بعد از يك دهه تخاصم و مداخله تركيه در جنگ داخلي سوريه تاييد شد
از سرگيري تماس‌هاي دمشق و آنكارا
شهاب شهسواري
دولت تركيه به موازات اينكه براي تهاجم به شمال سوريه آماده مي‌شود، همزمان سيگنال‌هايي براي آشتي با دولت سوريه ارسال مي‌كند. مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه اعلام كرده است كه براي نخستين‌بار در طول يك دهه گذشته با وزير خارجه سوريه ديدار كرده است. وزير خارجه تركيه كه در يك كنفرانس خبري صحبت مي‌كرد، اعلام كرد كه پاييز سال گذشته در حاشيه نشست جنبش عدم تعهد با فيصل مقداد، وزير امورخارجه سوريه گفت‌وگويي كوتاه داشته است. اين نخستين‌بار است كه از سال ۲۰۱۱ تاكنون وزراي خارجه سوريه و تركيه با يكديگر گفت‌وگو مي‌كنند.
چاووش اوغلو در آخرين روز از سيزدهمين كنفرانس سفيران در آنكارا ضمن اعلام اين خبر گفت: «ما بايد به نحوي با مخالفان و نظام سوريه كنار بياييم، در غير اين صورت صلح پايدار امكان‌پذير نيست.» چاووش اوغلو در سخنراني خود گفت: «براي جلوگيري از شكاف در سوريه، بايد حكومت قدرتمند در سوريه داشته باشيم. اراده‌اي كه بتواند بر گوشه‌گوشه سرزمين سوريه تسلط داشته باشد، فقط از طريق وحدت و همبستگي ايجاد مي‌شود.» به گفته چاووش اوغلو، علاوه بر گفت‌وگو ميان او و فيصل مقداد در حاشيه اجلاس بلگراد، دستگاه‌هاي اطلاعاتي دو كشور هم بعد از ۱۱ سال قطع رابطه، ارتباط‌هاي خود را آغاز كرده‌اند.
وزير خارجه تركيه همچنين خبرها در مورد درخواست روسيه از تركيه براي ملاقات ميان روساي جمهوري تركيه و سوريه را نيز تاييد كرده است. به گفته چاووش اوغلو، ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در ديدار هفته گذشته با رجب طيب اردوغان از او خواسته است كه ديداري با رييس‌جمهور همسايه جنوبي ترتيب دهد. پيش از اين يك رسانه نزديك به دولت تركيه خبر داده بود كه در ديدار اخير روساي جمهوري تركيه و روسيه در شهر سوچي، پوتين از اردوغان خواسته است كه در مورد مسائل مرتبط با حضور گروه‌هاي تروريستي در شمال سوريه، با بشار اسد رييس‌جمهور اين كشور تماس بگيرد. بعد از انتشار اين گزارش، خبرنگاران هفته گذشته صحت اين خبر را از ديميتري پسكوف، سخنگوي كاخ كرملين جويا شده بودند كه وي از تاييد يا تكذيب آن خودداري كرده بود. اما روز پنجشنبه وزير خارجه تركيه وجود اين پيشنهاد را تاييد كرد، اما توضيح نداده كه آيا تركيه در اين مورد تصميمي گرفته است يا نه. وي گفت: «ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه به رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه پيشنهاد داد كه با بشاراسد، رييس‌جمهور سوريه ديدار كند اما اردوغان ترجيح داد كه از طريق سازمان اطلاعات دو كشور ارتباط برقرار شود.»
واكنش معارضان در شمال سوريه
اظهارات چاووش اوغلو در خصوص آغاز تماس‌ها ميان آنكارا و دمشق با خشم گروه‌هاي معارضي كه عمدتا تحت حمايت تركيه در شمال سوريه فعاليت مي‌كنند، مواجه شده است. به گزارش ميدل ايست نيوز و به نقل از روسيا اليوم، جمعي از مخالفان سوري ضمن تجمع، پرچم تركيه را آتش زدند و شعارهايي عليه تركيه سر دادند. اين تجمع در ادلب، عفرين، اعزاز، الباب، تل ابيض و راس العين شكل گرفت. فعالان در ادلب واقع در شمال غرب سوريه، خواستار تظاهرات در سراسر مناطق شمال سوريه طي روز جاري براي محكوم كردن اظهارات وزير امور خارجه تركيه شدند.
آخرين مراحل آماده‌سازي براي تهاجم عليه سوريه
به‌‌رغم اظهارات چاووش اوغلو در مورد تماس‌ها با دولت مركزي سوريه، وزير دفاع اين كشور گفته است كه تركيه در آخرين مراحل آماده‌سازي براي حمله به شمال اين كشور قرار دارد. خلوصي آكار كه در كنفرانس سفراي تركيه صحبت مي‌كرد، گفته است كه آماده عمليات فراسرزميني براي مقابله با «سازمان‌هاي تروريستي» است. آكار در سخنان خود ادعا كرده است كه تركيه علاقه‌اي به تصرف سرزمين‌هاي كشورهاي ديگر ندارد. اين ادعا در حالي مطرح مي‌شود كه نظاميان تركيه از سه سال پيش بخش‌هايي از شمال سوريه را تحت تصرف خود در آورده‌اند و در طول ماه‌هاي گذشته عمليات ساخت و ساز را در اين مناطق براي آنچه طرح اسكان پناهجويان سوري در منطقه حائل خوانده مي‌شود، آغاز كرده‌اند. خلوصي آكار گفته است: «ما مي‌خواهيم به وضعيت ۹ ميليون شهروند سوريه رسيدگي و زندگي آنها را تسهيل كنيم. برخي از اين جمعيت در تركيه هستند و بقيه در سوريه. ما مي‌خواهيم منطقه را براي بازگشت آنها امن كنيم.» تركيه از فروردين ماه سال جاري اعلام كرده است كه قصد دارد عملياتي گسترده در طول مرز جنوبي خود با سوريه انجام دهد تا يك سرزمين حائل به عمق ۳۰ كيلومتر در خاك سوريه ايجاد كند. آكار هدف عمليات خود را مبارزه با گروه‌هاي تروريستي كرد اعلام مي‌كند. به گفته خلوصي آكار نوار حائل ۳۰ كيلومتري در خاك سوريه «يك امر دايمي» است.
سوئد و فنلاند به تعهدات‌شان عمل نكرده‌اند
مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه در بخش ديگري از اظهاراتش در مورد راي تركيه در مورد عضويت سوئد و فنلاند در ناتو نيز اظهارنظر كرد. چاووش اوغلو در خصوص الحاق سوئد و فنلاند به ناتو به سند سه جانبه منعقد شده بين آنكارا، استكهلم و هلسينكي اشاره كرد و گفت: «هيچ اقدامي در اين راستا انجام نشده است، سوئد و فنلاند هنوز به تعهدات خود در سند مذكور عمل نكرده‌اند.» به گزارش ايسنا، وي با بيان اينكه به پيشنهاد سوئد و فنلاند، سازوكاري براي پيگيري اقدامات ملموس در رابطه با سند مذكور تدوين شده است، ابراز اميدواري كرد اولين جلسه در اين خصوص ۲۶ آگوست جاري برگزار شود.
عادي‌سازي روابط با مصر و اسراييل
مولود چاووش اوغلو همچنين گفت كه كشورش روند عادي‌سازي روابط خود با اسراييل و مصر را آغاز كرده اما تاكيد كرد كه اين روند به معناي آن نيست كه آنكارا اصول خود به ويژه در رابطه با موضوع فلسطين و قدس را كنار گذاشته است. وي خاطرنشان كرد كه گام‌ها و گفت‌وگوهاي متقابلي بين تركيه و اسراييل در چارچوب روند عادي‌سازي وجود دارد. در طول ماه‌هاي گذشته تركيه ميزباني سفرهاي رييس‌جمهور و نخست‌وزير رژيم اسراييل بوده است. آنكارا ادبيات تند عليه اسراييل را كه از زمان حمله نظاميان اسراييلي به يك كشتي حامل فعالان حقوق بشر تركيه در مديترانه و قتل چند شهروند تركيه در پيش گرفته بود، كنار گذاشته است. چاووش اوغلو افزود: «زماني كه يايير لاپيد، نخست‌وزير اسراييل به تركيه سفر كرد، ما دوباره انتصاب سفرا را اعلام كرديم و اكنون اسراييل در آستانه انتخابات است و من نمي‌دانم كه تعيين سفرا قبل يا بعد از آن انجام خواهد شد، زيرا اين گام بايد همزمان توسط هر دو طرف برداشته شود.» در خصوص مصر نيز چاووش اوغلو ابراز تمايل كرد كه روابط آنكارا با قاهره با همان شتابي پيش برود كه در مورد امارات و عربستان اتفاق افتاد.