احمد ساعتچيان مطرح كرد
«نقش‌فروشي» از سينما به تئاتر سرايت كرده است
احمد ساعتچيان با اشاره به اينكه در نسل جوان، اشتياقي براي آموختن و تلاش براي شناخت تكنيك‌هاي بازيگري وجود ندارد، عنوان كرد بايد بر فعاليت آموزشگاه‌ها و چگونگي ورود به عرصه بازيگري نظارت كرد. اين بازيگر تئاتر، سينما و تلويزيون و مدرس تئاتر در گفت‌وگو با مهر درباره راه‌هاي غيرمعمولي كه افراد براي ورود به عرصه بازيگري و بعضا كارگرداني تئاتر و سينما انتخاب مي‌كنند و گذراندن دوره‌هاي آموزشي ناكارآمد در اين زمينه گفت: اين روزها در ميان نسل جوان هنرآموز نوعي تنبلي به چشم مي‌خورد و زودتر مي‌خواهند به نتيجه مورد نظرشان برسند در حالي كه در گذشته ما براي رسيدن به آمادگي و تخصص در حرفه بازيگري تلاش بسياري مي‌كرديم مثلا دانشجويانم هميشه به من مي‌گويند كه بيان و صداي خوبي دارم اما من كسي بودم كه استاد سمندريان به بيان و صداي من به اصطلاح بسيار گير مي‌داد به اين علت كه به من مي‌گفت تو بيان و صداي خدادادي داري بنابراين سعي نكن شبيه به هنرپيشه‌هايي بشوي كه صرفا روي صداي‌شان تكيه مي‌كنند. از همان موقع بود كه من كلا اين توانايي‌ام را فراموش كردم و تلاشم را روي اين گذاشتم كه ويژگي‌هاي ديگرم را در بازيگري تقويت كنم و بعدها از بازيگران پيشكسوتي كه با آنها كار مي‌كردم مثل رضا كيانيان يا سعيد پورصميمي كمك مي‌گرفتم تا به شكلي روي بيانم كار كنم كه در كارم اين شائبه به وجود نيايد كه تنها توانايي بازيگري‌ام در صدايم است و اين كار تقريبا ۵ سال طول كشيد، در حالي كه رسيدن به اين آگاهي و بي‌توجهي و گذشتن از توانايي كه مي‌تواند خيلي از ضعف‌هاي يك بازيگر را پوشش دهد، كار بسيار سختي است. هميشه به هنرجويانم هم كه از چنين ويژگي‌هايي برخوردارند، اين توصيه را مي‌كنم كه به توانايي‌هاي‌شان مثل داشتن صداي مناسب يا چهره زيبا و قد بلند آگاه باشند اما توجه‌شان براي رشد كردن در عرصه بازيگري صرفا روي اين ويژگي‌ها نباشد و بيشتر روي پخته‌تر كردن نقاط ضعف‌شان تمركز كنند. وقتي به هنرجويانم مي‌گفتم كه مثلا ۵ سال روي بيانم كار كردم براي‌شان قابل باور نبود، چون مي‌بينند كه فلان بازيگري كه الان مشهور و پركار شده بدون گذراندن چنين دوره‌هايي به جايگاه امروزش رسيده است و آنها هم مي‌خواهند راه او را بروند. ساعتچيان با اشاره به خاطره‌اي از حميد سمندريان در زمينه آموزش بازيگري بيان كرد: آقاي سمندريان هميشه به ما مي‌گفت گفتار و بيان در بازيگري با حرف زدن عادي كه در كوچه و خيابان مي‌كنيد، متفاوت است و نياز به آموختن تكنيك و تمرين و ممارست دارد. حالا من اين نسخه را به هنرجو و دانشجو مي‌دهم و مي‌گويم روي آن كار كن اما وقتي وارد محيط حرفه‌اي و كاري مي‌شود متوجه مي‌شود كه اين نسخه به دردش نمي‌خورد، چون فلان بازيگر را مي‌بيند كه بدون گذراندن اين دوره‌ها نقش اول بازي مي‌كند. اين هنرجو نزد من بازمي‌گردد و مي‌گويد استاد نسخه‌اي كه نوشته‌اي هيچ كاركردي براي من ندارد و اينجاست كه تراژدي آغاز مي‌شود. او با اشاره به آموزش‌هاي غيرتخصصي كه در آموزشگاه‌ها صورت مي‌گيرد و حضور اساتيد غيرحرفه‌اي در اين حوزه گفت: البته معتقدم معضل اصلي به آموزش‌هاي نامناسب و غيرحرفه‌اي برمي‌گردد. در تمرين برخي اجراهاي گروه‌هاي جوان من به عنوان استاد مهمان حضور پيدا مي‌كنم و وقتي مثلا به بازيگر اصلي نمايش كه بيان و بدن نامناسبي دارد، مي‌گويم در كارگاه آموزشي كه با فلان بازيگر معروف داشتي و ۱۶ ميليون تومان هم هزينه كردي آيا درس بيان هم گذراندي؟ يا اينكه كدام نمايشنامه معروف را خوانده و تحليل كرده‌اي كه به من مي‌گويد هيچ نمايشنامه‌اي را نخوانده و كلاس بياني هم نگذرانده است. متاسفانه هنرجويان ما در برخي كلاس‌هاي آموزشي هيچ تكنيكي ياد نمي‌گيرند و وقتي با آنها برخورد مي‌كنيد از ابتدا بايد اصول اوليه بازيگري را به آنها آموزش دهيد. در چنين وضعيتي هنرجو تقصيري ندارد، چون فكر مي‌كند آموزش بازيگري هميني است كه او در اين كلاس‌ها ياد گرفته است و مثلا اگر من هم قرار بود به همين شيوه آموزش ببينم وضعيتم مانند همين جوانان مي‌شد. فروش نقش در عرصه سينما از سال‌ها قبل وجود داشته و مثلا شاهد بوديم برخي دستياران كارگردان يا تهيه‌كنندها و كارگردانان از علاقه‌مندان ورود به بازيگري در ازاي سپردن نقش، پول مي‌گرفتند اما در حال حاضر اين مساله ابعاد گسترده‌تري پيدا كرده و به تئاتر هم كشيده شده است. اما متاسفانه مي‌بينم افرادي كه با اين ترفندها وارد حوزه هنر مي‌شوند، استعدادي در اين زمينه ندارند و در نهايت به جايي هم نمي‌رسند.
اين مدرس تئاتر با اشاره به اينكه جداي از مساله بازيگري، برخي براي كارگرداني فيلم كوتاه توسط افراد ديگر و ساختن رزومه در اين زمينه نيز هزينه مي‌كنند، عنوان كرد: رسيدن سريع به خواسته‌هايي چون بازيگر شدن با ترفندهايي مانند پرداخت هزينه و خريد نقش به حوزه‌هاي ديگري مانند كارگرداني و فيلمسازي در حوزه فيلم كوتاه هم وارد شده است و شاهد هستيم برخي با صرف هزينه فيلم‌هاي كوتاه‌شان را توسط كارگردانان حرفه‌اي مي‌سازند و در جشنواره‌هاي مختلفي هم شركت مي‌دهند و بعد كه راه براي‌شان هموار شد با جذب اسپانسر و تهيه‌كننده وارد عرصه فيلم بلند مي‌شوند. ساعتچيان در پايان صحبت‌هايش درباره راهكاري كه براي حل اين معضل وجود دارد، بيان كرد: معتقدم بايد براي حل اين مشكل قوانين سيستماتيك سفت و سختي وضع كرد تا هر كس نتواند به راحتي وارد عرصه بازيگري يا فيلمسازي شود و همچنين بايد روي فعاليت آموزشگاه‌ها هم نظارت بيشتري وجود داشته باشد. حتي اين روزها به صورت علني مي‌بينيم كه براي جذب اسپانسر - بازيگر در فضاي مجازي آگهي مي‌كنند و ديگر مساله پنهاني نيست. به نظر مي‌رسد دوراني كه ما مشق بازيگري مي‌كرديم به پايان رسيده و ديگر كسي مانند گذشته خودش را موظف به تمرين و آموزش طولاني براي رسيدن به جايگاه مناسبي در بازيگري و حتي فيلمسازي نمي‌كند.