در تير ماه امسال نسبت به سال گذشته رخ داد
افت شدید ورود سهامداران جدید به بورس
يك اقتصاددان: افق‌هاي نااطميناني جديدي به روي اقتصاد باز شده است
گروه اقتصادي
براساس آمارهاي ارايه شده در سامانه سجام (شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه) تعداد نفرات ثبت‌نام شده در اين سامانه در تير ماه ۱۴۰۰ تنها ۸۹ هزار و ۱۲۰ نفر بوده كه اين تعداد نسبت به ۳ ميليون و ۸۵ هزار نفر ثبت‌نامي سجام در تير ماه سال ۱۳۹۹ كاهش ۹۷درصدي را نشان مي‌دهد. همچنين تعداد افراد احراز هويت شده در تير ماه امسال ۱۱۲ هزار و ۲۶۳ نفر بوده كه اين تعداد نيز نسبت به سه ميليون و ۴۵۵ هزار نفر احراز هويت شده در تير ماه سال گذشته كاهش ۹۷درصدي داشته است. وحيد شقاقي‌شهري، كارشناس اقتصادي بر اين باور است كه علت اين كاهش به دليل تجربه تلخ گذشته و مجموعه‌اي از نااطميناني‌ها درخصوص آينده است. اگرچه كه به باور كارشناسان نااطميناني از آينده در كنار افزايش نرخ تورم و البته ناتمام ماندن مذاكرات هسته‌اي، ابهام در موضوع FATF و نامشخص بودن كارآمدي كابينه اقتصادي دولت سيزدهم و ادامه‌دار شدن تحريم‌هاي اقتصادي شيوع بيشتر كرونا در كشور، بيشتر هم شده و دولت آينده كار سختي براي كاهش اين حجم از نااطميناني دارد. كمترين تاثيري كه اين مجموعه عوامل بر محيط اقتصادي كشور مي‌گذارند، علاوه بر كاهش اطمينان نسبت به بازارها و به خصوص بازار سرمايه است، افت سرمايه‌گذاري را نيز به دنبال خواهد داشت. اگرچه كه افت سرمايه‌گذاري خود را در فرار سرمايه از كشور نيز نشان مي‌دهد.
بورس نسبت به بازارهاي ديگر عقب بود
اين اقتصاددان در بخش‌هايي از صحبت‌هاي خود ضمن اشاره به ريزش‌هاي شديد بازار سرمايه در مرداد سال گذشته، خاطرنشان كرد: از مرداد ماه سال گذشته بازار سرمايه شاهد ريزش‌هاي شديدي بود، به‌گونه‌اي كه شاخص كل بورس از دو ميليون و ۱۰۰ هزار واحد به حدود يك ميليون و ۱۵۰ هزار واحد افت كرد و اين قضيه تا دو ماه پيش نيز ادامه يافته بود. اما بايد گفت از فروردين ماه سال ۱۳۹۹ تا مرداد ماه سال قبل افزايش چشمگيري را در شاخص كل و در قيمت سهام شاهد بوديم كه اين امر موجب ترغيب عموم مردم براي سجامي شدن شده بود
به گونه‌اي كه در نيمه اول سال قبل مردم براي دريافت كد بورسي در پيش‌خوان‌هاي خدمات صف مي‌كشيدند و روزي بيش از چندين هزار نفر سعي داشتند تا سجامي شوند و كد بورسي دريافت كنند تا بتوانند سهام بخرند. او افزود: البته اين هجوم مردم ايران به بازار سرمايه به اين دليل بود كه بازار بورس نسبت به بازارهاي موازي ديگر عقب مانده بود و در نيمه اول سال گذشته عملا بورس اين عقب‌ماندگي خود را نسبت به بازارهاي ديگر يعني (دلار، طلا، خودرو و مسكن) پوشش داد. شقاقي‌شهري تصريح كرد: اما در نيمه دوم سال و دقيق‌تر از ۲۰ مرداد ماه ۱۳۹۹ ورق برگشت و اين بازار روند ريزشي در پيش گرفت و به يك تعادلي در محدوده يك ميليون و ۱۵۰ هزار تا يك ميليون و ۲۰۰ هزار واحد رسيد و طبيعتا تلاطم و هياهويي كه در نيمه اول سال بود در نيمه دوم سال ۱۳۹۹ فروكش كرد و عده زيادي از بازار سرمايه خارج شدند و زيان‌هاي بسيار هنگفتي نيز به افرادي كه از خرداد ماه سال گذشته وارد بازار شده بودند وارد شد. عضو هيات علمي دانشكده اقتصاد دانشگاه خوارزمي تصريح كرد: عملا تا تير ماه سال جاري بازار در همان محدوده يك ميليون و ۲۰۰ هزار واحد در نوسان بود اما در يك ماه اخير به دليل التهاب و هيجاني كه به بازارهاي موازي وارد شد و به دليل ابهام در اقتصاد ايران و گسترش نااطميناني‌ها نسبت به شرايط آينده مجددا شاهد افزايش شتابان در اين بازار هستيم
به گونه‌اي كه ظرف يك ماه اخير شاخص كل بورس از يك ميليون و ۲۰۰ هزار واحد به حدود يك ميليون و ۵۴۲ هزار واحد رسيده و شاخص كل روند افزايشي پيدا كرده است.
افزايش انتظارات تورمي نرخ دلار را بالا برد
اين اقتصاددان با تاكيد بر اينكه افزايش انتظارات تورمي موجب شده تا قيمت دلار ظرف دو ماه اخير ۱۲درصد رشد داشته باشد، گفت: علت افزايش شاخص‌ها مشخص است، دليل اصلي آن التهاب در بازارهاي موازي مانند بازار مسكن و خودرو است كه به واسطه افزايش نرخ دلار از حدود ۲۳ هزار و ۴۰۰ تومان در اول تير ماه به ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان نشأت گرفت و نرخ دلار ظرف دو ماهه اخير ۳۵۰۰ تومان رشد كرد و به تبع افزايش نرخ دلار در بازار طلا نيز قيمت‌ها صعودي شدند. او ادامه داد: بازار سرمايه نيز مانند ساير دارايي‌ها در حال افزايش است و اين افزايش موجب مي‌شود تا مجددا افرادي كه از اين بازار خارج شده بودند به اين بازار بازگردند و احتمالا ثبت‌نام‌هاي جديدي را شاهد خواهيم بود مگر اينكه آينده اقتصاد ايران مسير ديگري را رقم بزند.
عدم اطمينان از شرايط اقتصادي پيش‌رو
او با بيان اينكه در شرايط فعلي نااطميناني‌ها از آينده اقتصاد و ميزان تورم بالا گسترش پيدا كرده خاطرنشان كرد: نااطميناني‌ها از آينده و افزايش نرخ تورم در كنار ناتمام ماندن مذاكرات هسته‌اي، ابهام در موضوع FATF و نامشخص بودن كارآمدي كابينه اقتصادي دولت سيزدهم و ادامه‌دار شدن تحريم‌هاي اقتصادي، شيوع بيشتر كرونا در كشور و همچنين ناآرامي‌ها در افغانستان و كشورهاي پيراموني ايران آينده اقتصادي كشور را نامعلوم كرده و همه اين عوامل روي سرمايه‌گذاري‌ها تاثيرگذار بوده است. اين اقتصاددان با اشاره به افزايش قيمت در بازار دارايي‌ها افزود: اين ۵ بازار دارايي با تقدم و تاخرهايي در حال تغيير قيمت هستند و اگر اين ابهام در آينده اقتصاد ايران تشديد شود شاهد افزايش قيمت در بازار دارايي‌ها و تلاطم در اين بازار و ورود نقدينگي به اين بازارخواهيم بود.
شقاقي‌شهري تصريح كرد: اما خبر بد اين است كه افزايش قيمت دلار كه امروز در بازار دارايي‌ها قابل لمس است با يك وقفه سه ماهه به بازار كالا و خدمات نيز سرايت خواهد كرد و اين افزايش سه هزار و ۵۰۰ توماني نرخ دلار در سه ماهه اخير اثرش را در بازار كالا و خدمات نيز به‌جا خواهد گذاشت و در چند ماه آينده شاهد تغييرات قيمتي در اقلام ضروري مانند گوشت، مرغ، ميوه و... خواهيم بود و اين موضوع به معني پمپاژ تورمي بيش از۴۰درصدي بر اقتصاد ايران است.
الزام دولت بر مديريت انتظارات تورمي
او افزود: به نظر مي‌رسد با توجه به تغييرات نرخ ارز و رشد آن بايد در انتظار ورود نقدينگي بيشتر به بازار سرمايه باشيم و عموم مردم نيز مجدد وارد اين بازار شوند كه اين موضوع هم خطرناك است و هم وضعيت هشداري را براي اقتصاد ايران مخابره مي‌كند زيرا ما شاهد اصلاحات در بازار سرمايه ايران نبوديم و همه اين افزايش قيمت‌ها هم‌جهت با افزايش نرخ دلار رخ داده و هيچ‌گونه اصلاح ساختاري در اقتصاد ايران صورت نگرفته است. شقاقي‌شهري گفت: توصيه اكيد من به تيم اقتصادي دولت سيزدهم اين است كه در حال حاضر فرصت اصلاحات ساختاري وجود ندارد و در كوتاه‌مدت هم نمي‌توان اصلاحات ساختاري انجام داد اما مديريت انتظارات تورمي را به صورت ويژه در دستور كار خود قرار دهند تا شاهد افزايش قيمت شديد در ماه‌هاي پيش رو نباشيم و بيش از اين قيمت‌ها در بازار دارايي صعودي نشود.