داد كه ۴۹درصد از شركت‌كنندگان از ماندن در بريتانيا حمايت مي‌كنند.
حزب ملي اسكاتلند اعلام كرده است كه اگر در انتخابات ماه مي‌به پيروزي برسد، آنگاه پارلمان اسكاتلند طرح همه پرسي را تصويب خواهد كرد. حزب ملي هم‌اكنون 61 كرسي از 129 كرسي پارلمان اسكاتلند را دراختيار دارد ولي با همكاري 5 نماينده حزب سبز همچنان كنترل موثري بر روند كنترل و مديريت پارلمان دارد.