دور دنيا با دوچرخه

كتاب «دور دنيا در هشتاد روز» نوشته ژول‌ورن كه منتشر شد، عده زيادي را به سفري مشابه سفر شخصيت اصلي آن داستان (فيلئاس فاگ) تحريك كرد. يكي از اين ماجراجويان تامس استوينس امريكايي بود كه يك دهه بعد از انتشار كتاب، يعني سال 1884 مصمم به انجام سفري به دور دنيا شد. استوينس سفرش را از سن‌فرانسيسكو در كاليفرنيا (غرب ايالات متحده امريكا) شروع كرد و سوار بر دوچرخه - از مدل دوچرخه‌هاي‌هاي ويلر كه يك چرخ‌شان بسيار بزرگ و چرخ پشتي بسيار كوچك بود- راهي شرق شد. گويا بيشتر از دو سال در سفر بود و گزارش سفرهايش را براي چاپ به دفتر مجله هارپر مي‌فرستاد. حدود يك سال بعد از پايان سفر، همه اين گزارش‌ها را يك‌جا در كتابي با عنوان «دور دنيا با يك دوچرخه» جمع و منتشر كرد. جلد نخست اين كتاب با عنوان فرعي «از سان‌فرانسيسكو تا تهران» چاپ شد، زيرا تامس استوينس در مسير راهش، از ايران عصر قاجار (دوره ناصري) هم گذشته و چند روزي در پايتخت كشور ما استراحت كرده بود (فصل نوزدهم اين كتاب بيست‌ويك فصلي، روايت اوست از آنچه در مسير تبريز به تهران تجربه كرد و پشت سر گذاشت.) در تبريز با وليعهد آن روز ايران، يعني مظفرالدين‌ميرزا ديدار كرد و در تهران هم چندي با پدر او، ناصرالدين‌شاه همنشين شد. روزنامه لس‌آنجلس ديلي هرالد، سال 1885 در چنين روزي درباره اين جهانگرد نوشت «تامس استوينس امريكايي كه سفر به دور دنيا را با يك دوچرخه از سان‌فرانسيسكو آغاز كرده، به شهر تهران در ايران رسيده است. در نامه ماه سپتامبر او آمده است: ديروز، هجدهم سپتامبر، پس از طي كردن 389 مايل (626 كيلومتر) كه از روي سرعت‌سنج دوچرخه ثبت كردم، از ارزروم به تبريز رسيدم.» اين روزنامه در ادامه خبر خود مي‌افزايد «در برخي مناطق ايران، اهالي روستا اجازه ورود به روستاي خود را به تامس استوينس نداده يا از فروختن چيزي به او امتناع ورزيده و برخي مبادرت به پرتاب سنگ نموده‌اند. او قصد دارد زمستان را در ايران به سر ببرد و سپس سفر خود را به سوي افغانستان و چين ادامه دهد. شاه ايران نسبت به سفر تامس استوينس علاقه زيادي نشان داده و از او جهت همراهي به يكي از كاخ‌هاي سلطنتي در نزديكي تهران دعوت به عمل آورده است.» ناگفته نماند كه تامس استوينس دسامبر 1854 در انگليس متولد شد و زماني كه از كشور ما مي‌گذشت مردي 31 ساله بود (سال 1935 در هشتاد سالگي در لندن از دينا رفت.) او نخستين كسي است كه دور دنيا را با دوچرخه طي كرد و از اين‌رو نامش در تاريخ به يادگار مانده است. تامس استوينس سفرش را آوريل 1884 شروع كرد و در دسامبر 1886 به انتها رساند.