به مناسبت روز زمين پاك
شهر بي‌زباله
صفورا غله‌زاري، فعال محيط زيست
غزل لطفي
در هفته زمين پاك، پاي صحبت صفورا غله‌زاري، فرهنگي بازنشسته كه سال‌هاست به كارهاي عام‌المنفعه جهت تفكيك زباله و فروش آن براي احداث مراكز فرهنگي و كتاب‌خوانه مشغول است، مي‌نشينيم و از انگيزه و پيشرفت فعاليت‌هايش مي‌پرسيم تا با ارايه الگويي موفق، به همه افرادي كه مي‌خواهند در اين راه فعاليت كنند، كمك كنيم.
به عنوان اولين سوال؛ انگيزه كارهاي عامه‌المنفعه از كجا شروع شد؟
انسان تا يك اندازه با هدف بهره‌وري مالي فعاليت مي‌كند. براي رفع نيازهاي زندگي سقف اين نيازها در انسان‌هاي مختلف تفاوت دارد. بعضي‌ها هرگز به اين سقف نمي‌رسند و عده‌اي هم هستند كه سقف نيازهاشان خيلي بلند نيست. پس از آن يا فقط به علايق شخصي و خانوادگي مي‌پردازند يا لذت زندگي را در امور عام‌المنفعه جست‌وجو مي‌كنند. من احتمالا جزو اين گروه هستم.
خلاصه‌اي از فعاليت‌هاي‌تان را تشريح كنيد.
اعتقاد من بر اين است كه براي ساختن، اول بايد از خودمان آغاز كنيم و سپس در حد توان‌مان براي به بار نشستن روياهاي‌مان تلاش كنيم.
روياي «شهر بي‌زباله» اگرچه آرزويي دست‌نيافتني به نظر مي‌رسد اما پاي در راه نهادن و حركت به سوي ايده‌آل، بهتر از نشستن و در حسرت تحقق آرزو است. من هم فقط همين كار را كردم. از خانه خودم آغاز كردم و با استفاده از فرصت‌هاي ايجاد شده در جامعه گام به گام جلو رفتم.
پويش درب‌هاي پلاستيكي ظروف با هدف كمك به نيازمندان كم‌بضاعت جسمي و خريد ويلچر كه در شهرهاي كشورمان ايجاد شده بود، اولين گام اجتماعي ما بود كه با كمك مردم به ويژه دانش‌آموزان به بار نشست و همچنان ادامه دارد. دومين پويش را خودمان ايجاد كرديم. خردادسال ۹۶ گام دوم را با تفكيك كاغذ و با هدف تشكيل كتابخانه و بالا بردن نرخ مطالعه بر داشتيم. اولين يار اين پويش سركار خانم سراساز، مدير محترم دبيرستان غير دولتي مهرگان بودند كه با در اختيار گذاشتن فضا براي انبارش كاغذهاي باطله و قبول زحمت دريافت كاغذهاي اهدايي مردم كمك بزرگي به اين حركت محيط‌زيستي، فرهنگي نمودند. بهترين ياوران ما دانش‌آموزان و دانشجويان بودند. حجم زيادي از دفتر و كتاب‌هايي كه در پايان سال تحصيلي دور انداخته مي‌شد اين‌بار سرمايه ما شد. همچنين خانواده‌هاي كه حجم قابل‌توجهي از روزنامه، مجله يا كتاب‌هاي ساليان گذشته فرزندان خود را انبار كرده بودند. همه را بار عشق به فرهنگ كشور به ما سپردند. طي مدت كوتاهي اولين‌بار كاغذ باطله را با وزن يك تن روانه كارگاه بازيافت كاغذ نموديم. اولين كتابخانه را نيز پاييز همان سال در بخش اطفال بيمارستان شهيد بهشتي با اهداي صد جلد كتاب كودك افتتاح كرديم. طي يك سال و نيم موفق شديم بيش از ۱۶ تن كاغذ باطله، با همياري شهروندان فرهيخته جمع‌آوري و با وجه حاصل از فروش آن كاغذ‌ها، هفت كتابخانه كوچك در اماكن عمومي، براي علاقه‌مندان به كتاب ايجاد نماييم. كتابخانه‌هاي كوچك را با پيشنهاد دوستاني از اهالي فرهنگ به طرحي همگاني‌تر و ماندگارتر بدل كرديم؛ يك مركز پژوهشي با محوريت گيلان در ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۸ و ايام بزرگداشت مقام معلم افتخار ميزباني استاندار، فرماندار و رييس آموزش و پرورش وقت را در منزل داشتم و تنها درخواست من واگذاري مكاني مناسب براي ايجاد مركز پژوهشي و كتابخانه بود. دستاورد اين ديدار واگذاري ساختمان مدرسه فاطميه قديم، در آذر ۱۳۹۸ بود. اين مدرسه كه به علت تخريبي اعلام شدن تعطيل شده بود، براي ايجاد مركز انزلي‌پژوهي در اختيار پويش تفكيك كاغذ و تشكيل كتابخانه قرار گرفت. از آغاز سال ۱۳۹۸ تا دي‌ماه ۱۴۰۰، با وجود اپيدمي كرونا توانستيم با فروش بيش از ۲۰ تن كاغذ باطله، علاوه بر تعمير و آماده‌سازي اين مكان فرسوده، مقدار قابل توجهي كتاب با محوريت گيلان تهيه و مقدمات راه‌اندازي اين مركز فرهنگي را فراهم نماييم. در تاريخ ۹ بهمن ۱۴۰۰مركز انزلي‌پژوهي كه به ياد پژوهشگر بزرگ شهرمان مرحوم عزيز طويلي نامگذاري شد با پول حاصل از فروش كاغذهاي باطله و ياري علاقه‌مندان به گسترش فرهنگ از شهروندان انزلي افتتاح و آماده بهره‌برداري است.
براي توسعه فعاليت‌هاتون، مهم‌ترين كمكي كه از مسوولان مي‌خواهيد، چيست؟
ما همان انتظاري را كه از مردم داريم از مسوولان هم داريم. اگر مسوولان هر اداره يا سازماني تفكيك زباله از مبدا را در محل كار و زندگي خود جدي بگيرند و پويش‌هايي مثل پويش كاغذ را درست حمايت كنند و با اشكال‌تراشي‌هاي بيهوده از ياري ما سر باز نزنند، ما توان‌مان براي برداشتن گام‌هايي به مراتب مفيدتر بيشتر خواهد شد. البته اگر خودشان براي تجهيز اين مركز و تهيه امكانات رفاهي براي گردانندگان و مردم پيشقدم بشوند ما هم سپاسگزار خواهيم بود.
افرادي كه علاقه‌مند به كارهاي عام‌المنفعه هستند چطور بايد آغاز كنند؟
اولين كار تعريف هدف و مشورت با آگاهان و بررسي همه جوانب است. دومين اصل داشتن برنامه و تعريف مراحل كار در كوتاه‌مدت و دراز مدت. سومين مهم، داشتن صبر و حوصله است. كسي كه قصد دارد براي بر آورده شدن علايق خود حركت كند بايد انتظار شنيدن انواع صحبت‌هاي ناخوشايند و دلسردكننده را داشته باشد ولي بدون بحث و دلخوري با آرامش كار خود را انجام دهد و بداند گذر زمان همه‌چيز را حل مي‌كند.
در انتها از برنامه‌هاي آينده‌تون بگيد
براي آينده اين پويش كه فقط تبليغ و تلاش براي گسترش اين حركت محيط زيستي، فرهنگي لازم است، همين كاري كه الان شما داريد براي من انجام مي‌ديد و ان‌شاالله كه ياران سبزانديش ما رو جلب كنه. اما گام بعدي من ان‌شاءالله اگر خدا بخواهد و بسترش فراهم بشود پسماند‌هاي پارچه‌اي خواهد بود. به زعم من در حال حاضر اين مورد از همه بيشتر نياز به ديده شدن دارد.