اهميت توجه به ذهن
و كاركردهاي آن
سردار صديقي| امروزه به هر خانه‌اي كه وارد شويد، كودكاني را مي‌بينيد كه گوشي تلفن يا تبلت در دست دارند. والدين بچه‌هاي 3 و 4 ساله وقتي مي‌بينند فرزندشان تمام فوت و فن‌هاي تلفن همراه پدر و مادرشان را از حفظ است، حتي بهتر از خود او اكثر اوقات خوشحال مي‌شوند كه فرزندشان از چه هوش سرشاري برخوردار است و اين را پاي تيزهوشي او مي‌نويسند. همان‌گونه كه كودكان در جريان زندگي با خانواده و گروه‌هاي همسالان مهارت‌هاي زندگي را به طور طبيعي ياد مي‌گيرند، جاي شگفتي نيست كه آنها در كنار والديني كه بيشتر اوقات در فضاي گوشي ديجيتالي خود هستند، زندگي ديجيتالي و كار با وسايل ديجيتالي را نيز ياد بگيرند. پس نتيجه خواهيم گرفت مهارت كودكان در كار كردن با گوشي‌هاي همراه ديجيتالي نشان از نبوغ بالاي آنها نيست. مغز پيچيده‌ترين اندام بدن است. چندين عملكرد بدن را تنظيم مي‌كند، اطلاعات حسي ورودي را تفسير و احساسات را پردازش خواهد كرد. نكته مهمي كه مورد بحث ماست، اين است كه ذهن سكوي حافظه، هوش و خلاقيت است:
اگر ما از مغزمان به صورت كامل استفاده كنيم مي‌توانيم ۲ ميليون كتاب ۵۰۰ صفحه‌اي را حفظ كنيم؛ چيزي حدود ۲ برابر بزرگ‌ترين كتابخانه‌هاي دنيا.
يك ابركامپيوتر اگر 100 سال بدون وقفه ۴ميليون محاسبه در ثانيه انجام دهد اين تلاش ۱۰۰ساله برابر با يك ثانيه فعاليت مغز ماست!
ما اگر فقط از ۵۰ درصد توان مغزمان استفاده كنيم، مي‌توانيم چندين مدرك دكترا بگيريم و به چند زبان زنده دنيا مسلط شويم. ميانگين استفاده ما از توان مغزمان تنها ۱۰ درصد است.
بچه‌هاي ۲ تا ۷ ساله از خلاقيت فوق‌العاده‌اي برخوردار هستند. خلاقيتي كه معمولا بيش از ۸۰ درصد است اما متاسفانه عدم مديريت درست در رفتار آنها سبب شده، غباري بر اين خلاقيت قرار گرفته و اين خلاقيت را از دست داده و راندمان ذهني آنها نه تنها كاهش يافته بلكه پايين‌تر از حد معمول نيز باشد. ورود ابزارهاي ديجيتالي به زندگي ما يك واقعيت و پذيرش آن غيرقابل انكار است. والدين مي‌توانند برنامه‌هايي را براي كودكان خود دانلود كنند كه ارتباط با تقويت ذهني آنها داشته باشد؛ برنامه‌هاي تقويت حافظه و بازي‌هاي هوشي و برنامه‌ريزي براي استفاده منطقي كودكان از ابزارهاي ديجيتالي به طوري كه مانع از اعتياد آنها به اين وسايل و بازي‌ها شود. خلاقيت از بين نمي‌رود بلكه غباري روي خلاقيت قرار مي‌گيرد كه مي‌توان آن را دوباره زنده كرد. ما بزرگ‌ترين كامپيوتر دنيا را در مغزمان رها كرده‌ايم و از عظيم‌ترين شگفتي‌هاي آن غافل هستيم. نبوغ ذاتي نيست. علم ثابت مي‌كند ۹۵ درصد مردم مي‌توانند نابغه و منحصربه‌فرد شوند و جالب است بدانيم تعداد تركيبات اتصالات بين مولكول‌هاي مغز من و شما بيشتر از تعداد اتم‌هايي است كه در كل هستي شناسايي شده‌اند. چندي قبل يكي از دانشمندان مغز را به دو نيمكره چپ و راست و تقسيم و كاركردهاي هر كدام از آنها را تعريف كرد. ما نيز مي‌توانيم با تمريناتي ويژه به تقويت نيمكره‌هاي مغز خود بپردازيم و آنها را تقويت كنيم. مي‌گويند علت نبوغ انيشتين ارتباط صحيح و خوب بين دو نيمكره مغزش بوده است. بيش از ۹۰ درصد مردم جهان از نيمكره سمت چپ خود استفاده مي‌كنند احتمالا به اين دليل كه بيشتر آنها راست دست هستند. اگرچه مغز هر روز ورزش زيادي مي‌كند اما فعاليت‌هاي خاصي ممكن است به تقويت عملكرد و اتصال مغز كمك كند. اين به نوبه خود ممكن است به محافظت از مغز در برابر تخريب سلول‌هاي آن كه مربوط به سن است، كمك كند. مغز هميشه فعال است، حتي هنگام خواب. با اين حال فعاليت‌هاي خاص مي‌توانند مغز را با روش‌هاي جديد درگير كنند كه به طور بالقوه منجر به بهبود حافظه، عملكرد شناختي يا خلاقيت مي‌شود.
تمرين‌هايي ممكن است به تقويت حافظه، شناخت و خلاقيت شما و فرزندانتان كمك كند، از جمله اينكه؛ اگر راست دست يا چپ دست هستيد، گاهي با دست مخالف خود تايپ كنيد، مسواك بزنيد و بنويسيد. هميشه از يك مسير ثابت براي رفت و آمد استفاده نكنيد، مسيرها را تغيير دهيد تا هر بار سيگنال‌هاي جديدي به مغز فرستاده شود و هر دفعه آنها را تجزيه و تحليل كند. تجسم كنيد، تجسم شامل شكل‌گيري يك تصوير ذهني براي نمايش اطلاعات است، تصوير ذهني ممكن است به صورت تصاوير يا صحنه‌هاي متحرك باشد. به عنوان مثال مي‌توانيد قبل از خريد، نحوه خريد و چگونگي ورود به فروشگاه مواد غذايي را تصور كنيد كه با رسيدن به آنجا چه چيزي را خريداري مي‌كنيد. نكته اصلي اين است كه صحنه‌ها را به وضوح و با بيشترين جزييات ممكن تصور كنيد. شمارش سريع و معكوس اعداد را انجام دهيد، مثلا از ۸۶۷ برعكس و با صداي بلند به مدت يك دقيقه بشماريد و در هر بار تكرار ركورد خود را بهتر كنيد. منبت‌كاري كنيد، انجام منبت‌كاري با اره مويي به طور منظم و در طول زندگي ممكن است از اثرات پيري مغز محافظت كند. پازل‌هايي مانند سودوكو مي‌تواند راهي سرگرم‌كننده براي به چالش كشيدن مغز باشد همچنين ممكن است عملكرد شناختي را در بعضي افراد بهبود ببخشد. با بازي شطرنج هم مي‌توانيد سرعت پردازش اطلاعات خود را افزايش دهيد. برخي از انواع بازي‌هاي ويديويي مانند بازي‌هاي اكشن، پازلي و استراتژيك هم ممكن است منجر به پيشرفت مواردي همچون توجه به حل مساله شود. هم خودتان معاشرت كنيد و هم كودكان را به بازي با گروه همسالان تشويق كنيد، لذت بردن از معاشرت با دوستان ممكن است يك فعاليت اوقات فراغت ذهني باشد و به حفظ كاركردهاي مغز كمك كند. مطالعه زياد داشته باشيد و فيلم ببينيد تا دامنه واژگانتان افزايش يابد. راه ساده براي افزايش واژگان، مطالعه كتاب يا تماشاي يك برنامه تلويزيوني و يادداشت كردن كلمات ناآشناست. زبان جديد ياد بگيريد و موسيقي گوش كنيد، مسلط بودن به دو يا چند زبان باعث افزايش و تقويت ارتباط بين مناطق مختلف مغز مي‌شود. اين اتصال پيشرفته ممكن است در به تاخير انداختن شروع بيماري آلزايمر و ساير اشكال زوال عقل نقشي داشته باشد.
مدرس و كارشناس
محاسبات ذهني و تقويت حافظه