اقتصاد بين‌الملل
بدترين عملكرد لير تركيه طي دو دهه حكمراني اردوغان
لير، بدترين عملكرد در بازارهاي نوظهور در سال 2021 را به خود اختصاص داده است و 44 درصد از ارزش خود در برابر دلار را طي يك سال گذشته از دست داده كه 19 درصد آن تنها طي يك هفته گذشته از بين رفته است. بحران ارزي تركيه در ماه‌هاي اخير سرعت گرفته و اقتصاد 720 ميليارد دلاري اين كشور را تحت‌تاثير قرار داده است كه بيشتر به دليل «برنامه جديد اقتصادي اردوغان» با تمركز بر صادرات و سپرده‌هاي اعتباري با وجود سقوط ارزش لير و افزايش تورم بيش از 21 درصدي بوده است. به منظور كاهش بحران، اردوغان دو هفته پيش از طرحي رونمايي كرد كه در آن دولت از زيان سپرده‌هاي محلي تبديل‌‌شده در برابر ارزهاي قوي محافظت مي‌كند كه اين اقدام جرقه افزايش شديد 50 درصدي لير با حمايت بانك مركزي را به دنبال داشت. بحران ارزي كه دومين بحران از سال 2018 بوده است، به‌شدت پس‌انداز و درآمدها مردم تركيه را از بين برده است. بسياري از اقتصاددانان هشدار داده‌اند كه اگر كاهش ارزش لير ادامه يابد، اين طرح مي‌تواند باعث افزايش بيشتر نرخ تورم شود و بر بار مالي دولت بيفزايد.
كمك ژاپن به امريكا و بيل‌گيتس براي ساخت رآكتور هسته‌اي
روزنامه يوميوري روز شنبه در گزارشي اعلام كرد كه آژانس انرژي اتمي ژاپن (JAEA) و شركت صنايع سنگين ميتسوبيشي قرار است با امريكا و شركت بيل‌گيتس براي ساخت يك رآكتور هسته‌اي با فناوري پيشرفته در وايومينگ امريكا همكاري كنند. در اين گزارش به نقل از چندين منبع ناشناس آمده است كه طرفين در اوايل ژانويه قراردادي را امضا خواهند كرد كه بر اساس آن آژانس انرژي اتمي ژاپن و صنايع سنگين ميتسوبيشي خدمات مربوط به پشتيباني فني و داده‌هاي رآكتورهاي پيشرفته خود را ارايه خواهند داد. تراپاور TerraPower، يك شركت سرمايه‌گذاري پيشرفته انرژي هسته‌اي كه بيل گيتس آن را تاسيس كرده، قرار است كارخانه خود را در وايومينگ در سال 2028 افتتاح كند. براساس اين گزارش، دولت امريكا بودجه‌اي را براي پوشش نيمي از اين پروژه 4 ميليارد دلاري تامين خواهد كرد. تراپاور در ابتدا امكان ساخت يك نيروگاه هسته‌اي آزمايشي را با شركت ملي هسته‌اي دولتي چين بررسي كرده بود، تا اينكه پس از محدود شدن توافقات هسته‌اي با چين توسط دولت دونالد ترامپ، مجبور به جست‌وجوي شركاي جديد شد.
افزايش وابستگي چين به نفت خاورميانه
وابستگي چين به نفت خاورميانه به‌رغم تلاش‌هاي اين كشور براي رسيدن به يك تمدن زيست‌محيطي مبتني بر انرژي‌هاي تجديدپذير افزايش مي‌يابد. از زماني‌كه چين در 1993 به يك واردكننده صرف نفت تبديل شد، خاورميانه اهميت روزافزوني به عنوان منبع تامين نفت براي اين كشور به دست آورده است. زماني‌كه چين در 2017 امريكا را به عنوان بزرگ‌ترين واردكننده نفت خام پشت سر گذاشت، تقريبا نيمي از نفت آن از منطقه خاورميانه تامين مي‌شد. به‌رغم تلاش‌هاي چين طي سال‌هاي گذشته براي افزايش توليد داخلي نفت و متنوع كردن منابع انرژي خود، وابستگي آن به نفت خاورميانه همچنان باقيست. چين در 2020 حدود 176 ميليارد دلار نفت خام وارد كرد كه 47 درصد از واردات رسمي آن از كشورهاي خاورميانه مي‌آمد. به‌علاوه، عربستان، بزرگ‌ترين تامين‌كننده نفت خام چين، تا اكتبر 2021 همچنان اين موقعيت را حفظ كرده است. 28.1 ميليارد دلار نفتي كه عربستان در 2020 به چين صادر كرده 15.9 درصد از كل واردات نفت خام اين كشور را تشكيل مي‌دهد. عراق دومين كشور تامين‌كننده نفت چين است و در 2029 حدود 19.2 ميليارد دلار نفت به اين كشور صادر كرده است، يعني 10.9 درصد از كل واردات نفت چين.