خشونت عليه پناهجويان
محمود فاضلي
در سال‌هاي اخير به ويژه پس از موج ورود پناهجويان به دو كشور تركيه و يونان در سال 2015م، بحران پناهجويان نزد افكار عمومي جهان اهميت خاص پيدا كرده و مشكلات آنها دامنگير بسياري از ملت‌هاي جهان شده است. وقوع جنگ‌ها، خشونت‌ها و آزار و اذيت‌هاي ناشي از آن عليه شهروندان و نيز ساير شرايط اضطراري در جهان موجب شده بيش از 100 ميليون نفر از جمله زنان و كودكان در سراسر جهان به اجبار آواره شده و راهي كشورهاي ديگر شوند. اما اين مهاجرت‌ها براي هزاران مهاجر غيرقانوني با مشكلات زيادي روبه‌رو بوده است كه مهم‌ترين آن بي‌علاقگي كشورها براي پذيرش مهاجرين و در نتيجه برخورد خشن با پناهجويان است.
نتايج تحقيقات چندين موسسه بين‌المللي نشان مي‌دهد ابعاد تازه خشونت عليه پناهجويان و اخراج‌هاي غيرقانوني مهاجران در مرزهاي اروپا وضعيت سخت‌تري پيدا كرده است. برخي پناهندگان تاييد كرده‌اند توسط مقامات يوناني مجبور شده‌اند ديگر پناهندگان را با خشونت به خاك تركيه بازگردانند. پناهجويان توضيح مي‌دهند كه چگونه با خشونت تمام از مرز يونان و تركيه از رودخانه مرزي اوروس به تركيه رانده شده‌اند و حمله‌كنندگان به آنها به زبان خودشان يعني فارسي يا عربي صحبت مي‌كرده و آنها را مجبور به عقب‌نشيني از خاك يونان كرده‌اند. آنها را با پاي برهنه توسط ماشين‌هاي نظامي به سمت مرز تركيه انتقال داده و به محض رسيدن، آنها را به شدت مورد ضرب و شتم قرار داده كه فكر ورود به خاك يونان را از سر خود بيرون كنند.
پناهجويان مجبورند يا به اتهام قاچاق انسان به زندان بروند يا در عقب راندن پناهجويان با پليس يونان همكاري كنند. آنها در ازاي كمك به پليس يونان اجازه اقامت 35 روز در اروپا دريافت مي‌كنند. او در زمان دستگيري مورد ضرب و شتم پليس قرار گرفته و از تغذيه بسيار نامناسبي برخوردار بوده است. رسانه‌هاي بين‌المللي بارها گزارش‌هايي منتشر كرده‌اند كه مرزبانان اين كشور مهاجران را مورد ضرب و شتم قرار داده و به داخل آب انداخته كه موجب كشته شدن پناهجويان شده است. پليس يونان حتي براي جلوگيري از پيشروي مهاجران، به گازهاي اشك‌آور همراه با آبپاش‌هاي قوي و شليك گلوله متوسل شده است.
گارد ساحلي يونان كه در سال‌هاي اخير ساحل آن محل ورود يا عبور هزاران پناهجو بوده است، اقدامات پيشگيرانه‌اي را در اين زمينه عملياتي كرده و براي جلوگيري از موج مهاجرت‌هاي غيرقانوني، در امتداد مرز با تركيه اقدامات حفاظتي خود را افزايش داده و ديوار جديدي به وسعت 13 كيلومتر ساخته است. يونان درصدد است تا مرز خود با تركيه در شمال شرق اين كشور را به‌طور كامل در برابر مهاجران مسدود كند. حصار مرزي 35كيلومتري موجود ميان يونان و تركيه قرار است 80 كيلومتر طولاني‌تر شود. اين عمل باعث مي‌شود كه همه مناطقي كه پناهجويان مي‌توانستند با پاي پياده از آنها عبور كنند، ايمن شوند. مقامات ارشد اتحاديه اروپا، اقدامات كنترل مرزي يونان را تحسين كرده و اين كشور را «سپراتحاديه اروپا» نام نهاده‌اند.
يونان مدعي است تركيه تلاش مي‌كند تا از مهاجران براي ايجاد بحران با يونان استفاده كند. طي بحران پناهندگان در سال 2015، يك ميليون آواره سوري به اين كشور آمدند، اما بعدها اين ميزان بسيار كاهش يافت. در حال حاضر تخمين زده مي‌شود كه روزانه يك‌هزار مهاجر به‌طور غيرقانوني از مرز عبور مي‌كنند. امسال ميزان مهاجرت‌ها تا 20 درصد افزايش يافته است. يونان صدها مامور گشت مرزي در امتداد رودخانه اوروس مستقر كرده و گشت‌زني‌ها را تشديد كرده است. اين كشور 80 كيلومتر سيم خاردار و فولاد به ديوار 40 كيلومتر را پيش‌بيني كرده است. آتن مدعي است تعداد افرادي كه قصد دارند به‌طور غيرقانوني از سواحل تركيه وارد جزاير يوناني شوند افزايش قابل توجهي داشته كه البته اين افراد شناسايي شده و به سواحل تركيه باز گردانده شده‌اند.
تركيه بارها يونان را به «سياست ضد انساني» در بخش مهاجرت و نقض حقوق و آزادي‌هاي بشري متهم كرده است. رييس‌جمهور تركيه كه اخيرا حملات سياسي خود عليه يونان را افزايش داده و سياست مهاجرتي اين كشور را مورد انتقاد قرار داد و مدعي شد 30 هزار مهاجر، عمدتا زن و بچه، جان خود را در مديترانه از دست داده و سرنوشت ده‌ها هزار كودك كه از سوريه به اروپا پناه بردند در ابهام است. تقريبا هر روز شاهد وضعيت اسفناك پناهجوياني هستيم كه توسط نيروهاي امنيتي يونان مورد تعقيب، سرقت، ضرب و شتم قرار گرفته يا حتي كشته شدند.