واكنش وزارت جهاد كشاورزي به افزايش رسمي قيمت شيرخام
كشور با خطر كمبود شير و گوشت مواجه بود
ابتداي تيرماه بود كه رييس دفتر رييس‌جمهور اعلام كرد هيچ تصميمي درباره قيمت شير گرفته نشده و افزايش قيمت شيرخام و لبنيات منتفي است. محمود واعظي، رييس دفتر رييس‌جمهوردر اين خصوص گفته بود: «بر اساس دستور رييس‌جمهور، با وزير صمت صحبت كردم و آنها گفتند كه پيشنهاد افزايش قيمت شيرخام را وزارت جهاد كشاورزي و اصناف داده‌اند، اما ما هيچ تصميمي در وزارت صمت و ستاد تنظيم بازار نگرفته‌ايم و هر گونه گرانفروشي بيش از نرخ مصوب تخلف محسوب شده و با آن مقابله مي‌شود.»
پيش از اظهارنظر واعظي ابتدا احمد مقدسي، رييس هيات‌مديره انجمن صنفي گاوداران ايران از تصميم ستاد تنظيم بازار براي افزايش قيمت شيرخام خبر داد كه قيمت ۶۴۰۰ تومان براي هر كيلوگرم شيرخام با چربي ۳.۲ درصد درب گاوداري تصويب شده و ابلاغ مي‌شود و پس از آن محمدرضا بني‌طبا، سخنگوي انجمن صنايع لبني اعلام كرد: با توجه به افزايش قيمت شيرخام به ۶۴۰۰ تومان، قيمت لبنيات نيز احتمالا قريب به ۷۰ درصد افزايش مي‌يابد.
در نهايت چهاردهم تيرماه شوراي قيمت‌گذاري محصولات استراتژيك قيمت هركيلوگرم شيرخام را ۶۴۰۰ تومان تصويب كرد و براساس مصوبه اين شورا صادرات شيرخشك، كره، روغن حيواني، فرآورده‌هاي لبني و دام زنده آزاد است.
اطلاعيه وزارت جهاد كشاورزي
اما اين تغيير قيمت حواشي زيادي به همراه داشت و روز گذشته وزارت جهاد كشاورزي در واكنش به حواشي و اظهارات ضد و نقيض درباره افزايش حدود ۴۷ درصدي قيمت شيرخام با صدور اطلاعيه‌اي اعلام كرد: در صورت عدم افزايش قيمت شيرخام با خطر كمبود شير و گوشت در كشور مواجه مي‌شديم. به گفته وزارت جهاد كشاورزي، تعيين و اعلام قيمت ۶۴۰۰ توماني شيرخام و سياستهاي حمايتي در مورد محصولات لبني بر اساس تصميم شوراي قيمت‌گذاري و اتخاذ سياستهاي حمايتي محصولات اساسي كشاورزي بوده و اين تصميمات بر اساس گزارش سازمان حمايت مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان در خصوص قيمت تمام شده شير و با اتفاق نظر اعضاي شورا در اين خصوص، اتخاذ شده است.
بر اساس اصلاحيه قانون خريد تضميني محصولات كشاورزي، «شوراي قيمت‌گذاري و اتخاذ سياستهاي حمايتي محصولات اساسي كشاورزي» مسووليت تعيين و قيمت‌گذاري محصولات اساسي كشاورزي را بر عهده دارد و اعضاي اين شورا تركيبي از نمايندگان دولت و بخش خصوصي هستند.
بنابراين، تصميمگيري براي تعيين قيمت شيرخام حسب درخواست اعضاي شورا در دستور جلسه نهم شورا به تاريخ 14/4/1400 قرار گرفت و براي كمك به تصميمگيري منطبق با واقعيت‌هاي مرتبط با اين محصول، از معاون محترم وزير صنعت، معدن و تجارت و همچنين مديرعامل سازمان حمايت مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان براي ارايه گزارش آناليز قيمت تمام شده توليد شير توسط سازمان مذكور دعوت شد.
در اين جلسه، نماينده سازمان حمايت مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان، گزارش مربوط به آناليز قيمت شير، از جمله اعلام قيمت ۶۴۰۰ توماني را به عنوان قيمت مورد توافق همه ذي‌نفعان به شورا ارايه كرد و با وجود ايراد و اعتراض به قيمت اعلامي، نمايندگان دولتي عضو شورا (سازمان برنامه و بودجه و وزارت امور اقتصادي و دارايي) نيز با قيمت اعلامي موافقت كرده و در نهايت به عنوان قيمت تعيين شده از سوي شورا به تصويب رسيد.
افزايش قيمت جهاني نهاده‌هاي وارداتي
اين گزارش با تاكيد بر اينكه قيمت ۶۴۰۰ توماني براي شير با مشخصات كيفي مطرح شده در راستاي تصميم شوراي قيمت‌گذاري و بر مبناي گزارش كارشناسي سازمان حمايت مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان توسط وزير جهاد كشاورزي اعلام شده است، خاطرنشان مي‌كند: افزايش قيمت جهاني نهاده‌هاي وارداتي (ذرت، جو و كنجاله) و همچنين افزايش هزينههاي پرسنلي، كرايه حمل نهاده‌‌ها و ساير اقلام هزينه‌اي در سال جديد به همراه بروز خشكسالي بي‌سابقه در كشور و تورم سطح عمومي قيمت‌ها، افزايش قابل توجه قيمت مواد علوفه‌اي نسبت به سال قبل، موجب افزايش قيمت تمام شده هر كيلوگرم شيرخام از رقم ۴۵۰۰ تومان در سال ۱۳۹۹ به بيش از ۶۴۰۰ تومان در خرداد سال ۱۴۰۰ شده است.
براي محاسبه قيمت تمام شده شير، بايد تمام هزينههاي يك واحد گاوداري شامل گاوهاي ماده شيرده و گاوهاي آبستن خشك (آماده زايش)، گوساله‌هاي نر و ماده (به اصطلاح دام‌هاي پشت گله) محاسبه شود. همچنين براي محاسبه قيمت تمام شده شير، ابتدا تمام درآمدهاي دامداري از قبيل فروش گوساله نر و تليسه‌هاي مازاد، گاوهاي حذفي و كود دامداري محاسبه و از كل هزينهها كسر و باقيمانده هزينهها به كل توليد شير تقسيم شودتا قيمت تمام شده يك كيلوگرم شير به دست آيد. لذا اينكه ادعا شده است ساير درآمدهاي دامداري در محاسبات ديده نشده، كاملا اشتباه است.با توجه به افزايش قيمت تمام شده شيرخام و در صورت عدم اصلاح قيمت شير، دامداران به ازاي توليد هر كيلوگرم شير بيش از ۱۹۰۰۰ ريال ضرر مي‌دهند كه در يك گله كوچك ۱۰۰ راسي با توليد روزانه ۳۰۰۰ كيلوگرم شيرخام، روزانه بيش از ۵ ميليون و ۷۰۰ هزار تومان و ماهانه بالغ بر ۱۷۱ ميليون تومان ضرر و زيان متحمل خواهند شد.به دليل عدم توانايي دامداران در تحمل اين ضرر و زيان سنگين، دامداران در چند ماه اخير مجبور به كاهش تعداد دام گله و كشتار دام‌ها شده‌‌اند. به گونه‌‌اي كه به استناد آمار منتشر شده مركز آمار ايران كشتار دام سبك و سنگين در ۲ ماهه ابتداي سال ۱۴۰۰ در مقايسه با مدت مشابه سال قبل به ترتيب ۷۱ و ۸۴ درصد افزايش نشان مي‌دهد و اين روند در هفته‌‌هاي اخير شدت بيشتري گرفته است.
نرخ شيرخام اصلاح نمي‌شد، صنعت دامپروري كشور نابود مي‌شد
البته سيد احمد مقدسي، رييس هيات‌مديره انجمن صنفي گاوداران نيز با بيان اينكه در روزهاي اخير بسياري بر وزير جهاد به دليل افزايش قيمت شيرخام تاخته‌اند، واكنش نشان داده و گفته است: نمي‌شود كه دولت از جيب توليدكننده به مصرف‌كننده يارانه بدهد. وي با بيان اينكه با توجه به افزايش قيمت مولفه‌هاي توليد، ما از ابتداي سال جاري پيگير اصلاح نرخ شيرخام بوديم، گفت: علوفه خشبي شامل يونجه، ذرت علوفه‌اي و كلش حدود ۶۰ درصد جيره غذايي دام را تشكيل مي‌دهد كه اين محصولات به دليل خشكسالي بين ۲۰۰ تا ۴۰۰ درصد نسبت به سال گذشته افزايش داشته است.به گفته مقدسي قيمت يونجه از ۲۵۰۰ تومان به ۶۰۰۰ تومان افزايش يافته و كاه و كلش ۸۰۰ توماني به ۴۵۰۰ تومان رسيده و ذرت علوفه‌اي از ۶۰۰ تومان به ۱۸۵۰ تومان رسيده كه با احتساب افت آن، بالغ بر ۲۰۰۰ تومان براي توليدكنندگان تمام مي‌شود.