از گراني نفت اوپك تا حضور بازيگران جديد گاز ايران
بازار انرژي داغ شد
گروه اقتصادي |در روزهاي گرم خرداد ماه و در شرايطي كه اعضاي اوپك تصميم گرفتند توليد را در سطح فعلي ثابت نگه دارند بازار شاهد افزايش دو درصدي قيمت نفت شد. گويا به نظر مي‌رسد فعالان بازار تلاش دارند تا كاهش‌هايي را كه از روز چهارشنبه شروع شده بود جبران كنند. اين امر نشان داد كه حتي واكنش‌ها و هشدارها نسبت به افزايش عرضه نفت در بازار نيز با حفظ توليد نفت اوپك بي‌دليل است.
در عين حال تقويت ارزش دلار كه اغلب قيمت كالاهاي اساسي را كاهش مي‌دهد نتوانست مانع از افزايش قيمت نفت برنت و نفت خام امريكا شود اما به نوعي افزايش قيمت با تقويت دلار محدود شد.
اين واكنش بازار در آخرين روزهاي هفته در غرب موجب شد تا برخي تحليلگران پيش‌بيني كنند كه اين افزايش قيمت در بازار نفت را نوعي بازي با بازار بخوانند و اين افزايش قيمت را نوعي حباب در بازار نفت بخوانند.
در اين رابطه طارق ظاهر، تحليلگر بازار نفت در نيويورك گفته است: «من حدس مي‌زنم برخي مي‌خواهند عرضه نفت خود را پيش از تعطيلات آخر هفته كاهش دهند و آن را مجددا هفته آينده افزايش دهند. در غيراين‌صورت چطور ممكن است در چنين روزي كه اوپك متعهد شده است تا نفت بيشتري به بازار سرازير كند، شما با افزايش قيمت مواجهيد.»
در عين حال تقويت ارزش دلار به دليل انتشار گزارش قوي‌تر از حد انتظار از مشاغل امريكا در ماه مه، قيمت نفت را بيش از يك دلار كاهش داد. قيمت نفت برنت پيش از افزايش ساعات پاياني معاملات، به پايين‌ترين قيمت در 7 هفته اخير رسيد. فيل فلين، تحليلگر بازار نفت در شيكاگو در اين باره نيز گفته است: «گزارش مشاغل امريكا بهتر از پيش‌بيني‌ها بود و سبب افزايش ارزش دلار به ميزان غيرمنتظره‌اي شد.»
بر اساس اين گزارش هر بشكه نفت برنت در آخرين معاملات روز گذشته با 28/1 دلار افزايش 31/63 دلار فروخته شد. قيمت اين نوع نفت هفته گذشته 6/3 درصد كاهش يافت. نفت خام امريكا نيز با 13/1 دلار افزايش، 13/59 دلار در هر بشكه معامله شد. اين نوع نفت دو درصد از ارزش خود را از دست داد. با اين حال هر چند تحليلگران با ديد شك به اين افزايش قيمت مي‌نگرند، آسدروبال چاوز، وزير نفت ونزوئلا تصميم نهايي اوپك مبني بر تعيين و حفظ توليد نفت در بين اعضاي اين سازمان را امري مثبت و پرثمر در ايجاد ثبات در قيمت جهاني اين محصول اعلام كرد.
علي النعيمي، وزير نفت عربستان اما اعلام كرده بود كه كشورهاي اوپك بر توليد روزانه 30 ميليون بشكه نفت با يكديگر به توافق رسيده و سعي در حفظ آن نيز دارند. بيژن نامدار زنگنه، وزير نفت جمهوري اسلامي ايران نيز در پايان نشست اوپك از نفت 75 دلاري دفاع كرد.
وزراي نفت كشورهاي عراق، آنگولا و ونزوئلا نيز اين هفته گفته بودند، آنها قيمت 75 تا 80 دلاري را عادلانه مي‌دانند، هرچند نگفته بودند كه كل گروه يا عربستان، به عنوان موثرترين عضو اوپك آماده كاهش توليد براي دستيابي به اين قيمت هستند.
البته نبايد از نظر دور داشت كه بودجه ايران براي سال مالي‌اي كه از 21 مارس شروع مي‌شود، بر مبناي نفت بشكه‌اي 72 دلار بسته شده است، هرچند كه صندوق بين‌المللي پول برآورد كرده قيمت سر به سر نفت براي ايران بالاي 107 دلار است. قيمت متوسط نفت برنت از ابتداي امسال تاكنون حدود 57 دلار بوده است.
توتال مشتري گاز ايران شد
سرنوشت اين روزهاي صنعت گاز ايران به طور مستقيم و غيرمستقيم به مذاكرات هسته‌اي و توافق با كشورهاي عضو گروه ۵+۱ گره خورده است و در صورت توافق نهايي زودتر از پيش‌بيني كارشناسان، گازهاي ترش پارس جنوبي مهمان صنايع و نيروگاه‌هاي اروپايي خواهند شد. بر اين اساس پس از ارسال چندين دعوتنامه براي گاز ايران توسط شركت دولتي سوكار جمهوري آذربايجان به عنوان يكي از سهامداران اصلي خط لوله ترانس آناتولين ايران براي حضور در اين پروژه صادرات گاز به كشورهاي عضو اتحاديه اروپا چراغ سبز نشان داده است.
در عين حال معاونين وزير نفت همچنان به رايزني در بازار انرژي براي جذب بازارهاي جديد براي انرژي ايران هستند به گونه‌اي كه حميد عراقي، مديرعامل شركت ملي گاز و معاون زنگنه از مذاكره با شركت بوتاش تركيه، توتال، تكنيپ، سوئز انرژي و شركت نفت فرانسه در پاريس خبر داد و گفت: فرصت‌هاي جديد سرمايه‌گذاري در صنعت گاز ايران براي فرانسوي‌ها معرفي شد.
همزمان با برگزاري بيست و ششمين كنفرانس جهاني صنعت گاز در پاريس، مسوولان شركت ملي گاز ايران با مقامات و مديران ۱۵ شركت بزرگ نفت و گاز فرانسه ديدار و گفت‌وگو كردند. بر اين اساس در حاشيه برگزاري اين كنفرانس جهاني هيات صنعت گاز ايران با مقامات شركت‌هاي بوتاش تركيه، توتال، تكنيپ، سوئز انرژي و شركت نفت فرانسه ديدار و گفت‌وگو كرده‌اند. حميدرضا عراقي، معاون وزير نفت با تاييد انجام اين مذاكرات گازي از معرفي و تشريح فرصت‌هاي جديد سرمايه‌گذاري در صنايع گاز ايران در پنج حوزه پالايش، انتقال، توزيع، ذخيره سازي و تجارت گاز طبيعي براي شركت‌هاي فرانسوي خبر داده است.
وي همچنين با اشاره به برگزاري جلسه با اتحاديه كارفرمايان فرانسه (MEDEF) در پاريس، اظهار داشته است: «با هماهنگي سفارت ايران، ۱۸ طرح و پروژه بزرگ صنعت گاز ايران همچون خط لوله گاز نهم و يازدهم سراسري، ادامه خط هفتم سراسري، طرح‌هاي ذخيره سازي براي سرمايه‌گذاري معرفي شده است. استقبال بسيار خوبي از حضور ايران در كنگره جهاني گاز و نمايشگاه شده است، در اين جلسه‌ها روش‌هاي سرمايه‌گذاري BOO، BOT، سرمايه‌گذاري مستقيم به صورت برا ي شركت‌هاي فرانسوي تشريح شد.»
علاوه بر اين در حاشيه برگزاري بيست و ششمين كنفرانس جهاني صنعت گاز در پاريس، دو نفر از هيات ايراني به عنوان رييس كميته تخصصي و عضو كميته برگزاري سه سال آينده اين كنفرانس جهاني انتخاب شدند.
سايه گازپروم سنگين‌تر شد
در همين راستا و همزمان با چراغ سبز ايران به آذربايجان براي مشاركت در خط لوله ترانس آناتولين براي صادرات گاز به اروپا، گازپروم بخشي ديگر از خطوط لوله واردات گاز ارمنستان از ايران را خريداري كرد.
عزيز‌الله رمضاني، مدير امور بين‌الملل شركت ملي گاز ايران با بيان اينكه براي حضور در بازار گاز اروپا پس از لغو تحريم‌ها هم اكنون شش مسير در حال ارزيابي و بررسي قرار دارد، از خط لوله ترانس آناتولين و تركيش استريم به عنوان مهم‌ترين سناريوهاي صادرات و ترانزيت گاز طبيعي به قاره سبز ياد كرده است.
ناطق علي‌اف، وزير انرژي جمهوري آذربايجان از احتمال پيوستن ايران به پروژه خط لوله گازي ترنس آناتولين خبر داده و تاكيد كرده است: ايران با دارا بودن منابع غني گاز طبيعي، به طور جدي علاقه‌مند به همكاري با جمهوري آذربايجان است و مي‌تواند نقش مهمي را در تامين امنيت انرژي اروپا ايفا كند.
با اين حال و به گفته مسوولان صنعت گاز كشور در شرايط فعلي ايران با دو پيشنهاد وسوسه‌برانگيز گازي تاپ (ترنس آدرياتيك) و خط لوله تاناپ (ترنس آناتولين) براي حضور در بازار گاز اروپا روبه‌رو شده است.
در حالي كه مسوولان صنعت گاز ايران در حال بررسي سناريوهاي مختلف صادرات گاز ايران به اروپا پس از لغو تحريم‌ها هستند گازپروم كه عنوان غول گازي جهان را يدك مي‌كشد به صورت چراغ خاموش در حال پيشروي در يكي از بازارهاي مهم گاز طبيعي ايران است.
غول گازي روس‌ها در طول دو سال گذشته تاكنون پيشروي‌هاي گسترده‌اي در بازار گاز ايران در ارمنستان داشته است و پس از افزايش صادرات گاز به تركيه حالا ارمنستان به يك بازار گاز استراتژيك براي روسيه و شركت گازپروم تبديل شده است. با اين وجود روسيه كه بازار گاز خود را در بخشي از اتحاديه اروپا به دنبال اختلافات گسترده با اوكراين از دست رفته مي‌بيند حالا صادرات گازهاي ترش ايران به جنوب اروپا را به عنوان يك رويا تعقيب مي‌كند.
عزيز‌الله رمضاني، مدير امور بين‌الملل شركت گاز ايران هفته گذشته در گفت‌وگو با ريانووستي با بيان اينكه ايران شايد از خط لوله گازي تركيش استريم براي تحويل گاز به اروپا استفاده كند، گفته است: گاز ايران مي‌تواند در آينده توسط اين خط لوله ترانزيت شود.
خط لوله گازي تركيش استريم براي ترانزيت گاز روسيه به تركيه و اروپا با عبور از بستر درياي سياه طراحي شده است و ظرفيت ترانزيت ٦٣ ميليارد مترمكعب گاز را در سال دارد.