افزايش حملات و تفكرات نژادپرستانه نامگذاري گونههاي كوويد19 را تغيير داد
الفبا عليه انگ
گروه اجتماعي
هفته گذشته سازمان بهداشت جهاني (WHO) اعلام كرد كه از اين پس براي سهولت در نام بردن از واريانتهاي مختلف مشتق از ويروس كوويد19 از سيستم نامگذاري با الفباي يوناني استفاده خواهد كرد. در دل آزمايشگاهها و گزارشهاي علمي، نامهاي تخصصي و كدگذاري شده انواع ويروس همچنان مورد استفاده خواهند بود اما باتوجه به تنوع يافتن گونههاي اين بيماري كه در جغرافياي مختلف، واكنشهاي متفاوتي نشان داده و براي جلوگيري از گسترش بيشتر يك خطر جدي اين تصميم گرفته شد. همراه با پخش شدن ويروس در دنيا و كمكم بروز گونههاي تازه اين ويروس، آنچه در خبرها و در ميان مردم جا افتاد، خطاب كردن اين ويروس با كشور و مبدا بروز گونه جديد بود: چيني، هندي، آفريقايي. آنچه همزمان با شروع كرونا در جهان آغاز شد و با پيشرفت بيماري، همهگيرتر شد، نوعي از ويروس انساني است كه خطرات خودش را دارد: ويروس نژادپرستي. «اين نامهاي علمي، هر چند مزاياي خودشان را دارند، ممكن است براي به زبان آوردن و به ياد سپردن دشوار باشند و گاه در گزارش آنها خطا پيش ميآيد. در نتيجه مردم اغلب ترجيح ميدهند كه آنها را نام مكانهايي كه اينگونهها در آنجا شناسايي شدهاند جايگزين كنند كه اين كار انگ و تبعيض به همراه ميآورد. براي اجتناب از اين اتفاق و براي سادهسازي ارتباطات عمومي، WHO دولتها، رسانهها و سايرين را به استفاده از اين نامهاي جديد تشويق ميكند.» اين بخشي از بيانيه سازمان بهداشت جهاني بود كه در توضيح رويكرد تازهاش منتشر شد. در جدولهاي علمي و گزارشهاي دانشمندان، ويروس كرونا و واريانتهايي كه در نقاط مختلف دنيا به وجود آورده است با كدهاي مخصوص نام برده و شناسايي ميشوند. به عنوان مثال نام علمي گونهاي كه در منطقه كنت در بريتانيا شناسايي شد B.1.1.7 است. ميزان گونههاي مشتق شده از ويروس اوليهاي كه در دنيا منتشر شد بسيار گوناگون است، گونههاي بسياري هم ممكن است وجود داشته باشند كه هنوز مورد شناسايي قرار نگرفتهاند؛ آنچه ما با نام كشورهاي مختلف ميشناسيم آن دستهاي از واريانتها هستند كه به دليل ويژگيهايشان مسبب بروز موجهاي بلندتري از ابتلا شدهاند و نگراني بيشتري در مورد ميزان سرايت و مرگ و مير حاصل از آنها وجود دارد. سازمان بهداشت جهاني هم باتوجه به همين موارد شناخته شدهتر است كه همگان را تشويق ميكند تا از علايم و حروف الفباي ياد شده به جاي نام جغرافيايي استفاده كنند. بر اين اساس، اين نامها پيشنهاد شدهاند:
آلفا: اولين نشانههاي مستند بروز در بريتانيا
بتا: اولين نشانههاي مستند بروز در آفريقاي جنوبي
گاما: اولين نشانههاي مستند بروز در برزيل
دلتا: اولين نشانههاي مستند بروز در هند
اپسيلون: اولين نشانههاي مستند بروز در ايالات متحده
زتا: اولين نشانههاي مستند بروز در برزيل
اتا: اولين نشانههاي مستند بروز در مناطق مختلف
تتا: اولين نشانههاي مستند بروز در فيليپين
لوتا: اولين نشانههاي مستند بروز در ايالات متحده
كاپا: اولين نشانههاي مستند بروز در هند
پروفسور مارك پالن، پژوهشگر و استاد دانشگاه و از اعضاي تيمي كه توسط WHO براي پيدا كردن شيوهاي تازه براي نامگذاري گونههاي جديد ويروس كوويد19 انتخاب شد، در يادداشتي براي سايت خبريآينيوز (inews) نوشته است: «دانشمندان عاشق اين هستند كه نامها و دانششان را سيستماتيك كنند اما اين ريسك وجود دارد كه حاصل كار خلق اصطلاحاتي چنان دقيق (و فني) شود كه براي كاربرد توسط عموم مردم كاربردي نداشته باشد. براي مثال اگر بخواهيد زبان شيمي با يك شيميدان حرف بزنيد ميتوانيد بگوييد:
((5R) -[ (1S) -1,2-Dihydroxyethyl]-3,4-dihydroxyfuran-2 (5H) -one اما اغلب ما ترجيح ميدهيم كه آنچه گفته شد را خيلي راحتتر بيان كنيم: ويتامين سي.
هنگام نامگذاري علمي گونههاي كوويد هم مشكل مشابهي رخ داده است (اسمهايي مانند b.1.1.7) نامهايي كه با توجه به چندين سيستم مركب نامگذاري موجود انتخاب شدهاند. همين امر سبب شد تا رسانهها و افكار عمومي از سيستم نامگذاري جغرافيايي براساس نخستين محلي كه گونه حديد مشاهده شده، استفاده كنند (مانند گونه كنت، گونه هندي، گونه آفريقايجنوبي). با اين حال چنين نامگذاري اين خطر را دارد كه مردمي كه به اين مكانها منتسب هستند هم مورد انگزني قرار بگيرند و همين سبب تشديد آسياييهراسي و نفرتپراكنيهاي مجرمانه شود. به علاوه استفاده از نامهاي جغرافيايي ممكن است باعث تاكيد بيش از اندازه به اهميت محدوديتهاي سفر در قياس با ساير اقدامات كنترلي شود.» بنا به توضيحات او، از اوايل سال ميلادي جاري سازمان بهداشت جهاني تيمي براي نامگذاري تازه براي گونههاي ويروس كوويد19 تشكيل داده تا با سيستمي تازه، شيوهاي در پيش بگيرند كه بيطرفانه باشد و نامهايي كه پيوند آنها با انواع مختلف ويروس انگي را متوجه آدمها و مكانها نكند.
از آغاز شيوع كرونا موارد مربوط به نفرتهاي نژادي چنان رشد سريعي داشت كه در ارديبهشت سال گذشته آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل هشدار داد كه شيوع ويروس جديد كرونا در جهان به «نفرت و نژادپرستي» دامن زده است: «كوويد۱۹ اهميتي نميدهد ما كه هستيم، كجا هستيم، چه اعتقادي داريم يا هر تمايز ديگري كه با هم داريم. هر ذره ممكن از همبستگي براي مواجهه مشترك با آن برايمان ضروري است.» با اين حال از آن زمان تاكنون آمارها و گزارشها از افزايش حملات خشن كلامي و فيزيكي به آسياييتبارهاي حمايت داشتهاند. رشد شديدي كه موارد حملات منتهي به قتل داشته است.
رواج خشونت عليه آسياييتبارها
نشريه گاردين در توضيح نوع نامگذاري ويروسها نزد عامه مردم نوشت: «به صورت تاريخي، امراض گوناگون اغلب نام مكانهايي را كه به نظر ميرسد در آنجا نشو و نما داشتهاند به خود ميگيرند، مانند ويروس ابولا كه نامش را از رودخانه كنگو (ابولا يكي از شريانهاي اصلي اين رودخانه است) گرفته. با اين حال چنين پيوندي ميتواند به آن مكانها آسيب بزند و در بسياري موارد هم اين پيوند اصولا دقيق نيست، همانگونه كه «آنفلوآنزاي اسپانيايي» سال 1918 منشا روشني ندارد.» دولت هند در اوايل ماه جاري به بسترهاي شبكههاي اجتماعي دستور داد كه محتوايي كه از گونه منتشر شده در اين كشور با نام «ويروس هندي» ياد ميكنند را حذف كنند. اما يكي از جديترين ضربههاي حاشيهاي كرونا، وقتي پاي رفتارهاي نژادرستانه و افراطي به ميان ميآيد، دامنگير مردم جنوب و جنوب شرقي آسيا شد، كساني كه به خصوص در امريكا هدف حملات نفرتپراكنان و گروههاي تندرو قرار گرفتند. گاردين در گزارش خود به نقل از گروههاي ضد افراطي نوشته است كه بخشي از اوجگيري اين حملات عليه امريكاييهاي آسياييتبار حاصل عملكر دونالد ترامپ است كه كوويد 19 را با نام «ويروس چيني» مورد خطاب قرار داد.» شبكه خبري انبيسي امريكا به نقل از يك گروه فعالان مدني گزارش داد كه موارد گزارششده خشونت عليه آسياييتبارها در اين كشور نسبت به سال گذشته دو برابر شده است: 6 هزار و 603 اقدام خشونتبار كه 65درصد از آنها در قالب خشونت كلامي بودهاند و بيشتر آنها نيز زنان را مورد هدف قرار دادهاند. موارد بسياري در ايالتهاي مختلف امريكا پيش آمده كه سالمندان آسياييتبار مورد ضرب و شتم يا هل دادن و حتي چاقو خوردن قرار گرفتهاند. يكي از همين هل دادنها باعث مرگ مردي 80 ساله شد كه براي پيادهروي بيرون رفته بود. اما يكي از جديترين زنگ خطرها زماني به صدا درآمد كه در جريان يك رشته تيراندازي در سه سالن ماساژ و اسپا در شهر و حومه شهر آتلانتا در ايالت جورجيا، 8 نفر كشته شدند. 6 نفر از قربانيان اين حملات زنان آسياييتبار بودند. به دنبال شدت گرفتن حملات به آسيايي- امريكاييها، جو بايدن، رييسجمهور امريكا قانوني با نام جرايم مربوط به نفرتپراكني به امضا رساند تا از كساني كه قرباني اين جملات در دوره پاندمي بودهاند، حمايت كند. اما اين حملات و خشونتها تنها محدود به ايالات متحده نبود. از بريتانيا هم گزارشهاي متعددي از برخوردهاي نژادپرستانه، انگآميز و حتي تهديدهاي جاني عليه آسياييتبارها مخابره شده است، گزارشهايي كه در دوران پاندمي شدت گرفته. ميزان اين اذيت و آزارها به جايي رسيد كه كمپين «به ويروس نژادپرستي پايان دهيد» در بريتانيا به راه افتاد. بر اساس گزارشهاي اين كمپين، در خشونتهاي مبتني بر نفرتهاي نژادي و قوميتي عليه جامعه آسياييتبارها (اهالي جنوب و جنوب شرقي آسيا) در بريتانيا، افزايشي 300 درصدي نسبت به دوره قبل از پاندمي ديده ميشود. سايت خبري «آي» به نقل از جني وانگ، مدير مركز چيني منچستر نوشته است كه از ابتداي پاندمي بارها تماسهاي تهديدآميز دريافت كرده است. اين مركز يك مدرسه فوقبرنامه (براي آخر هفته دانشآموزان) با 450 كودك را اداره ميكند اما خانم وانگ ميگويد كه از ماه سپتامبر (سال گذشته ميلادي) 150 نفر از بچهها از كلاسهاي اين مركز انصراف دادهاند و ديگر تمايلي به يادگيري زبان چيني ندارند. او ميگويد: «برخي از اين بچهها اصلا نميخواهند در مورد اينكه چيني هستند، چيزي بدانند.» حملات نژادپرستانه البته به چيني تبارها خلاصه نشده. در اغلب موارد به ظاهر افراد بسنده ميكند، قربانيان تهديد و آزارهاي كلامي و فيزيكي ممكن است اهل فيليپين، ويتنام، كره و غيره باشند؛ ميليونها نفري كه با هراس از امكان حمله ديگران زندگي ميكنند.