هفته داغ هسته‌اي با وزراي خارجه

    سارا معصومي/مديران سياسي 1+5 خود را به وين رسانده و به همتاهاي ايراني خود ملحق شده‌اند. ديدارهايي ميان تيم‌هاي مذاكره‌كننده در سطح دو، سه و چندجانبه همچنان در جريان است؛ روندي كه پيش‌بيني مي‌شود تا تاريخ 30ژوئن برابر با 10 تير به شكل روزانه تكرار شود تا شايد از حجم اختلاف‌ها كاسته شده و پرانتزهاي موجود يكي پس از ديگري بسته شود. رياست تيم مذاكره‌كننده ايران را سيد عباس عراقچي بر عهده دارد. يك منبع نزديك به تيم مذاكره‌كننده مي‌گويد احتمال دارد محمدجواد ظريف روز دو‌شنبه برابر با 22 ژوئن براي پيوستن به مذاكره‌كنندگان تهران را ترك كند.وي براي ديدار با فدريكا موگريني
و همتاهاي اروپايي خود در مذاكرات هسته‌اي راهي اروپا مي‌شود.هنوز محل اين مذاكرات مشخص نيست.در حالي كه برخي رسانه‌هاي امريكايي به استناد به توصيه پزشكان به جان كري براي پرهيز از جابه‌جايي تا چند هفته آتي ادعا مي‌كنند كه وي ديرتر به مذاكرات ملحق خواهد شد اما واشنگتن تايمز به نقل از يك مقام ارشد امريكايي تاكيد مي‌كند كه جان كري با وجود مشكلات شكستگي پا اواخر ماه جاري به اروپا سفر مي‌كند تا در مذاكرات نهايي ايران و 1+5 حاضر شود. جان كري به‌طور شخصي مايل است قبل از پايان مهلت مذاكرات در ۳۰ ژوئن به مذاكرات ملحق شود. در شرايطي كه هنوز هيچ منبعي به شكل قطعي از توافق يا تمديد در 10 تير سخن نمي‌گويد اما سرگئي ريابكوف، معاون وزير خارجه روسيه با بيان اينكه توافق هسته‌اي احتمالا تا قبل از 30 ژوئن نهايي مي‌شود، از برگزاري نشست مشترك وزراي خارجه ايران و گروه 1+5 بين 25 تا 30ژوئن خبر داد. وي در اين خصوص گفت: «مشكلات كمي در اين دور از مذاكرات است بنابراين احتمال حصول توافق ميان ايران و 1+5 تا 30 ژوئن وجود دارد.»با توجه به نزديك شدن به ضرب الاجل خودخوانده ايران و 1+5، رسانه‌هايي كه قريب به دو سال گذشته اين مذاكرات را تمام و كمال پوشش داده‌اند نيز هر روز حرفي تازه، پيش‌بيني دور تا نزديك به واقعيت يا خبررساني از پشت پرده در اتاق مذاكرات را روي خروجي‌هاي خود قرار مي‌دهند. رويترز در تازه‌ترين گزارش خود در اين خصوص مي‌نويسد: ايران تلاش مي‌كند جزييات مذاكرات به بيرون درز پيدا نكند. فرانسوي‌ها همچنان در موضع‌گيري‌هاي خود در ملأعام همان موضع سخت هميشگي را حفظ كرده‌اند و باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا هم براي فروش اين توافق به كنگره با چالش‌هاي بسياري روبه رو است.

محمدجواد ظريف احتمالا روز دوشنبه براي ديدار با فدريكا موگريني و همتاهاي اروپايي خود در مذاكرات هسته‌اي راهي اروپا مي‌شود

    سارا معصومي/مديران سياسي 1+5 خود را به وين رسانده و به همتاهاي ايراني خود ملحق شده‌اند. ديدارهاي ميان تيم‌هاي مذاكره‌كننده در سطح دو، سه و چندجانبه همچنان در جريان است؛ روندي كه پيش‌بيني مي‌شود تا تاريخ 30ژوئن برابر با 10 تير به شكل روزانه تكرار شود تا شايد از حجم اختلاف‌ها كاسته شده و پرانتزهاي موجود يكي پس از ديگري بسته شود. رياست تيم مذاكره‌كننده ايران را سيد عباس عراقچي بر عهده دارد. يك منبع نزديك به تيم مذاكره‌كننده مي‌گويد احتمال دارد محمدجواد ظريف روز دو‌شنبه برابر با 22 ژوئن براي پيوستن به مذاكره‌كنندگان تهران را ترك كند.وي براي ديدار با فدريكا موگريني
و همتاهاي اروپايي خود در مذاكرات هسته‌اي راهي اروپا مي‌شود.هنوز محل اين مذاكرات مشخص نيست.در حالي كه برخي رسانه‌هاي امريكايي به استناد به توصيه پزشكان به جان كري براي پرهيز از جابه‌جايي تا چند هفته آتي ادعا مي‌كنند كه وي ديرتر به مذاكرات ملحق خواهد شد اما واشنگتن تايمز به نقل از يك مقام ارشد امريكايي تاكيد مي‌كند كه جان كري با وجود مشكلات شكستگي پا اواخر ماه جاري به اروپا سفر مي‌كند تا در مذاكرات نهايي ايران و 1+5 حاضر شود. جان كري به‌طور شخصي مايل است قبل از پايان مهلت مذاكرات در ۳۰ ژوئن به مذاكرات ملحق شود.
در شرايطي كه هنوز هيچ منبعي به شكل قطعي از توافق يا تمديد در 10 تير سخن نمي‌گويد اما سرگئي ريابكوف، معاون وزير خارجه روسيه با بيان اينكه توافق هسته‌اي احتمالا تا قبل از 30 ژوئن نهايي مي‌شود، از برگزاري نشست مشترك وزراي خارجه ايران و گروه 1+5 بين 25 تا 30ژوئن خبر داد. وي در اين خصوص گفت: «مشكلات كمي در اين دور از مذاكرات است بنابراين احتمال حصول توافق ميان ايران و 1+5 تا 30 ژوئن وجود دارد.»

شانس رسيدن به توافق بيش از 50 درصد است
با توجه به نزديك شدن به ضرب الاجل خودخوانده ايران و 1+5، رسانه‌هايي كه قريب به دو سال گذشته اين مذاكرات را تمام و كمال پوشش داده‌اند نيز هر روز حرفي تازه، پيش‌بيني دور تا نزديك به واقعيت يا خبررساني از پشت پرده در اتاق مذاكرات را روي خروجي‌هاي خود قرار مي‌دهند. رويترز در تازه‌ترين گزارش خود در اين خصوص مي‌نويسد: ايران تلاش مي‌كند جزييات مذاكرات به بيرون درز پيدا نكند. فرانسوي‌ها همچنان در موضع‌گيري‌هاي خود در ملأعام همان موضع سخت هميشگي را حفظ كرده‌اند و باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا هم براي فروش اين توافق به كنگره با چالش‌هاي بسياري روبه رو است. در حالي كه تمام ظواهر امر حاكي از اين است كه چالش‌هاي بسياري براي رسيدن به توافق وجود دارد اما مذاكره‌كنندگان بيش از هميشه عزم خود را براي رسيدن به توافق تاريخي هسته‌اي با ايران جزم كرده‌اند. پيش از اين نيز باراك اوباما همصدا با ساير مقام‌هاي امريكايي شانس رسيدن به توافق را 50 – 50 اعلام كرده بود. اما رويترز به نقل از چند منبع آگاه اعلام مي‌كند با توجه به سفر وزراي امور خارجه در هفته آتي به وين و ملحق شدن آنها به مذاكرات، احتمالا شانس رسيدن به توافق بيش از 50 درصد است. با توجه به اينكه ايران و 1+5 در دو سال گذشته دو ضرب الاجل زماني براي رسيدن به توافق را از دست داده‌اند در حال حاضر همگان با خوش‌بيني محتاطانه‌اي در خصوص نتيجه اين دور سخن مي‌گويند. از ميان هفت كشور حاضر در مذاكرات، بيشترين فشارهاي سياسي و فني بر ايران و امريكاست كه با جابه‌جا كردن خطوط قرمز خود توافق جامع هسته‌اي را رقم بزنند. يك مقام غربي در اين خصوص به رويترز مي‌گويد: «نمي‌توان گزينه شكست را ناديده گرفت اما به نظر مي‌رسد احتمال به توافق رسيدن بيشتر باشد. البته شايد تا 30 ژوئن هم اين امر محقق نشود اما چند روز پس از اين تاريخ ممكن است.» يك مقام ديگر غربي هم با اشاره به اينكه دو بازيگر اصلي در اين مذاكرات قطعا توافق را مي‌خواهند، مي‌گويد: «بر همين اساس قطعا توافقي دركار خواهد بود.»

چشم پنج كشور به ايران و امريكا
با وجود اينكه گفته مي‌شود اختلاف‌ها بر سر نحوه بازرسي از تاسيسات هسته‌اي ايران و همچنين چگونگي از ميان برداشته شدن تحريم‌هاي اين كشور همچنان به صفر نرسيده است اما با توجه به اراده سياسي كه در مقام‌هاي كشورهاي حاضر در مذاكرات به چشم مي‌خورد ظاهرا توافق قابل دسترس است. بسياري از تحليلگران بين‌المللي تاكيد دارند حسن روحاني و باراك اوباما هر دو به اين توافق هسته‌اي در داخل نياز دارند. حسن روحاني به اين دليل كه در دوره نخست رياست‌جمهوري خود است و در شرايطي كه بتواند توافق هسته‌اي خوبي را به منزل ببرد مي‌تواند به پيروزي در دور دوم هم اميدوار باشد و باراك اوباما هم به اين دليل كه در واپسين سال حضور خود در قدرت قرار دارد و پيروزي در پرونده هسته ‌اي ايران مي‌تواند دستاوردي قابل توجه براي او باشد به اين توافق نياز دارد. رويترز در اين خصوص مي‌نويسد: براي باراك اوباما در حال حاضر تنها دستاورد در حوزه سياست خارجي مساله حل اختلاف با كوبا است اما او بسيار اميدوار است كه پرونده دوم موفقيت آميز در كارنامه كاري او ايران باشد. اوباما در واپسين ماه‌هاي حضور در قدرت ديگر به مذاكرات صلح اسراييل و فلسطين اميدي ندارد و همزمان پرونده‌هاي عراق و سوريه را هم از دست رفته مي‌داند. رويترز به نقل از يك منبع آگاه ايراني مي‌نويسد: قطعا توافقي در كار خواهد بود. امريكايي‌ها بيش از ما اين توافق را مي‌خواهند. اين مساله مي‌تواند به هر دو كشور كمك كند. شانس رسيدن به توافق بيش از 70 درصد است.
در حال حاضر هيچ مقام آگاه در جريان مذاكرات حاضر نيست به نام خود مصاحبه كند و به همين دليل رويترز به نقل از يك مذاكره‌كننده سابق حاضر در جمع 1+5 شانس رسيدن به توافق را 60 به 40 مي‌داند. رويترز با اغراق در خصوص تبعات شكست مذاكرات براي طرف ايراني ادعا مي‌كند كه شكست روحاني در اين پرونده به معناي شكست اصلاح‌طلب‌ها و ميانه‌روها در صحنه سياست داخلي ايران خواهد بود. با اين همه نه اوباما و نه روحاني هيچ كدام نمي‌توانند از خطوط قرمزي كه تعيين شده است عبور كنند. اوباما بايد نظر مساعد كنگره تا دندان مسلح به جمهوريخواهان را هم جلب كند. در داخل كنگره بسياري از مخالفان توافق هسته‌اي با ايران ادعا مي‌كنند اين توافق مي‌تواند به افزايش قدرت منطقه‌اي ايران منتهي شود. باراك اوباما در نهايت موافقت خود با ابراز نظر كنگره در خصوص توافق هسته‌اي را اعلام كرد اما برخي منابع آگاه مي‌گويند كه وي خود را براي وتوي مخالفت كنگره با اين توافق مهيا كرده است.

ظهور نشانه‌هايي به نفع توافق
در حالي كه سخنان جان كري، وزير امور خارجه امريكا در خصوص عدم وجود ارتباط ميان توافق هسته‌اي و رفع تحريم‌ها به پاسخ دهي ايران به پرونده ابعاد نظامي احتمالي برنامه هسته‌اي از سوي بسياري از رسانه‌ها به گامي مثبت از سوي امريكا براي كمك به توافق تعبير شده است، رويترز ادعا مي‌كند كه ايران هم موافقت خود را با سيستم نظارت بر برنامه هسته‌اي خود اعلام كرده است. مسوول اجراي اين نظارت‌ها آژانس بين‌المللي انرژِي اتمي خواهد بود. نهادي كه سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه هم در تازه‌ترين اظهارنظر خود بر نقش مرجع آن تاكيد داشته است. سرگئي لاوروف در اظهاراتي در خصوص مذاكرات هسته‌اي ايران تاكيد كرد كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به عنوان بازرس تحت توافق هسته‌اي ايران نقش مهمي بازي مي‌كند. همزمان و همصدا با جان كري، يوكيا آمانو، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز كه در روسيه بسر مي‌برد براي دومين باردر 10 روز اخير تاكيد كرد كه نيازي به حل مساله ابعاد احتمالي نظامي در برنامه هسته‌اي ايران تا ضرب‌الاجل مذاكرات هسته‌اي وجود ندارد. با وجود آنكه سخنان جان كري در خصوص عدم نياز به پاسخ دهي فوري ايران تا 30 ژوئن به مساله پي‌ام‌دي كاملا جديد بوده و پيش از اين امريكايي‌ها موضعي كاملا متفاوت را اتخاذ كرده بودند اما سخنگوي وزارت امور خارجه روز چهارشنبه به وقت اين كشور اعلام كرد كه موضع اين كشور تغييري نكرده است و سخنان رييس دستگاه ديپلماسي تحريف شده است. در 72 ساعت گذشته واكنش‌ها به سخنان جان كري متفاوت بوده است. برخي آن را مصداق عقب‌نشيني و عده‌اي تنها ژستي خوب براي مذاكرات خوانده‌اند. فارن پاليسي در تازه‌ترين گزارش خود چنداظهارنظر متفاوت در اين خصوص را منتشر كرده است. براساس اين گزارش، ديويد آلبرايت، بنيانگذار موسسه امنيت بين‌الملل و علوم كه عمدتا موضع‌گيري‌هايي سرسختانه در خصوص توافق هسته‌اي با ايران دارد، اظهارات جان كري را بسيار نگران‌كننده خوانده و نشانه‌اي دانسته است از عادت دولت اوباما به امتياز دادن به ايران: امريكايي‌ها هر بار كه با سرسختي ايرانيان روبه‌رو مي‌شوند، كوتاه مي‌آيند. اگر آنها تصميم بگيرند در مورد ابعاد نظامي گذشته برنامه ايران كوتاه بيايند، دفاع از اين توافق براي خيلي‌ها دشوار خواهد شد. در جبهه مقابل آلبرايت، كارشناساني قرار دارند كه سخنان رييس دستگاه ديپلماسي امريكا را واقع‌بينانه و براساس ماهيت راستين آنچه در مذاكرات مي‌گذرد، مي‌دانند. به عنوان نمونه ژاكلين شاير، عضو سابق گروه كارشناسان امريكا در شوراي امنيت سازمان ملل كه مسووليت نظارت بر عملكرد ايران را در ارتباط با تحريم‌ها بر عهده داشتند، در اين خصوص به فارن پاليسي مي‌گويد: هيچ دليلي ندارد كه توافق را معلق نگه داريم تا ايران وادار شود به ابعاد تسليحاتي تحقيق و توسعه هسته‌اي يك دهه پيش خود كه مشخص است آن را متوقف كرده، اعتراف كند.

از تزار امريكايي‌ها تا بدبيني فرانسوي‌ها
همزمان برخي رسانه‌هاي امريكايي اندك اندك در گزارش‌هاي خود به نوعي دست فرمان را به سمت پيش‌بيني روند اجرايي شدن توافق چرخانده‌اند و به انتشار جزيياتي در اين خصوص مي‌پردازند. به عنوان نمونه پاليتيكو در اين خصوص مي‌نويسد: منابع نزديك به مذاكرات هسته‌اي اعلام كردند كه دولت امريكا درصدد است يك مقامي شبيه «تزار» براي نظارت بر اجراي توافق هسته‌اي ايران و 1+5 منصوب كند. اين اقدام امريكا، يكي از چندين گزينه‌اي است كه امريكا آن را بررسي مي‌كند تا اطمينان حاصل كند كه توافق هسته‌اي با ايران از هم پاشيده نمي‌شود. بر اساس اين گزارش، مقامات دولت اوباما، طرح‌هاي مقدماتي براي چگونگي اجراي توافق احتمالي هسته‌اي ايران و 1+5 را آغاز كرده‌ است. يكي از مقامات دولت اوباما تاييد كرده است كه يكي از گزينه‌هايي كه تحت بررسي است، انتصاب فردي است كه مسووليت هماهنگ‌كننده اجراي توافق هسته‌اي را برعهده دارد. گزينه‌هاي احتمالي ديگر شامل افزايش تعداد كاركنان و بودجه سازمان‌هاي موجود از جمله وزارت خزانه‌داري تا سرويس‌هاي اطلاعاتي براي نظارت بر اجراي توافق هسته‌اي ايران است. طبق اين گزارش، اگر فرد منصوب شده با مسووليت نظارت بر اجراي توافق هسته‌اي ايران معرفي شود، اين احتمال وجود دارد كه اين فرد در وزارت خارجه امريكا مستقر شود.
در حال حاضر به نظر مي‌رسد كه اصلي‌ترين مانع احتمالي، فرانسه است. فرانسه به دليل نزديكي بيش از اندازه به رژِيم صهيونيستي و همچنين عربستان سعودي مي‌تواند نقش مخربي را در دقيقه نود بازي كند. ديپلمات‌هاي فرانسوي پيش از اين هم گفته بودند كه به اعمال فشار تا جايي كه به توافقي خوب دست پيدا كنند ادامه خواهند داد. يك مقام ارشد فرانسوي در اين خصوص به رويترز مي‌گويد: تفاوت ما با امريكا تنها تفاوت ماهوي نيست. ما به‌شدت بر سيستم بازرسي و همچنين مكمل‌هاي اين سيستم تاكيد داريم. البته ما براي سخت‌تر كردن كار اوباما اينجا نيستيم.

مبنا، بيانيه لوزان است
سوزان رايس، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا در تازه‌ترين موضع‌گيري در خصوص مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 تاكيد كرد كه معيار توافق خوب ناميدن توافق نهايي تعهد طرفين به بيانيه لوزان است. وي در اين خصوص گفت: همه طرف‌هاي مذاكرات هسته‌اي براي رسيدن به توافق تا آخر ژوئن تلاش مي‌كنند ولي در صورت زيرپاگذاشته شدن هر يك از مفاد بيانيه لوزان هيچ توافقي در كار نخواهد بود. تاريخ 30ژوئن براي ما، يك ضرب‌الاجل و هدف جدي است و تلاش مي‌كنيم تا اين تاريخ، توافق را نهايي كنيم. در لوزان هم در مراحل آخر، طي چند روز توافق‌هاي داخلي انجام شد و توانستيم بر سر چارچوب به توافق برسيم، بدانيد كه اين نوع توافق باز هم مي‌تواند محقق شود.
رايس مولفه‌هاي توافق خوب از نظر امريكايي‌ها را اين‌گونه شمرد: توافق خوب يعني اينكه بتوانيم پارامترها و چارچوب مورد توافق در لوزان را اجرايي كنيم. چنين توافقي، همه راه‌هاي ايران براي رسيدن به بمب اتم را مسدود مي‌كند و به ما اطمينان مي‌دهد كه مي‌توانيم عدم تلاش براي ساخت بمب از سوي ايرانيان را تاييد كنيم. هنوز هم اين امر محتمل است كه در ادامه گفت‌وگوها نتوانيم همه پارامترهاي مورد توافق در لوزان را نهايي و رسمي كنيم يا اگر ايرانيان زير حرف‌شان بزنند يا اگر نتوانيم بر روي برخي مسائل باقي‌مانده، رفع اختلاف كنيم، امضاي توافق ناممكن خواهد شد.