تشكيل مجدد وزارت بازرگاني كليد خورد
موافقان و مخالفان تفكيك وزارت صمت
ندا جعفري |در سال 1390 دو وزارتخانه «صنعت و معدن» و «بازرگاني» با يكديگر ادغام شدند و وزارت «صنعت، معدن و تجارت» تشكيل و همه اختيارات تجاري در وزارتخانه جديد تمركز يافت، حال پس از 11 سال از اين ادغام، برخي از نمايندگان مجلس بر اين باورند كه براي اجراي دقيق حوزه تنظيم بازار و صيانت از حقوق مصرف‌كننده اين دو وزارتخانه بايد از يكديگر تفكيك شوند و اين لايحه چنان اهميتي براي برخي نمايندگان پيدا كرد كه بر اساس آن طرح استيضاح سيدرضا فاطمي امين، وزير صمت هم به عقب افتاد و دولت نيز با طرح مجلس براي تفكيك وزارت صنايع و معادن از وزارت بازرگاني و ايجاد دو وزارتخانه مجزا موافقت كرد. اما احياي وزارت بازرگاني موافقان و مخالفاني نيز دارد. مخالفان تفكيك اين وزارتخانه معتقدند كه تشكيل مجدد وزارت بازرگاني صرفا منجر به هزينه‌تراشي‌هاي جديد مي‌شود و موافقان اين طرح بر اين باورند كه تنظيم بازار و اجراي دقيق فعاليت‌هاي بازرگاني نيازمند وزارتخانه‌اي جداگانه است.
دولت بزرگ‌تر مي‌شود
عباس آرگون، عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني تهران يكي از مخالفان طرح تفكيك مجدد وزارت صنعت و معدن از بازرگاني است. او معتقد است؛ اين تفكيك منجر به افزايش هزينه‌ها و بزرگ شدن دولت، عدم چابكي و از بين رفتن تمركز در سياست‌گذاري‌ها و ايجاد تعدد در تصميم‌گيري حوزه تجارت و توليد خواهد شد. آرگون در اين باره به «اعتماد» گفت: اين اقدام هزينه‌هاي زيادي را به دولت تحميل خواهد كرد و مجددا يك سال موضوعاتي نظير تغيير در مكان و سربرگ‌ها و سردر و نيروي انساني به وجود مي‌آيد و قوانين و مقرراتي كه در مورد ادغام در اين مدت صورت گرفته مجددا بايد به بازرگاني تغيير پيدا كند كه در نهايت منجر به افزايش هزينه‌هاي دولت خواهد شد.او افزود: نبايد به صورت مكرر در كشور بر پايه آزمون و خطا كار كرد و بايد توجه داشت كه قبلا اين وزارتخانه‌ها به صورت مجزا كار مي‌كردند و با اقدامات كارشناسي و در بازه زماني طولاني اين ادغام صورت مي‌گرفت تا همه راهبردها در يك جا تعيين و نظارت شوند.
تا زماني كه ماموريت‌ها مشخص نباشد اين تفكيك‌ها و ادغام‌ها بي‌فايده است
مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگاني ايران درباره تفكيك مجدد وزارت صنعت و معدن از بازرگاني معتقد است؛ طي 70 سال گذشته چندين بار وزارتخانه صنعت، معدن و بازرگاني ادغام و تفكيك شده‌اند و حتي سازمان گمرك ايران هم پيش از انقلاب به وزارتخانه تبديل شد اما تا زماني كه تكليف روشن نباشد و برنامه‌ريزي دقيقي صورت نگيرد و ماموريت‌ها مشخص نباشد كه به چه منظوري اين تفكيك كردن يا ادغام كردن‌ها صورت مي‌گيرد اين اقدامات هيچ تاثيري در اقتصاد كشور ندارند. اين عضو اتاق بازرگاني ايران در ادامه به «اعتماد» گفت: در صورتي كه تعداد وزارتخانه‌ها را افزايش دهيم و ماموريت‌ها به گونه‌اي باشند كه وزارتخانه كوچك و چابكي داشته باشيم اين موضوع به صلاح كشور خواهد بود، به عكس در صورتي كه وزارتخانه سنگيني داشته باشيم دود آن به چشم همه مردم و مراجعه‌كنندگان به اين سيستم خواهد رفت.
هيچ تغييري در ادغام صورت نگرفت
دانشمند خاطرنشان كرد: در گذشته وزارت صمت شامل وزارت صنايع سنگين، وزارت معادن و فلزات و وزارت بازرگاني بود و پس از آن وزارتخانه‌ها را با يكديگر ادغام كردند و پس از آن وزارت صنايع سنگين و وزارت صنايع را با يكديگر ادغام كردند و وزارت صنايع تشكيل شد و پس از آن وزارت معادن و فلزات را در معادن ادغام كردند و وزارت صنايع و معادن شكل گرفت و پس از آن وزارت بازرگاني در آن ادغام شد و وزارت صنعت، معدن و تجارت شكل گرفت اما سوال اينجاست كه آيا با همه اين ادغام‌ها ساختماني از اين وزارتخانه كم شد؟ يا يك پرسنل از اين ساختمان‌ها كم شد؟ اين عضو اتاق بازرگاني ايران با بيان اينكه هر تفكيك يا ادغامي بايد با هدف تشكيل وزارتخانه‌اي چابك و كوچك باشد، خاطرنشان كرد: اين تغييرات بايد با برنامه‌ريزي دقيقي صورت گيرد كه بتواند پاسخگوي مسائل بازرگاني باشد كه آيا به سود اقتصاد و برنامه‌هاي بازرگاني خواهد بود يا خير. اما اگر بدون برنامه‌ريزي تنها تفكيك صورت گيرد و همه پرسنل هم سرجاي خود باقي بمانند و تنها تابلوي بالاي سرشان تغيير كند هيچ تفاوتي به حال اقتصاد و مردم و مراجعين نخواهد داشت.
وزارتخانه بايد كوچك و چابك باشد
دانشمند افزود: ضرورت دارد تا وزارتخانه‌اي كه تشكيل مي‌شود وزارتخانه‌اي كوچك و چابك باشد و به جاي كميت نيروها به كيفيت آنها بينديشند چرا كه تنها با اين اقدام است كه قدمي رو به جلو خواهد بود و به سود اقتصاد دولت و مردم است اما اگر قرار باشد به عنوان مثال همين تعداد پرسنل 2 هزار نفري از اين ساختمان به ساختماني ديگر منتقل شوند اين تفكيك چه فرقي مي‌كند؟ عضو اتاق بازرگاني ايران افزود: در سال 1390 هم كه اين دو وزارتخانه ادغام شدند مجلس مصوب كرد تا تعداد وزارتخانه‌ها از 21 وزارتخانه به 17 وزارتخانه تقليل پيدا كند و آن زمان وزارت صنعت و معدن با تجارت ادغام شد و وزارت رفاه، كار و تعاون را با يكديگر ادغام كردند و وزارتخانه سوم هم وزارت راه و شهرسازي بود كه آنها هم ادغام شدند اما هيچ منطقي دنبال نمي‌شد و تنها تعداد وزارتخانه‌ها را كمتر كردند و علي‌رغم اينكه دولت هم هيچ تمايلي به اين اقدام نداشت اما اين مصوبه را اجرايي كرد.
تنها تابلوي وزارتخانه عوض شد
او در پاسخ به اين پرسش كه آيا دولت با اين ادغام‌ها توانست سياست كوچك‌سازي دولت را دنبال كند، ادامه داد: خير، دولت در آن زمان موافق اين ادغام نبود و به دليل تكليف مجلس از اين موضوع تمكين كرد و تنها تغييري كه صورت گرفت تابلوي سردر وزارتخانه‌ها بود كه عوض شد. او ادامه داد: در گذشته وزير بازرگاني و معاونت بازرگاني خارجي و داخلي داشتيم اما امروز يك قائم‌مقام وزير در امور بازرگاني داريم كه داراي يك معاونت بازرگاني خارجي و داخلي با همان ساختار قبلي است و هيچ فرقي با گذشته نكرده است، بنابراين ادغام گذشته هيچ تاثيري بر اقتصاد و تجارت نداشته و اگر قرار است تفكيكي صورت پذيرد بايد وزارتخانه‌اي چابك شكل گيرد. او افزود: در حال حاضر اگر بخواهند موضوع مربوط به تنظيم بازار را پيگيري كنند بايد از طريق معاونت بازرگاني و قائم‌مقام وزير در امور بازرگاني به وزير صمت و هيات دولت موضوع را برسانند اما با اين تفكيك اين موضوع يك پله كوچك‌تر مي‌شود. دانشمند افزود: به نظر مي‌رسد كه اگر طرح تفكيك اجرايي شود احتمال اينكه محمدصادق مفتح، معاون بازرگاني وزارت صمت را به عنوان وزير جديد بازرگاني معرفي كنند بالاست.