درباره ذوالفقار عسگريان هنرمند چيره‌دست و مهجور مانده خراسان
یک زندگی موسیقی
ذوالفقار عسگريان با موسيقي زيست، گواه سال‌ها زيستِ هنري اين استاد فقيد آثار متعدد به جا مانده از او است و مهم‌تر از آن خلاقيت و دقتي است كه در سبك نوازندگي و زندگي هنري او به وضوح ديده مي‌شود. ايسنا گزارش داده ذوالفقار عسگري‌پور، معروف به عسگريان يكي از اساتيد شهير خراسان بزرگ به شمار مي‌رود، براي او زندگي جز موسيقي چيز ديگري نبود، چرا كه موسيقي در خطه خراسان روايت زندگي است. بزرگي و شكوه هنر ذوالفقار بر هيچ علاقه‌مند و دوستدار موسيقي نواحي پوشيده نيست چرا كه او علاوه بر نواختن دوتار، يك پژوهشگر اصيل بود و قوم به قوم به دنبال مقام‌ها و هنر بكر خطه خراسان بود.
حسينعلي مردان‌شاهي درباره زندگي اين استاد شهير خراساني اين‌طور مي‌گويد: در زندگي استاد عسگريان يك تساوي وجود داشت؛ به اين معنا كه براي او زندگي مساوي با موسيقي بود و تمام وقتش را صرف آن مي‌كرد. استاد در مقابل موسيقي همچون تشنه‌اي بود كه سيراب نمي‌شد و از نواختن دوتار خسته نمي‌شد. اين ويژگي در تمام دوره‌هاي نوجواني، جواني، ميانسالي و پيري در او پايدار بود. از زماني كه در كودكي دوتار را به دست گرفت و شناخت تا زماني كه توان داشت، دوتار زد و دوتار زد و دوتار زد و همين ويژگي تفاوت او با برخي هنرمندان ديگر است. او در ادامه به تاثيري كه ذوالفقار عسگريان بر فرزندانش داشت، اشاره كرد و افزود: وي نوازندگي و اهميت دادن به موسيقي را به تمام فرزندانش‌آموزش داد. در واقع عسگريان با رفتار هنري خود و علاقه‌اي كه به نوازندگي داشت، باعث شد تمام فرزندانش عاشق هنر موسيقي شوند و از آن لذت ببرند و بدون اينكه اين مساله را به نصيحت يا چيز ديگري تبديل كند، سبب شد كه در فرزندانش نيز شكل بگيرد و به همين ترتيب اين فرهنگ و جريان نسل به نسل ادامه خواهد داشت.
براي پژوهش در موسيقي به سختي سفر مي‌كرد
مردان‌شاهي درباره پژوهش‌هاي اين نوازنده در اقوام مختلف بيان مي‌كند: علاقه‌اي كه استاد عسگريان به موسيقي داشت، باعث مي‌شد به واسطه موسيقي كارهاي سختي را انجام دهد؛ مثلا براي شنيدن موسيقي قومِ كرد مدتي در ميان آنها زندگي كرد و اين نكته براي موسيقي تركمن و بلوچ نيز صدق مي‌كند. او براي موسيقي با وجود شرايط سخت وقت مي‌گذاشت. سال‌ها پيش كه سفرها به سختي و بدون امكانات امروزي صورت مي‌گرفت، بيشترين وقتش را صرف سفر به مناطق ديگر كرد و با رنج فراوان تعداد زيادي مقام جديد را آموخت. تمام آن را پردازش كرد و از حاصل آن اتفاق و جريان جديدي ايجاد شد كه همه شاهد آن هستيم.
اين فعال حوزه موسيقي خراسان به موضوع پرده‌بندي ساز ذوالفقار عسگريان اشاره مي‌كند و مي‌گويد: استاد عسگريان گوش موسيقايي بسيار عالي داشت و با توجه به اينكه براي آموختن موسيقي اقوام مختلف در ميان آنها زندگي مي‌كرد، سعي مي‌كرد آنچه مي‌شنود، بنوازد و به همين منظور به دوتاري كه مرسوم بود و هشت يا ۸.۵ پرده بود، ربع‌پرده‌ها و نيم‌پرده‌هايي اضافه كرد تا بتواند به خوبي پاسخگوي تفاوت لحن‌هاي خواننده‌هاي مختلف باشد.او توضيح مي‌دهد: ابتدا براي نواختن بعضي از مقام‌هاي خوب جنوب خراسان چند نيم پرده به دوتار اضافه كرد و بعد با توجه به علاقه‌اش به نواختن هر ۲ شيوه موسيقي شمال و جنوب خراسان يكسري پرده‌ها را هم به منظور نواختن مقام‌هاي شمال خراسان اضافه كرد كه محصول نهايي دوتاري شد كه الان شما مشاهده مي‌كنيد كه با پرده‌هاي اصلي و ربع پرده و نيم پرده‌ها حدود ۱۸ پرده دارد و جوانان نسل جديد هم خيلي به آن علاقه‌مندند، چرا كه با پرده‌بندي متفاوتش قابليت‌هاي بهتري را براي نواختن فراهم مي‌كند.
مردان‌شاهي درباره سبك خاص اين استاد خراساني مي‌گويد: سبكي كه مي‌توان از آن به عنوان سبك استاد ذوالفقار عسگريان ياد كرد، سبكي است كه برخاسته از علاقه وجودي مردم و ذات موسيقايي منطقه است. در موسيقي منطقه جام ، ساز و آواز با هم معنا پيدا مي‌كند و خيلي از مردم دوتاري را كسي مي‌دانند كه بتواند به خوبي جواب خواننده را بدهد؛ به همين دليل استاد عسگريان هم به اين موضوع پرداخت و سعي كرد فرمي از نوازندگي را اجرا كند كه بتواند به خوبي و دقت پاسخ خواننده‌ها را بدهد.وي ادامه مي‌دهد: توجه به فرم خوانندگي در پاسخ آواز باعث شد كه فرمي متمركز بر تحريرها كه حاوي نت‌هاي كشيده است، خلق شود. اين سبك نوازندگي استاد عسگريان كه فرم ظريفي از پنجه نوازي همراه با ريز نوازي و ريز پنجه‌نوازي را در خود داشت به سبك استاد عسگريان مشهور شد و جاي بسي خوشحالي دارد كه در حال حاضر خيلي از جوانان و علاقه‌مندان با رغبت خاصي دنبال يادگيري اين سبك و فرم نوازندگي هستند.او درباره خصيصه پژوهشگري عسگريان نيز بيان مي‌كند: از سوي ديگر مي‌توان از استاد عسگريان به عنوان يك پژوهشگر ميداني هم ياد كرد. به عنوان كسي كه براي شناخت لحن و شيوه كاري يك نوازنده مدت‌ها در كنارش حضور مي‌يافت. براي اينكه تحليل موسيقي شمال خراسان را به‌طور كامل متوجه شود با كردهاي شمال رفت و آمد مي‌كرد و با اساتيد برجسته در ارتباط بود. اين ارتباط و اين بده و بستان و پويا بودن و دنبال مسير بودن باعث شد او كاملا با انواع سبك‌ها و شيوه‌ها عجين شده و خود به آن شيوه‌ها مسلط شوند؛ نه اينكه تنها يك مقلد صرف باشند. عسگريان با خلاقيت و هوش زيادي كه داشت، حتي گاهي يكسري خلاقيت‌ها هم به آنها اضافه مي‌كرد كه اين هم يك حركت ارزشمند بود.مردان‌شاهي با اشاره به آثار به جا مانده از اين هنرمند شهيرِ فقيد مي‌گويد: اغراق نيست اگر بگوييم در موسيقي محلي از هيچ‌كسي به اندازه استاد عسگريان اثر ضبط شده به جا نمانده است. او در دوره كاري‌اش با خوانندگان بزرگ بسياري همچون اساتيد درپور، پورعطايي، كريمي، غفاري، اميني، احمدي و جبار رحمتي كار كرد و بيش از ۲۰۰ كاست ضبط شده به صورت ضبط خانگي يا آرشيوي ارايه كرد. علاوه بر اين آثار، اثري هم در مجموعه شاخه گل داشت و اين اواخر هم يك CD موسيقي شامل تركيبي از موسيقي شمال و جنوب خراسان از وي منتشر شده كه هر هنرآموز، هنرجو و هنرمندي مي‌تواند به اين گنجينه بزرگ دسترسي يافته و به عنوان منابع آموزشي و پژوهشي از آن بهره ببرد. ذوالفقار عسگريان هنرمند شهير و تاثيرگذار موسيقي فولكلور خراسان بود، او در سال ۱۳۱۱ در خليل‌آباد به دنيا آمد و شامگاه ۱۶ آذر ۱۳۹۳ درگذشت.